W okresie między wojnami światowymi większość armii eksploatowała jedynie czołgi lekkie. Tylko nieliczne siły zbrojne dysponowały pojazdami klasyfikowanymi jako średnie. W latach dwudziestych jedynie w Wielkiej Brytanii zdecydowano się na budowę czołgu ciężkiego A1E1 Independent, opracowanego przez majora T. Darwella i kapitanów E.W. Busha oraz B. Bloomera. Prototyp gotowy w 1926 roku miał szereg ciekawych rozwiązań konstrukcyjnych, ale z powodu wysokiej ceny jednostkowej nie był produkowany seryjnie. Według podobnej koncepcji w Niemczech w 1933 roku zbudowano czołg Rheinmetall Nb.Fz.A. Tę konstrukcję potraktowano jednak jako doświadczalną i cała produkcja została ograniczona do sześciu prototypów: trzech z normalnej stali i trzech z utwardzonej. Czołg ten w Niemczech ze względu na uzbrojenie w armatę 75 mm klasyfikowano jako ciężki, chociaż niewielka masa umieszczała go w kategorii czołgów średnich. Chociaż w III Rzeszy powstało przed wojną kilka projektów czołgów ciężkich (Durchbruchswagen DW 1 i DW 2 zakładów Henschel oraz 65-tonowego VK6501), nie wywołały one zainteresowania dowództwa Wehrmachtu.
Według ówczesnej klasyfikacji czołgiem ciężkim był zbudowany w 1935 roku francuski Char B1 firmy Renault. W latach 1937–1940 zbudowano 403 egzemplarze tego pojazdu, przeznaczonego zarówno do wsparcia piechoty, jak i do walki z czołgami przeciwnika.
Koncepcja nowego czołgu ciężkiego dla Armii Czerwonej
Zmianę podejścia do koncepcji czołgu ciężkiego miało spowodować posiedzenie Głównej Rady Wojskowej Ludowego Komisariatu Obrony, które miało miejsce 28 kwietnia 1938 roku. Według przyjętych wtedy założeń techniczno-taktycznych nowy czołg ciężki miał być dostosowany do przełamywania silnie bronionych rejonów umocnionych wyposażonych w artylerię przeciwpancerną i ochranianych przez przeszkody terenowe. Zadanie takie wymagało zbudowania pojazdu o masie około 60 ton, mogącego manewrować w każdych warunkach terenowych, uzbrojonego w skuteczną armatę dużego kalibru i chronionego grubym pancerzem. Wymóg wprowadzenia znacznie grubszego pancerza powstał pod wpływem doświadczeń z hiszpańskiej wojny domowej, podczas której zademonstrowała swoją skuteczność artyleria przeciwpancerna kalibrów 37–47 mm, powszechnie stosowana w walkach obronnych.
7 sierpnia 1938 roku w Moskwie odbyło się wspólne posiedzenie Komitetu Obrony przy Radzie Komisarzy Ludowych ZSRS z zaproszonymi przedstawicielami Sztabu Generalnego, ABTU KA, ludowych komisariatów średniego i ciężkiego przemysłu maszynowego, biur konstrukcyjnych i zakładów produkujących czołgi. Tematem tego posiedzenia było między innymi pytanie, jaki ma być przyszły czołg ciężki dla Armii Czerwonej. Efektem była decyzja nr 198ss Komitetu Obrony zatytułowana O systemie uzbrojenia czołgowego RKKA. Odnośnie do czołgów ciężkich w tym dokumencie przedstawiono następujące wnioski:
1. Czołg przełamania (niszczyciel PTO) typu gąsienicowego powstanie według taktyczno-technicznych danych ABTU opracowanych na podstawie Narady Czołgowej i zatwierdzonych przez Ludowy Komisariat Obrony (załącznik nr 11).
a.Zobowiązać HKMasz(Ludowy Komisariat Przemysłu Maszynowego) do wykonania i przekazania NKO do rprób egzemplarza doświadczalnego czołgu przełamania do 1 maja 1939 roku.
Drewnianą makietę czołgu przełamania zademonstować komisji makietowej do 1 września 1938 roku.
b. Zobowiązać NKOP(Ludowy Komisariat Przemysłu Pbronnego) do wykonania i przekazania NKO do prób egzemplarza doświadczalnego czołgu przełamania do 1 lipca 1939 roku.
Drewnianą makietę czołgu przełamania zademonstrować komisji makietowej do 1 listopada 1938 roku.
c. Zobowiązać NKO do poddania doświadczalnych czołgów przełamania wszechstronnym testom i wybrania w celu przedstawienia do uzbrojenia RKKA jednego typu, najbardziej w pełni spełniającego oczekiwane od czołu przełamania wymagania.
d. Z postanowieniem o masowej produkcji czołgów przełamania czołgi T-28 i T-35 zdjąć z produkcji.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
