Choć produkowany przez szwedzki Saab samolot bojowy Gripen w ostatnim okresie nie może poszczycić się sukcesami eksportowymi na miarę choćby tych odnotowywanych przez francuski Dassault Rafale, to jednak nie oznacza, że rozwój tej konstrukcji oraz jej możliwości stoją w miejscu. Niestabilna sytuacja międzynarodowa dodatkowo powoduje, że nawet samoloty w starszych wersjach „C” i „D” pozostaną w służbie zdecydowanie dłużej, niż do niedawna mogło się to wydawać. Tym samym, rozwój i modernizacja obejmują nie tylko najnowsze Gripeny E/F, ale także maszyny wcześniej opracowane i produkowane.
Koegzystencja, czyli długa służba Gripenów C/D
Zaprezentowane jeszcze na przełomie 2020 i 2021 roku plany dotyczące rozwoju Szwedzkich Sił Powietrznych (Svenska flygvapnet lub po prostu Flygvapnet) ujawniały zamiar utrzymania struktury z sześcioma dywizjonami myśliwskimi, z których cztery docelowo zostaną przezbrojone w samoloty Saab JAS 39E (Szwecja zdecydowała się na zakup maszyn wyłącznie jednomiejscowych), podczas gdy pozostałe jednostki eksploatować będą starsze warianty Gripenów (w sumie w linii powinno docelowo znajdować się 60 nowych Gripenów E oraz 40 z 94 obecnie używanych maszyn „C” i „D”). Te pozostaną w służbie przynajmniej do połowy lat 30. obecnego wieku (w kwietniu 2022 roku poinformowano, że pozostające w służbie Gripeny C/D przejdą modernizację, która pozwoli na utrzymanie ich w służbie do 2035 roku). Wedle części informacji, ich służba może potrwać nawet kilka lat dłużej.
Konieczność utrzymania Gripenów C/D w linii jeszcze przez ponad dekadę w praktyce musiała wiązać się z zapewnieniem im nie tylko wsparcia serwisowego, ale i kontynuacją procesu modernizacji wspomnianych maszyn. Stąd też nie powinna być zaskoczeniem seria umów obejmujących zarówno wsparcie eksploatacji, jak i modernizację wspomnianych maszyn, które zawarto w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Jeszcze w grudniu 2022 roku między firmą Saab a agencją FMV (Försvarets materielverk – dosłownie Administracja ds. Materiałów Obronnych) doszło np. do zawarcia kontraktu serwisowego na obsługę w latach 2023–2025 Gripenów należących do Flygvapnet. Wspomniana umowa zawierała dodatkowo opcję kontraktową pozwalającą na wydłużenie jej trwania do 2027 roku. Przy czym wartość bazowego kontraktu została wyceniona na ok. 292 mln EUR (3,4 mld SEK). Umowa zastąpiła podobną wcześniejszą, zawartą jeszcze w 2017 roku. Poza samymi usługami z zakresu serwisu i naprawami Gripenów kontrakt obejmuje usługi logistyczne, wsparcie systemu technicznego, publikacje techniczne, dostawy części zamiennych, dostawy sprzętu niezbędnego do obsługi naziemnej, sprzęt pilotażowy, a także szkolenia.
W grudniu 2022 roku zawarta została również umowa zakładająca modernizację użytkowanych Gripenów C/D w latach 2023–2029. Kontrakt o wartości 317,6 mln EUR (3,5 mld SEK) obejmuje m.in. wyposażenie samolotów w ulepszony wariant silnika RM12, zastosowanie zmodyfikowanej awioniki przygotowanej do wprowadzania dalszych zmian, a także modernizację systemów walki elektronicznej. Ponadto modernizacja obejmuje radar PS-05/A, który ma zostać doprowadzony do standardu Mk 4. Wprowadzone w tym przypadku modyfikacje mają pozwolić na zwiększenie zasięgu wykrycia celu (według rożnych informacji od 60% do 100% w stosunku do wcześniejszego wariantu Mk 3), a także poprawić osiągi radaru jeśli chodzi o wykrywanie celów o zredukowanej skutecznej powierzchni odbicia radarowego. Poprawie ulec ma również odporność radaru na zakłócenia oraz jego zdolność do wykrywania celów nisko lecących na tle ziemi.
Antena zmodyfikowanego radaru może zostać docelowo wymieniona na nową, z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA). Przy czym nowa antena została opracowana samodzielnie przez Saab (w przypadku Gripenów E/F zastosowano radar typu Raven ES-05 z anteną AESA opracowany przez Selex ES, obecnie Leonardo) i wykorzystywać miałaby moduły nadawczo-odbiorcze powstałe z wykorzystaniem azotku galu (GaN). Sama technologia ma być rozwiązaniem w pełni wolnym od ograniczeń ITAR.
Modyfikacje wprowadzone w samolotach obejmować miałyby systemy wymiany danych Link 16 (ponownie) oraz swój–obcy (w standardzie Mode 5), a także środki łączności. Zmodernizowane Gripeny dodatkowo uzyskują możliwość przenoszenia pocisków AIM-120C-8 (na początku listopada 2023 roku FMV zakontraktowała kolejną partię pocisków powietrze–powietrze średniego zasięgu AIM-120C AMRAAM) obok pocisków Meteor. Modyfikacje wprowadzone w ramach wersji MS20 Block 2.2 pozwalają przy tym na stosowanie kierowanych pocisków powietrze–powietrze krótkiego zasięgu, naprowadzanych na podczerwień IRIS-T czy bomb kierowanych GBU-49.
Same Gripeny C/D począwszy od wprowadzonej w 2016 roku wersji MS20 (najnowszy wariant nosi oznaczenie MS20 Block 2.2.) dysponują już pełną możliwością przenoszenia pocisków powietrze–powietrze Meteor. Stosowne próby prowadzono przy współudziale Saab i agencji FMV na poligonie Vidsel. Modyfikacje wprowadzone w ramach wariantu MS20 pozwalają również na przenoszenie małogabarytowych bomb GBU-39 SDB (do 16 sztuk). Zmiany wprowadzone we wspomnianym wariancie „klasycznego Gripena” poprawiły również ochronę pilota przed wpływem broni masowego rażenia (NBC) oraz uprościły procedurę ewentualnej dekontaminacji samolotu przez obsługę naziemną. Wraz z modernizacją do wariantu MS20 wprowadzono i system automatycznego zapobiegania kolizji z ziemią, zmodyfikowano także systemy wymiany danych Link 16.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
