Pod koniec ubiegłego roku, po niecałych 20 latach od podjęcia decyzji w sprawie zakupu i zaledwie sześciu latach od odebrania ostatnich egzemplarzy, Australia wycofała ze służby i zutylizowała nowoczesne wielozadaniowe śmigłowce transportowe MRH90 Taipan. Biorąc pod uwagę pośpiech i sposób ich utylizacji trudno nie odnieść wrażenia, że Australijczycy chcieli jak najszybciej pozbyć się uciążliwych z ich perspektywy maszyn i zapomnieć o nich. Jest to o tyle zaskakujące, że początkowo MRH90 był traktowany jako kluczowy element programu modernizacji parku śmigłowców Sił Obrony Australii. Oto krótka historia pozyskania, służby i niespodziewanego końca MRH90.
Program MRH
W 2002 roku australijski rząd zatwierdził do realizacji strategiczny program pozyskania nowych śmigłowców wojskowych Project AIR 9000 (Australian Defence Force [ADF] Helicopter Strategic Master Plan). Zaplanowany na wiele lat program podzielono na osiem faz, z których trzy dotyczyły wielozadaniowego śmigłowca transportowego (Multi-Role Helicopter, MRH) dla Wojsk Lądowych (Australian Army) i Królewskiej Australijskiej Marynarki Wojennej (Royal Australian Navy, RAN), przeznaczonego do przewozu żołnierzy i ładunków oraz zdolnego do operowania z pokładów okrętów. W Wojskach Lądowych MRH miał zastąpić 34 śmigłowce Sikorsky S-70A-9 Black Hawk i dodatkowo zwiększyć potencjał operacyjny w tym zakresie, a w Marynarce Wojennej zastąpić sześć śmigłowców Westland Sea King Mk 50.
Australijski Departament Obrony ogłosił 7 maja 2003 roku zapytanie ofertowe w sprawie śmigłowca MRH. Swoje propozycje zgłosiły firmy AgustaWestland (EH101), Australian Aerospace (NH90) i Sikorsky Aircraft Australia (UH-60M). Po ich analizie w grudniu 2003 roku wykluczono z rywalizacji EH101. W czerwcu 2004 roku komisja techniczna rekomendowała ministrowi obrony zakup UH-60M. Ostatecznie na szczeblu rządowym 30 sierpnia zapadła jednak decyzja o wyborze śmigłowca NHIndustries NH90 TTH (Tactical Transport Helicopter), któremu nadano lokalne oznaczenie MRH90 i nazwę Taipan. Kontrakt w ramach Project AIR 9000 Phase 2 na zakup 12 egz. MRH90 podpisano 2 czerwca 2005 roku w Canberze z należącą do Eurocoptera firmą Australian Aerospace, która została odpowiedzialna za jego realizację. Następnie 26 kwietnia 2006 roku rząd zatwierdził zakup kolejnych 34 egz. MRH90, w tym 28 dla Wojsk Lądowych w ramach Phase 4 i sześciu dla Marynarki Wojennej w ramach Phase 6. Stosowny aneks do kontraktu podpisano 30 czerwca 2006 roku. Łączne koszty całego programu MRH szacowano wówczas na nieco ponad 4 mld dolarów australijskich (AUD).
MRH90 przypisano numery ewidencyjne ADF od A40-001 do A40-046 (kody fabryczne TAUA01–46). Wszystkie pomalowano w „lądowy” kamuflaż, a jedynym wyróżnikiem były napisy „ARMY” i „NAVY” na kadłubie. Pierwszy egzemplarz (A40-001) został zbudowany w zakładach Eurocoptera w Marignane we Francji i oblatany 28 marca 2007 roku. Dwa kolejne (A40-002 i 003) jako pierwsze zostały dostarczone do Australii 13 listopada 2007 roku i 18 grudnia oraz oficjalnie przyjęte do służby. Eurocopter zbudował jeszcze czwarty egzemplarz (A40-004), który wraz z pierwszym został dostarczony do Australii w 2008 roku. Montaż końcowy pozostałych śmigłowców odbywał się w zakładach Australian Aerospace w Brisbane. Pierwszy z nich (A40-005) oblatano 23 września 2008 roku i 19 grudnia przyjęto do służby. Proces akceptacji śmigłowców został wstrzymany przez ADF w listopadzie 2010 roku z powodu wykrytych problemów technicznych. Wznowiono go rok później, ale 28 listopada 2011 roku minister obrony ogłosił MRH90 jako „projekt budzący obawy”. W marcu 2012 roku odbiory śmigłowców ponownie wstrzymano na trzy miesiące.
Po negocjacjach z producentem 9 maja 2013 roku podpisano aneks, który przesunął termin dostarczenia ostatniego egzemplarza MRH90 z lipca 2014 na czerwiec 2017 roku i zobowiązał Australian Aerospace (od lipca 2014 roku znaną jako Airbus Group Australia Pacific) do doprowadzenia wszystkich wyprodukowanych do tej pory śmigłowców do pełnej konfiguracji operacyjnej zgodnej z wymaganiami ADF. Ponadto Departament Obrony zgodził się na przejęcie dodatkowego, 47. egzemplarza (A40-047; TAUA47), jako rekompensatę ze strony producenta za opóźnienia w realizacji programu i problemy techniczne podczas eksploatacji. Ten śmigłowiec został przekazany ADF w lipcu 2017 roku, co zakończyło trwające niemal 10 lat dostawy.
Służba operacyjna
W lotnictwie Wojsk Lądowych (Australian Army Aviation Corps) MRH90 trafiły w pierwszej kolejności do wyposażenia dwóch kompanii (A i B Squadron) 5. Pułku Lotniczego (5th Aviation Regiment) w Townsville w Queensland. W lutym 2019 roku, niemal trzy lata po pierwotnie planowanym terminie, rozpoczęły się dostawy MRH90 do jednej kompanii (171st Aviation Squadron) 6. Pułku Lotniczego (6th Aviation Regiment) w Holsworthy Barracks (Luscombe Army Airfield) w Sydney. Ta zwłoka spowodowała konieczność opóźnienia planowanego terminu wycofania śmigłowców S-70A-9 aż do 2022 roku. Taipany służyły do taktycznego transportu żołnierzy, sprzętu i ładunków, wsparcia operacji desantowych i specjalnych oraz ewakuacji medycznej.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
