Na podstawie ustawy o obronie Ojczyzny (U3O), 23 kwietnia 2022 roku utworzony został Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ). Jest to jedno z trzech źródeł finansowania potrzeb Wojska Polskiego określanych w „Programie Rozwoju Sił Zbrojnych” (PRSZ). W latach 2022–2023 na realizację zadań ujętych w PRSZ wydatkowano z FWSZ 37,8 mld PLN, a na 2024 rok zaplanowano nakłady w wysokości 45,9 mld PLN.
Podstawy prawne
Na mocy art. 41 ust. 1 U3O z 11 marca 2022 roku do utworzenia FWSZ upoważniony został Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Podmiot ten jest odpowiedzialny także za zarządzanie FWSZ na podstawie umowy podpisanej pomiędzy BGK a Ministrem Obrony Narodowej (zgodnie z art. 41 ust. 5 U3O).
Zadania komórek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) oraz jednostek organizacyjnych podległych MON lub przez niego nadzorowanych w zakresie dotyczącym funkcjonowania FWSZ określone zostały w Decyzji Nr 87/MON Ministra ON z 10 czerwca 2022 roku „w sprawie funkcjonowania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych” wraz z późniejszymi zmianami, nazywanej dalej „Decyzją nr 87”.
Ponieważ funkcjonowanie FWSZ w zakresie środków zwrotnych wymaga współpracy: MON, BGK i Ministerstwa Finansów (MF), w tym celu pomiędzy tymi instytucjami zawarte zostało „Porozumienie w sprawie zasad współpracy w procesie pozyskiwania i finansowania dłużnego na rzecz FWSZ”, nazywane dalej „Porozumieniem MON/MF/BGK”.
Źródło finansowania Sił Zbrojnych RP
Zgodnie z art. 39 U30, FWSZ jest jednym z trzech źródeł finansowania potrzeb Wojska Polskiego określonych w PRSZ, obok środków z budżetu państwa (ujmowanych w ustawie budżetowej) oraz przychodów ze zbycia akcji lub udziałów spółek przemysłowego potencjału obronnego.
Obecnie obowiązujący PRSZ określa potrzeby wojska na lata 2021–2035, natomiast do końca br. ma zostać przyjęty PRSZ na lata 2025–2039. Dokumentami pochodnymi od PRSZ są „Centralne Plany Rzeczowe” (CPR), czyli: „Plan Modernizacji Technicznej” (PMT), „Plan Zakupu Środków Materiałowych” (PZŚM) i „Plan Inwestycji Budowlanych” (PIB) narodowych oraz sojuszniczych w ramach NATO (PIB-NSIP). Podobnie jak PRSZ, obecnie ww. dokumenty dotyczą okresu lat 2021–2035, a do końca br. mają zostać opracowane w wersji na lata 2025–2039. Dokumenty te określają szczegółowe zamierzenia dotyczące pozyskania i modernizacji sprzętu wojskowego (PMT), zakupów środków materiałowych, w tym amunicji (PZŚM) oraz budowy i rozbudowy infrastruktury wojskowej (PIB/PIB-NSIP). Co ważne, zadania rzeczowe finansowane ze środków FWSZ ujmowane są w poszczególnych CPR (§4 ust. 1 Decyzji nr 87).
W latach 2022–2023 na finansowanie zadań określonych w PRSZ i ujętych w CPR wydatkowano łącznie ok. 97,3 mld PLN, z czego z FWSZ 37,8 mld PLN (38,8%). Na 2024 rok na finansowanie zadań określonych w PRSZ i ujętych w CPR zaplanowano wydatkowanie kwoty 94,8 mld PLN, w tym z FWSZ 45,88 mld PLN (48,4%).
Z danych zebranych przez autora wynika, że ze 131 głównych umów wykonawczych zawartych w od 1 stycznia 2022 roku do 28 maja br., dotyczących modernizacji technicznej Wojska Polskiego o łącznej wartości ok. 336,9 mld PLN brutto, z FWSZ finansowane będą 23 kontrakty o łącznej wartości ok. 216,5 mld PLN netto (podatek VAT nie jest płacony z FWSZ), czyli ok. 64,3% całkowitej wartości brutto wszystkich 131 umów.
Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych
Pisząc o FWSZ należy przypomnieć, że zastąpił on funkcjonujący wcześniej Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych (FMSZ). Był on również źródłem dodatkowych środków na modernizację techniczną Wojska Polskiego, ale o znacznie mniejszej wartości i nie pozwalał m.in. na pozyskiwanie środków zwrotnych (z kredytów i obligacji). Z chwilą wejścia w życie U3O, tj. 23 kwietnia 2022 roku środki zgromadzone w FMSZ w kwocie 4,99 mld PLN zostały przekazane do FWSZ, a FMSZ uległ likwidacji.
Dochody FWSZ. Choć dochody FWSZ mogą pochodzić z aż 15 źródeł określonych w art. 41 ust. 4 U3O, to podstawowe są dwa źródła:
- środki z budżetu państwa przekazywane przez Ministra ON, o których mowa w art. 41 ust. 4 pkt. 11 U3O (w tym w 2022 roku do grupy tej można zaliczyć środki przekazane do FWSZ z zamykanego FMSZ);
- środki zwrotne, z kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych przez BGK obligacji, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt. 9 U3O.
W latach 2022–2023 łączne dochody FWSZ wyniosły 46,9 mld PLN, w tym: 29,4 mld PLN ze środków zwrotnych (kredytów i obligacji), 10,5 mld PLN ze środków przekazanych z budżetu państwa, 4,99 mld PLN z FMSZ oraz 2 mld PLN z pozostałych źródeł dochodów FWSZ określonych w U3O.
Na 2024 rok zaplanowano dochody na poziomie 53,52 mld PLN, w tym: 39,75 mld PLN ze środków zwrotnych, 12,8 mld PLN ze środków przekazanych z budżetu państwa oraz 970 mln PLN z pozostałych dochodów FWSZ.
Z budżetu państwa do FWSZ przekazywane są środki z części 29 „Obrona narodowa” (z rozdz. 75295, § 6680), z przeznaczeniem na finansowanie programu wieloletniego „Wyposażenie Sił Zbrojnych RP w czołgi”, ustanowionego na mocy Uchwały Nr 89 Rady Ministrów z 9 lipca 2021 roku. Celem tego programu jest zakup dla Wojska Polskiego 250 nowych czołgów M1A2 SEPv3 Abrams wraz ze sprzętem towarzyszącym i amunicją. Drugim przeznaczeniem tych funduszy jest pokrycie kosztów funkcjonowania FWSZ, zarówno administracyjnych, jak i z tytułu płatności odsetek od pozyskanych środków zwrotnych. W 2022 roku z budżetu państwa do FWSZ przekazano 4,99 mld PLN (z FMSZ), w 2023 roku była to kwota 10,6 mld PLN (z części 29 budżetu), a w 2024 roku zaplanowano przekazanie 12,8 mld PLN (z części 29 budżetu).
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
