Francuskie Siły Powietrzne i Kosmiczne (Armée de l’Air et de l’Espace, AAE) mają obecnie około 540 samolotów, śmigłowców i bezzałogowych statków powietrznych. Wiele z nich pochodzi z lat 80., a nawet 70. XX wieku, czyli ma za sobą ponad 40 lat eksploatacji. Są jednak modernizowane w celu przystosowania do aktualnych wymagań. Z drugiej strony podstawą wyposażenia są nowoczesne wielozadaniowe myśliwce Rafale C/B, samoloty transportowe A400M, transportowo-tankujące A330 MRTT czy szkolno-treningowe PC-21. Do końca obecnej i na początku przyszłej dekady do służby trafią m.in. kolejne Rafale i A400M, samoloty zwiadu elektronicznego Archange i śmigłowce H160M Guépard.
Samoloty bojowe Rafale C/B
Podstawowymi samolotami bojowymi Sił Powietrznych i Kosmicznych są wielozadaniowe myśliwce Dassault Rafale C/B. Samolot został skonstruowany w latach 80. w firmie Avions Marcel Dassault-Breguet Aviation (AMD-BA; od 1990 roku Dassault Aviation) w celu zastąpienia maszyn uderzeniowych i myśliwskich Jaguar, Mirage F1 i Mirage 2000 w Siłach Powietrznych oraz F-8P Crusader, Étendard IVPM i Super Étendard w Lotnictwie Morskim. Demonstrator Rafale A został oblatany 4 lipca 1986 roku. Prototyp docelowej wersji jednomiejscowej Rafale C (chasseur) wykonał pierwszy lot 19 maja 1991 roku, a dwumiejscowej Rafale B (biplace) 30 kwietnia 1993.
Minister obrony Pierre Joxe podpisał 23 grudnia 1992 roku zbiorczy kontrakt na produkcję seryjną Rafale dla Francuskich Sił Zbrojnych. Samoloty zostały zamówione w czterech transzach. Pierwsza (zamówiona w 1997 roku) objęła tylko 13 egz., w tym trzy dla Sił Powietrznych (jeden C i dwa B), druga (w 1999 roku) – 48 egz. (w tym siedem C i 25 B), trzecia (w 2004) – 59 egz. (w tym 36 C i 11 B), a czwarta (w 2009) – 60 egz. (w tym 25 C i 25 B). Zatem w sumie zamówiono 180 egz. (o ponad 100 mniej niż początkowo planowano), w tym dla Sił Powietrznych 132 egz. (69 C i 63 B). Do 31 grudnia 2018 roku dostarczono 152 egz. wszystkich wersji, w tym 106 egz. dla Sił Powietrznych (48 C i 58 B). Po utracie w katastrofie 6 grudnia 2007 roku samolotu Rafale B i sprzedaży do Egiptu trzech Rafale B w Siłach Powietrznych pozostały 102 egz. (48 C i 54 B). W 2021 roku Grecja kupiła 18 egz. Rafale, z czego 12 (10 C i dwa B) pochodziło z zasobów Sił Powietrznych. Także 12 egz. (10 C i dwa B) kupionych przez Chorwację zostało wydzielonych z zasobów Sił Powietrznych.
Dostawy dla Francuskich Sił Zbrojnych wznowiono po czterech latach w grudniu 2022 roku. W tym momencie do dostarczenia pozostawało jeszcze 28 egz. z czwartej transzy, w tym 26 egz. (21 C i pięć B) dla Sił Powietrznych. Ponadto 29 stycznia 2021 roku minister sił zbrojnych Florence Parly zamówiła dodatkową partię 12 egz. (prawdopodobnie 11 C i jeden B), aby zrekompensować sprzedaż takiej liczby maszyn do Grecji. Spośród tych łącznie 38 egz. do końca 2023 roku dostarczono 12. W tym i przyszłym roku ma być dostarczonych po 13 egz. Pod koniec 2025 roku AAE będą więc miały 116 egz., w tym prawdopodobnie 60 egz. Rafale C i 56 egz. Rafale B. Wiosną br. było ich 98 (42 C i 56 B), ale trzy lub cztery są stale zaangażowane do różnych testów w Ośrodku Prób w Locie Dyrekcji Generalnej ds. Uzbrojenia (Direction générale de l’armement Essais en vol, DGA EV) i firmie Dassault.
W ustawie o rozwoju sił zbrojnych w latach 2019–2025 zapisano, że do 2030 roku AAE dostaną jeszcze 30 egz. Rafale. W grudniu 2023 roku Ministerstwo Sił Zbrojnych zamówiło piątą transzę, która oprócz planowanych 30 egz. objęła dodatkowo 12 egz. w zamian za maszyny sprzedane do Chorwacji, czyli łącznie 42 egz. (prawdopodobnie 25 C i 17 B). Dostawy mają być zrealizowane w latach 2027–2030. AAE miałyby wówczas dysponować 158 egz., w tym prawdopodobnie 85 egz. Rafale C i 73 egz. Rafale B. Niestety 14 sierpnia br. utracono dwa Rafale B z ETR 3/4, które zderzyły się ze sobą w powietrzu.
Siły Powietrzne ogłosiły 6 grudnia 2019 roku wstępną gotowość operacyjną samolotów Rafale w standardzie wyposażenia F3-R. Do lutego 2022 roku wszystkie francuskie Rafale zostały doprowadzone do tego standardu. Począwszy od 2023 roku Rafale są dostarczane w standardzie F4, a starsze sukcesywnie modernizowane. Ponieważ Rafale będą służyły w AAE do około 2060 roku, więc już obecnie planowane są kolejne modernizacje oprogramowania i wyposażenia oraz poważna modernizacja w połowie okresu eksploatacji. Warto podkreślić, że dwumiejscowe Rafale B są pełnoprawnymi samolotami bojowymi, a nie tylko szkolno-treningowymi. Po wycofaniu „atomowych” Mirage 2000N w czerwcu 2018 roku to właśnie Rafale B są jedynymi nosicielami pocisków ASMP-A z głowicą jądrową w arsenale AAE.