Od kilkunastu lat nadrzędnym celem reform japońskich Sił Samoobrony (Jieitai; Self-Defense Force, SDF) jest wzmocnienia potencjału odstraszania i zdolności do szybkiego reagowania. Zmianom doktrynalnym i organizacyjnym towarzyszą także te w zakresie wyposażenia i uzbrojenia – prowadzone są modernizacje posiadanego sprzętu oraz dokonywane zakupy nowego, lepiej dostosowanego do sprostania aktualnym i przyszłym wyzwaniom. W artykule przedstawiono przeprowadzone w minionych kilku latach, realizowane obecnie i planowane na przyszłość najważniejsze programy modernizacyjne Sił Samoobrony w zakresie lotnictwa.
W poprzednich dekadach zakupy nowego sprzętu i uzbrojenia oraz modernizacje posiadanego prowadzono w ramach kolejnych, aktualizowanych co pięć lat Średnioterminowych Programów Obrony (Medium Term Defense Program, MTDP), opartych na Wytycznych Programu Obrony Narodowej (National Defense Program Guidelines, NDPG). W ubiegłym roku nastąpiła wszakże zmiana tej praktyki. 16 grudnia Narodowa Rada Bezpieczeństwa (National Security Council) zaakceptowała nową Narodową Strategię Obrony (National Defense Strategy). Na jej podstawie tego samego dnia rząd przyjął Program Rozbudowy Obrony (Defense Buildup Program, DBP), którego celem jest zasadnicze wzmocnienie krajowych zdolności obronnych. Jego realizację zaplanowano na dziesięć lat, począwszy od roku budżetowego 2023, ale podzielono umownie na dwa pięcioletnie etapy. W pierwszym etapie, czyli do roku budżetowego 2027 włącznie, Siły Samoobrony mają uzyskać potencjał wystarczający do samodzielnego powstrzymania ewentualnej inwazji do czasu uzyskania pomocy sojuszników. Docelowo po dziesięciu latach SDF mają być zdolne do niedopuszczenia do inwazji poprzez zakłócenie i powstrzymanie działań agresora już na znacznie wcześniejszym etapie i w większej odległości od granic kraju.
Powietrzne Siły Samoobrony
W przypadku Powietrznych Sił Samoobrony (Kōkū Jieitai; Air Self-Defense Force, ASDF) DBP przewiduje m.in. przyspieszenie procesu zastępowania niezmodyfikowanych myśliwców F-15J/DJ Pre-MSIP wielozadaniowymi samolotami bojowymi F-35A i F-35B, kontynuowanie poważnej modernizacji części floty F-15J/DJ kai i ograniczonej myśliwców F-2A/B, opracowanie samolotu myśliwskiego następnej generacji F-X (F-3) wspólnie z Wielką Brytanią i Włochami, pozyskanie nowego zintegrowanego systemu szkolenia pilotów samolotów bojowych następnej generacji, kontynuowanie zakupów samolotów wczesnego ostrzegania i kierowania E-2D, transportowo-tankujących KC-46A, transportowych C-2 i zwiadu radioelektronicznego RC-2, pozyskanie nowego samolotu walki elektronicznej i zwiadowczo-uderzeniowych bezzałogowych statków powietrznych (BSP), zastąpienie śmigłowców poszukiwawczo-ratowniczych UH-60J oraz stopniowe wycofanie samolotów poszukiwawczo-ratowniczych U-125A. Z powodu rosnącego znaczenia domeny kosmicznej dotychczasowa nazwa tego rodzaju sił ma ulec zmianie na Powietrzne i Kosmiczne Siły Samoobrony (Kōkū Uchū Jieitai; Air and Space Self-Defense Force).
Największym i najdroższym realizowanym obecnie programem lotniczym jest zakup wielozadaniowych samolotów bojowych 5. generacji Lockheed Martin F-35A/B Lightning II. Prace nad pozyskaniem następców myśliwców F-4EJ Phantom II (ostatecznie wycofano je ze służby w marcu 2021 roku) zainicjowano w połowie pierwszej dekady XXI wieku, ale nabrały tempa dopiero w ramach MTDP na lata budżetowe 2011–2015. Po rozważeniu dostępnych ofert 20 grudnia 2011 roku japońskie Ministerstwo Obrony (Bōeishō) wybrało samolot F-35A jako zwycięzcę w programie F-X (Fighter–Experimental). Zaplanowano pozyskanie 42 egz. poczynając od roku budżetowego 2012, w którym zarezerwowano fundusze na zakup czterech pierwszych maszyn. Umowę międzyrządową w ramach procedury FMS (Foreign Military Sale) na zakup czterech F-35A z opcją na 38, wraz z pakietami wyposażenia dodatkowego i części zamiennych oraz usługami szkolenia personelu i wsparcia eksploatacji, podpisano 29 czerwca 2012 roku.
