Ze względu na nieustające zagrożenie ze strony ChRL, Republika Chińska, zwana
potocznie Tajwanem, utrzymuje liczne i dobrze wyposażone siły powietrzne. Aż
3/5 posiadanych statków powietrznych to samoloty bojowe (myśliwskie). Do
szkolenia dużej liczby pilotów na odpowiednio wysokim poziomie potrzebne są
więc nowoczesne samoloty szkolno-treningowe. Z tego powodu w drugiej
połowie minionej dekady siłami własnego przemysłu lotniczego skonstruowano
odrzutowy samolot szkolenia zaawansowanego AIDC T-5 Brave Eagle. Jego
prototyp oblatano w 2020 roku, a w ubiegłym roku rozpoczęto produkcję seryjną.
Zgodnie z planem do 2026 roku lotnictwo tajwańskie otrzyma 66 egz. T-5.
W latach 90. XX wieku Siły Powietrzne Republiki Chińskiej (ang. Republic of China Air Force,
ROCAF; chiń. Zhonghua Minguo Kongjun [Chung-hua Min-kuo Kong-jun]*) znacząco
wzmocniły swój potencjał bojowy. W latach 1993–2000 rodzima firma AIDC (powstała w
1969 roku jako część ROCAF pod nazwą Aero Industry Development Center, w 1996 roku
przekształcona w państwową firmę Aerospace Industrial Development Corporation, a w 2014
roku w spółkę akcyjną i sprywatyzowana) wyprodukowała 131 seryjnych myśliwców F-CK-1
Jing Guo [Ching Kuo] (103 jednomiejscowe bojowe A i 28 dwumiejscowych szkolno-
bojowych B), znanych ogólnie jako Indigenous Defense Fighter (IDF). W latach 1997–1998
pozyskano z Francji 60 myśliwców Dassault Mirage 2000-5 (48 jednomiejscowych Ei i 12
dwumiejscowych Di), a w latach 1997–2001 ze Stanów Zjednoczonych 150 myśliwców
Lockheed Martin F-16 Block 20 Fighting Falcon (120 jednomiejscowych A i 30
dwumiejscowych B). Pozwoliło to wycofać ze służby myśliwce starszej generacji Lockheed F-
104 Starfighter (ostatnie egzemplarze w 1998 roku) oraz większość Northrop F-5E/F Tiger II.
W 2001 roku na stanie ROCAF pozostały już tylko 52 egz. F-5 (20 jednomiejscowych E i 32
dwumiejscowe F) spośród 308 (242 E i 66 F) wyprodukowanych na licencji w AIDC w latach
1973–1986.
Wcześniej, w latach 80. XX wieku, unowocześniono park samolotów szkolno-treningowych.
Do wstępnego i podstawowego szkolenia w pilotażu kandydatów na pilotów wojskowych
służyły turbośmigłowe samoloty szkolno-treningowe Beechcraft T-34C Turbo Mentor. W
latach 80. kupiono 44 egz. w celu zastąpienia przestarzałych AIDC T-CH-1 Zhong Xing
[Chung Hsing]. Szkolenie zaawansowane realizowano przy użyciu odrzutowych samolotów
szkolno-treningowych AIDC AT-3 Zi Qiang [Tzu Chiang]. W latach 1984–1990
wyprodukowano 61 egz. seryjnych AT-3 (formalnie AT-TC-3A), które w procesie szkolenia
pilotów ROCAF zastąpiły wysłużone Lockheedy T-33A. W ostatnim etapie szkolenia
zaawansowanego – szkoleniu bojowym, w tym z użyciem ostrej amunicji – wykorzystywano
natomiast pozostające w służbie Tigery II.
W latach 2001–2006 samoloty AT-3 poddano ograniczonej modernizacji. Już wtedy było
jednak jasne, że zarówno one, jak i F-5E/F, będą wymagały w perspektywie 20 lat
zastąpienia nowymi odrzutowymi samolotami szkolenia zaawansowanego (Advanced Jet
Trainer, AJT). Wiązało się to zarówno z wiekiem i zużyciem maszyn obu typów, jak i planami
modernizacji awioniki myśliwców F-CK-1A/B (co faktycznie nastąpiło w latach 2009–2017;
zmodernizowane samoloty dostały oznaczenia F-CK-1C/D) oraz zakupu F-16C/D Block 52+
(do czego ostatecznie nie doszło; zamiast tego rozpoczęto modernizację posiadanych F-
16A/B do standardu wersji F-16V). Potrzebny był więc nowy samolot klasy LIFT (Lead-In
Fighter Training), dysponujący nowoczesną cyfrową awioniką, odpowiadającą wymaganiom
programu szkolenia pilotów zaawansowanych samolotów bojowych.
Kwestia pozyskania nowego odrzutowego samolotu szkolenia zaawansowanego zaczęła być
rozważana przez rząd Republiki Chińskiej (Tajwanu) na początku drugiej dekady XXI wieku.
Brano pod uwagę dwie opcje – zakup licencji na produkcję w kraju oraz skonstruowanie
własnego samolotu. W pierwszym przypadku rozważano włoski samolot Alenia Aermacchi
(obecnie Leonardo) M-346 Master i południowokoreański KAI T-50 Golden Eagle. AIDC
zaproponowała natomiast dwa samoloty rodzimej konstrukcji: AT-3 MAX i XAT-5. Ich modele
zaprezentowano na targach Taipei Aerospace and Defense Technology Exhibition (TADTE),
które odbyły się w Tajpej 13–16 sierpnia 2015 roku. AT-3 MAX był wersją rozwojową AT-3 z
mocniejszymi o około 66% silnikami. XAT-5 bazował natomiast na konstrukcji myśliwca F-CK-
1. Oba miały dysponować nowoczesną cyfrową awioniką (glass cockpit), a w ich konstrukcji
miały być zastosowane w szerokim zakresie materiały kompozytowe.
Dnia 12 czerwca 2015 roku w Ministerstwie Obrony Narodowej Republiki Chińskiej odbyło się
spotkanie z przedstawicielami Dowództwa Sił Powietrznych w sprawie pozyskania nowego
samolotu. W jego efekcie rząd skierował oficjalne zapytania ofertowe do firm AIDC, Alenia
Aermacchi i KAI. Ówczesny prezydent Tajwanu Ma Yingjiu [Ma Ying-jeou] skłaniał się do
zakupu samolotu M-346 i podjęcia jego licencyjnej produkcji w AIDC. Już na początku 2008
roku tajwańskie media poinformowały, że AIDC jest zainteresowana współpracą z Alenia
Aermacchi przy produkcji M-346. W 2014 roku AIDC i włoska Finmeccanica podpisały
porozumienie o współpracy, gdyby rząd i ROCAF zdecydowały się na wybór włoskiej oferty.
Włosi zobowiązali się w nim m.in. do transferu technologii i zapewnienia wsparcia
technicznego, a także ulokowania w AIDC produkcji co najmniej 50% części i podzespołów
oraz utworzenia linii montażu końcowego.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
