Dla wielu Czytelników może się to wydawać zaskakujące, ale historia programu Joint Air-to-Surface Standoff Missile (JASSM) ma już blisko trzy dekady. Został on bowiem zainicjowany jeszcze pod koniec 1995 roku, krótko po anulowaniu programu Tri-Service Standoff Attack Missile (TSSAM). Rozwijany nie bez problemów AGM-158A ostatecznie wszedł do uzbrojenia USAF, a z czasem doczekał się także odbiorców zagranicznych. Już na stosunkowo wczesnym etapie programu pojawiły się również pierwsze pomysły stworzenia rozwojowych wariantów pocisku, charakteryzujących się głównie istotnie wydłużonym zasięgiem. I choć koncepcji opracowania na bazie AGM-158 pocisku o zasięgu wydłużonym nawet do 2500 km nie zrealizowano, to w kolejnych latach do uzbrojenia trafił jednak wariant o zasięgu ponad 900 km, czyli AGM-158B JASSM-ER, a następnie przeciwokrętowy AGM-158C LRASM. Linia rozwojowa AGM-158 wciąż poszerza się o nowe warianty, z których pierwsze nowości niebawem wejdą do produkcji seryjnej. Powracają także plany, po raz kolejny, zwiększenia zasięgu, choć zasadnicze zmiany wdrażane obecnie na AGM-158B-2 i B-3 obejmują inne obszary techniczne.
Masowy pocisk manewrujący
AGM-158 w wariantach JASSM i JASSM-ER, dysponujących większym zasięgiem (powyżej 926 km) dzięki zwiększonemu zapasowi paliwa oraz turbowentylatorowemu silnikowi Williams International F107-WR-105, który zastąpił stosowane w AGM-158A silniki Teledyne CAE J402-CA-100, rozgościł się na dobre w arsenałach USAF oraz kilku odbiorców zagranicznych (w tym Polski). Do marca 2024 roku USAF dostarczono łącznie 4119 pocisków JASSM wyprodukowanych w ramach 18 partii produkcyjnych. Były to egzemplarze w wariantach AGM-158A i AGM-158B, przy czym produkcja pierwotnego JASSM, czyli AGM-158A, została zakończona w ramach 16. partii produkcyjnej (Lot 16), jeszcze w 2021 roku (produkcję AGM-158A dla potrzeb Departamentu Obrony USA zakończono w ramach Lot 14 jeszcze w 2019 roku, wtedy też zamówione zostały pierwsze seryjne AGM-158B). Ponadto w ramach 19. i 20. partii produkcyjnej zakontraktowano 925 kolejnych pocisków w wariantach AGM-158B i B-2 (tych ostatnich 245 egzemplarzy, przy czym pierwsze w ramach Lot 19). W maju 2023 roku została podpisana natomiast umowa na dostawę 600 dodatkowych egzemplarzy AGM-158B-2 (Lot 21). Jeszcze w bieżącym roku powinno również dojść do zawarcia umowy na zakup od 550 do 810 pocisków JASSM-ER z partii produkcyjnych 22–26 (w ramach Lot 22 zamówione mają być pierwsze AGM-158D) oraz od 120 do 240 przeciwokrętowych AGM-158C LRASM z partii produkcyjnych 9–12.
Co warte odnotowania, jeszcze w październiku 2022 roku uruchomiono drugą linię produkcyjną JASSM-ER. Została ona zlokalizowana w zakładach firmy Lockheed Martin w Troy w stanie Alabama. Było to związane z decyzją o zwiększeniu zapasów z pierwotnie przewidywanych 4900 do 7200 pocisków. Przy czym kolejne decyzje zwiększyły już tę liczbę do 10 960 pocisków, co tym bardziej uzasadniło tego rodzaju inwestycję. Na marginesie należy zauważyć, że obecnie łączna roczna produkcja pocisków rodziny JASSM ma kształtować się na poziomie 720 egzemplarzy.
Dodajmy, że do tej pory AGM-158A/B zostały zintegrowane z bombowcami B-1B, B-2, B-52H oraz wielozadaniowymi samolotami bojowymi F-15E (i pochodnymi) i F-16 (Block 40-52 oraz późniejszymi), a także F/A-18C/D i E/F. W przypadku przeciwokrętowych AGM-158C do użycia wspomnianej broni dostosowano natomiast samoloty F/A-18E/F oraz B-1B. Obecnie trwają działania mające na celu integrację wszystkich wariantów F-35 z JASSM, przy czym próby w powietrzu przewidziano na 2025 rok (w tym przypadku kalendarzowy, a nie budżetowy), a na potrzeby programu prób zakupiono już 18 pocisków (6 w 2022 i 12 w 2023 roku). Trwa również proces integracji AGM-158C z F-35C.
Grono obecnych i przyszłych użytkowników AGM-158 w ostatnich latach uległo dość istotnemu rozszerzeniu. Obok Australii (co ciekawe miała ona zakupić zarówno fabrycznie nowe AGM-158 w wersji B-2, jak i pochodzące z zapasów amerykańskich pociski AGM-158B), Finlandii, Polski i Japonii (pociski AGM-158B-2 zostaną w tym przypadku zintegrowane z modernizowanymi samolotami F-15J), do grona użytkowników zagranicznych AGM-158 dołączą także Niemcy, Grecja, Holandia, i Rumunia oraz prawdopodobnie Belgia.
Nowe warianty JASSM-ER
Opublikowane w lipcu bieżącego roku, choć powstałe jeszcze pod koniec ubiegłego, dokumenty okołobudżetowe amerykańskiego Departamentu Obrony (chodzi w tym przypadku konkretnie o Modernized Selected Acquisition Report – Joint Air-to-Surface Standoff Missile) pozwoliły ostatecznie wyjaśnić co najmniej część niejasności dotyczących nowych wariantów rozwojowych AGM-158, noszących obecnie oznaczenia AGM-158 B-2, B-3 oraz D. I tak zmiany wprowadzone w pierwszym z wariantów pocisku JASSM-ER dotyczyć mają przede wszystkim wymiany komponentów teraz trudnodostępnych, wychodzących z produkcji czy też po prostu przestarzałych (według obecnych standardów).
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