Cztery pierwsze egzemplarze zostały zbudowane w zakładach koncernu Lockheed Martin w Fort Worth w Teksasie. Pierwszy z nich (nr ewid. ASDF 69-8701) został oblatany 24 sierpnia 2016 roku. Na podstawie umowy zawartej pomiędzy koncernami Lockheed Martin i Mitsubishi Heavy Industries (MHI) montaż końcowy pozostałych samolotów odbywa się w zakładach Nagoya Aerospace Systems Works, Komaki South Plant koło Nagoi, gdzie zorganizowano centrum montażu końcowego i obsługi (Final Assembly and Check-Out, FACO). Uroczysty roll-out pierwszego F-35A zmontowanego w Japonii (79-8705) nastąpił 5 czerwca 2017 roku, a jego oblot 13 czerwca. 6 listopada samolot przeleciał do Stanów Zjednoczonych w celu przeprowadzenia testów. Potem służył do szkolenia japońskiego personelu, wraz z czterema maszynami zbudowanymi w USA. Drugi zbudowany w Japonii F-35A (89-8706) jako pierwszy 26 stycznia 2018 roku został przekazany ASDF. 28 maja 2018 roku do Japonii przyleciało pięć F-35A pozostających do tej pory w USA.
W dniu 18 grudnia 2018 roku zatwierdzono plan zakupu dodatkowych 105 maszyn F-35 (63 egz. F-35A i 42 egz. F-35B) w celu zastąpienia około 100 myśliwców F-15J/DJ Pre-MSIP. Oznacza to zwiększenie całkowitego zamówienia do 147 egzemplarzy, dzięki czemu Japonia stanie się drugim po Stanach Zjednoczonych największym użytkownikiem samolotów F-35. 9 lipca 2020 roku amerykańska Agencja Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa Departamentu Obrony (Defense Security Cooperation Agency, DSCA) poinformowała Kongres Stanów Zjednoczonych, że Departament Stanu wyraził zgodę na sprzedaż do Japonii w ramach FMS 105 egz. F-35 wraz z dodatkowym wyposażeniem, częściami zamiennymi oraz usługami wsparcia logistycznego, o łącznej maksymalnej wartości 23,11 mld USD.
W roku budżetowym 2020 zamówiono trzy F-35A, w tym dwa ostatnie z pierwszej partii 42 egz. oraz dodatkowy samolot w celu zastąpienia maszyny nr 79-8705 utraconej 9 kwietnia 2019 roku, a także sześć pierwszych F-35B. W roku budżetowym 2021 zamówiono cztery F-35A i dwa F-35B, a w 2022 osiem F-35A i cztery F-35B. Tym samym łącznie do tej pory Japonia zamówiła 55 egz. F-35A i 12 egz. F-35B, z czego do końca 2022 roku dostarczono 34 egz. F-35A (ostatni z nich ma numer 29-8734). DBP przewiduje zamówienie kolejnych 40 egz. F-35A i 25 egz. F-35B. W budżecie na 2023 rok – pierwszy obowiązywania DBP – zaplanowano środki na zakup ośmiu F-35A i ośmiu F-35B. Samoloty krótkiego startu i pionowego lądowania (Short Take-Off and Vertical Landing, STOVL) F-35B będą operowały z pokładów okrętów Izumo (DDH-183) i Kaga (DDH-184), które w tym celu przechodzą modernizację.
W latach 1981–1999 ASDF dostały 213 myśliwców przechwytujących McDonnell Douglas F-15C/D Eagle, w Japonii oznaczonych jako F-15J (165 egz.) i F-15DJ (48 egz.). Spośród nich 155 egz. F-15J i 36 egz. F-15DJ zostało wyprodukowanych na licencji w MHI. Samoloty produkowane od 1985 roku dostały unowocześnioną awionikę w ramach programu J-MSIP (Japan Multi-Stage Improvement Program) i są czasem określane jako F-15MJ/DMJ (M – modernized) lub częściej F-15J/DJ kai (od kaizō – zmodyfikowany). Później zastosowano także ulepszone silniki, które we wcześniej wyprodukowanych egzemplarzach montowano podczas remontów. W 1999 roku rozpoczęto kolejną modyfikację awioniki. Do 2016 roku Ministerstwo Obrony sfinansowało modernizację 100 myśliwców. Nieunowocześnione samoloty, określane jako F-15J/DJ Pre-MSIP, zostaną wycofane już w 2025 roku, ale zmodernizowane F-15J/DJ kai pozostaną w aktywnej służbie jeszcze przez co najmniej 20 lat.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
