Potencjalny wygląd projektowanego pod koniec lat 30. w BBTBrPanc. czołgu lekkiego, nieprawidłowo dotąd nazywanego 14TP, był i jest obiektem wielu spekulacji. Zachowane jedynie w szczątkowym zakresie archiwalia nie pozwalają na odtworzenie wyglądu pojazdu w jego ostatecznej wersji. Najbardziej rozpowszechnione jego wizerunki zbliżone są do czołgu pościgowego 10TP. W świetle najlepiej znanych zasobów archiwalnych wydaje się to całkowicie uzasadnione. Odnalezione ostatnio dokumenty wskazują jednak, że konstrukcja przynajmniej częściowo ewoluowała w innym kierunku. Siłą rzeczy prezentowane ustalenia często mają charakter dywagacji, mogą jednak stanowić dobrą bazę do dalszych poszukiwań. Być może w przyszłości pomogą odtworzyć choćby w przybliżeniu wyglądu czołgu 12TP w jego ostatecznej postaci.
Niestety, w oparciu o znane zasoby archiwalne niewiele można powiedzieć do jakiego momentu doprowadzono projekt czołgu 12TP i jak wówczas wyobrażano sobie ów czołg. Zachowały się jednak pojedyncze dokumenty, który mogą rzucać pewne światło na tę kwestię. Jednym z nich jest oczywiście omówiony w „Technice Wojskowej Historia” 5/2021 rysunek jednej z górnych blach wieży. Kolejny to rękopisy szacunkowych obliczeń wytrzymałościowo-sztywnościowych elementów zawieszenia. Co prawda nie są one datowane, ale można się pokusić o próbę ustalenia, kiedy zostały stworzone. Założona w nich masa czołgu wynosi 14 t. Po raz pierwszy ta wartość w kontekście czołgu lekkiego pojawia się w czerwcu 1938 roku. Ponadto na jednym ze szkiców schematycznie przedstawiono wieżę z wykuszem uderzająco przypominającą tę z czołgu 7TP. Tę formę przybrała ona na przełomie 1937 i 1938 roku. Warto dodać, że okładkę wspomnianego dokumentu tworzy kartka z obliczeniami do „samochodu pancernego z napędem wielozespołowym” datowanymi na 25 listopada 1938 roku. Można więc z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że obliczenia powstały nie wcześniej niż w drugiej połowie 1938 roku, a być może nawet w 1939 roku. Wobec powyższego można uznać, że zostały wykonane już po wyprodukowaniu i dostarczeniu elementów zawieszenia czołgu lekkiego (sprężyny i gąsienice), o których donoszono w czerwcu 1938 roku. Wspomniany dokument nie pokazuje konkretnego rozwiązania, a jedynie rozważane na tym etapie kierunki dalszego rozwoju konstrukcji. Analizowane w obliczeniach schematy zawieszenia niewiele mają wspólnego z czołgiem pościgowym 10TP, z którym zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami czołg lekki w dużym stopniu miał być zunifikowany. W dokumencie pojawiło się także kilka ogólnych założeń, które znacząco odbiegają od tego, co dotychczas wiedzieliśmy o 14-tonowym czołgu lekkim.
Trudno jednoznacznie powiedzieć, czy omawiane obliczenia były pokłosiem nieznanej nam z zachowanych dokumentów decyzji o radykalnej zmianie projektu, czy też stanowiły dopiero przygotowanie (np. jako dane do referatu) do dyskusji, co dalej począć z całym przedsięwzięciem. Problemy jakie napotkano przy projekcie 10TP wskazują jednak na każdą z tych możliwości.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
