Wojska Lądowe Republiki Czeskiej są organizacyjnym i zdolnościowym przykładem formacji państwa wewnętrznego NATO. Prawdopodobieństwo prowadzenia konwencjonalnej wojny w granicach republiki jest niewielkie. Dlatego dzisiejsze Wojska Lądowe składają się z dwóch brygad bojowych, mających oczywiście w swoich zadaniach obronę integralności terytorium Czech, ale faktycznie mogących położyć nacisk w swych przygotowaniach na wypełnianie zadań w ramach komponentów sojuszniczych.
Bez ciężkiej brygady nie ma armii
Najsilniejszym elementem czeskich Wojsk Lądowych jest 7. Dukielska Brygada Zmechanizowana (7. mechanizovaná brigáda „Dukelská”), zwana również „morawską brygadą”. To klasyczny (z perspektywy czeskiej) związek taktyczny reprezentujący wojska pancerne i zmechanizowane, przeznaczony do wypełniania różnorakich zadań zarówno w ugrupowaniu narodowym, jak i sojuszniczym, na terytorium Republiki Czeskiej lub poza nim. Rodowód 7. Brygady sięga początku lat 90. i przejścia czeskich Wojsk Lądowych ze struktury dywizyjnej na brygadową.
Brygada powstała w październiku 1994 roku w wyniku przeformowania 3. Dywizji Zmechanizowanej (dowództwo w Kroměříž). W końcu lat 90. w jej składzie znajdowało się: dowództwo, sztab, 7. batalion rozpoznawczy, 7. batalion łączności, 7. batalion zabezpieczenia i 7. dywizjon medyczny – wszystkie w garnizonie Kroměříž, a dodatkowo w garnizonie Hranice 76. dywizjon artylerii, 7. dywizjon przeciwlotniczy i 7. batalion przeciwpancerny (rozwiązany jeszcze w 1999 roku) oraz 7. batalion inżynieryjny (Lipník nad Bečvou). Element operacyjny 7. Brygady tworzyły ówcześnie cztery bataliony zmechanizowane (71., 72., 73. i 74.) rozlokowane w Přáslavicach i Hranicach. Gruntowne zmiany organizacyjne nastąpiły w latach 2003–2004, kiedy to rozwiązano w zasadzie wszystkie jednostki wsparcia i zabezpieczenia, przenosząc jednocześnie dowództwo 7. Brygady z Kroměřížu do Hranic. To ukształtowało zasadniczy kształt brygady na lata.
Obecnie w skład 7. BZmech wchodzi dowództwo, sztab oraz pododdziały bojowe: 71. batalion zmechanizowany (garnizon Hranice), 72. batalion zmechanizowany, 73. batalion czołgów (oba Přáslavice) i 74. batalion zmechanizowany (Bučovice). Dowódcą 7. BZmech jest generał brygady Zdeněk Mikula. Brygada wchodzi w skład Wojsk Lądowych (po zmianach systemowych od 2013 roku, wcześniej przez dekadę podlegała pod Dowództwo Sił Połączonych).
71. syberyjski batalion zmechanizowany (Hranice) tworzyć ma dowództwo, sztab, kompania dowodzenia (m.in.: pluton dowodzenia, pluton łączności, pluton inżynieryjny, zespół strzelców wyborowych i zespół rozpoznawczy), trzy kompanie zmechanizowane (dowództwo, drużyna dowodzenia, zespół rozpoznawczy i trzy plutony zmechanizowane, łącznie 10 egz. BVP-2), bateria moździerzy (trzy plutony po cztery holowane vz. 82 PRÁM-L kal. 120 mm, przy czym jako ich ciągniki przynajmniej częściowo służą opancerzone Tatry 815-7 PRAM), kompania logistyczna (pluton dowodzenia, pluton zaopatrzenia oraz pluton naprawczy) i zespół medyczny.
72. batalion zmechanizowany im. generała majora Josefa Buršíka (Přáslavice) ma strukturę zbliżoną do poprzednika, podobna sytuacja jest z wyposażeniem, z tym że w baterii moździerzy występować mają nie tylko holowane środki ogniowe, ale i samobieżne moździerze vz. 85 PRÁM-S kal. 120 mm.
73. hanacki batalion czołgów (Přáslavice) – jedyny tego typu pododdział w czeskiej armii – formalnie powstał w 2005 roku (z przeformowania 73. mieszanego batalionu zmechanizowanego), a jego struktura jest faktycznie pancerno-zmechanizowana, tworzą go bowiem prócz dowództwa, sztabu i kompanii dowodzenia, trzy kompanie czołgów (formalnie trzy plutony po trzy wozy plus czołg dowództwa), kompania zmechanizowana (BVP-2), kompania logistyczna i zespół medyczny. Podstawowym wyposażeniem 73. bcz są T-72M4Cz, wdrażane są również otrzymane z Niemiec – w zamian za T-72 przekazane Ukrainie – wozy Leopard 2A4 (wszystkie 14 czołgów trafiło do Czech do listopada 2023 roku, a pojedynczy wóz zabezpieczenia technicznego dotrzeć ma w 2024 roku).
Interesujący i nietypowy jest 74. batalion zmechanizowany im. płk Bohuslava Malečka (Bučovice). Warto dla jego prezentacji napisać, że powstał w 2008 roku z przeformowania 155. batalionu ratowniczego i przez lata spośród wszystkich pododdziałów 7. Brygady posiadał największe możliwości do wypełniania zadań z obszaru wsparcia działań kryzysowych. Przez kilka lat był to batalion lekkiej piechoty zmotoryzowanej, o wysokim stopniu gotowości i zdolności do dalekiego transportu, w tym przerzutu drogą powietrzną. Od 2020 roku przeformowany został w klasyczny batalion zmechanizowany i wyposażony w BVP-2. Batalion ten również przygotowywany jest do nowej struktury i przejęcia bojowych wozów piechoty nowej generacji.
Kadrowo i organizacyjnie 7. BZmech wspierana jest przez dobrowolną czynną rezerwę, utworzoną w 2004 roku. Rezerwiści ci tworzą kolejne pododdziały w batalionach, m.in. po jednej kompanii zmechanizowanej w 71., 72. i 74. bz oraz czołgów w 73. bcz. Rezerwowa kompania zmechanizowana składa się (na przykładzie 71. bz) z dwóch plutonów zmechanizowanych, plutonu moździerzy i plutonu zabezpieczenia. W batalionach jest po około 200 stanowisk dla żołnierzy rezerwy, ale faktycznie w służbie jest ich mniej. Typowe szkolenie roczne rezerwisty obejmuje 7–9 tygodni, w tym jedno trwające nieprzerwanie dwa tygodnie. Żołnierze aktywnej rezerwy wspierają również dowództwo 7. Brygady Zmechanizowanej.