• Czwartek, 7 listopada 2024
X

Suchoj Su-24. Cz. II

Samolot uderzeniowy (bombowiec frontowy) Su-24 był przez prawie trzy dekady podstawową maszyną przeznaczoną do głębokich uderzeń na cele lądowe i morskie w strefie operacyjnego oddziaływania lotnictwa ZSRR, a później Rosji. Jako nosiciel ładunków konwencjonalnych i jądrowych miał być w ewentualnym konflikcie z NATO podstawowym środkiem uderzeń rosyjskiego lotnictwa frontowego na cele naziemne i nawodne w strefie taktycznej i operacyjnej. Od ponad dekady Su-24 zastępowane są przez nowe samoloty uderzeniowe Su-34, wciąż pozostają jednak na wyposażeniu kilku operacyjnych jednostek rosyjskich Sił Powietrznych i Marynarki Wojennej.

Su-24 w lotnictwie wojskowym ZSRR

Pierwsze seryjne Su-24 przekazano do eksploatacji w marcu 1973 roku do 455. Instruktorsko-Doświadczalnego Pułku Lotnictwa Bombowego (Instruktorsko-Issledowatielskij Bobmardirowocznyj Awiacjonnyj Połk, IIBAP) w Woroneżu, należącego do 4. Centrum Przygotowania Bojowego i Szkolenia Personelu Lotniczego (Centr Bojewoj Podgotowki i Pierieucziwania Lotnowo Sostawa, CBPiPLS) z Lipiecka. W pełni ukompletowana jedna eskadra pułku wyposażona w nowe samoloty osiągnęła gotowość w 1975 roku. Pierwszą jednostką liniową, która otrzymała nowe bombowce frontowe, był w następnym roku 63. BAP na lotnisku Czerniachowsk w obwodzie kaliningradzkim. W następnych latach Su-24 weszły na wyposażenie kolejnych pułków lotnictwa bombowego Sił Powietrznych ZSRR: 2. BAP na lotnisku Dżida, 3. BAP w Krzywej (Polska Rzeczpospolita Ludowa), 4. BAP w Czerniachowsku, 7. BAP w bazie Grossenhain (Niemiecka Republika Demokratyczna), 34. BAP w bazie Kirowabad (Azerska SSR), 56. BAP w bazie Wozżajewka, 89. BAP w Szprotawie (Polska Rzeczpospolita Ludowa), 114. BAP w bazie Domna na Dalekim Wschodzie, 143. BAP w Koptinari (Gruzińska SSR), 149. BAP w bazie Nikołajewka, 227. BAP w bazie Churba na Dalekim Wschodzie, 321. BAP w bazie Suurikul (Estońska SSR), 668. BAP w bazie Tukums (Łotewska SSR), 727. BAP w bazie Brand (NRD) i 733. BAP w bazie Domna.

Samoloty bombowe Su-24 w sile eskadry z woroneskiej jednostki instruktorsko-doświadczalnej po raz pierwszy wzięły udział w wielostronnych manewrach dowódczo-sztabowych „Udar-79” odbywających się latem 1979 roku. Maszyny operowały z bazy Templin w NRD. Na tym lotnisku samoloty zostały również zaprezentowane w czasie pokazu sprzętu lotniczego dla wojskowych dygnitarzy z armii radzieckiej i „zaprzyjaźnionych” sił zbrojnych Układu Warszawskiego. Podczas lądowania w Templinie najnowsze bombowce zostały sfotografowane z dużej odległości przez „fotografa-amatora”. Były to pierwsze niewyraźne zdjęcia nowego radzieckiego bombowca frontowego, który otrzymał na Zachodzie oznaczenie Su-19. Właściwe oznaczenie Su-24 zostało bowiem ujawnione dopiero pod koniec lat 80.

Pierwszą jednostką, która rozpoczęła eksploatację seryjnych zmodernizowanych Su-24M, był w 1981 roku również woroneski 455. IIBAP. Kolejne maszyny nowej wersji trafiły w następnych latach do 2. BAP na lotnisku Dżida, 7. BAP w Grossenhain (NRD), 42. BAP w Żaganiu i 89. BAP w Szprotawie (oba w Polsce), 63. BAP w Czerniachowsku, 69. BAP w Owruczy (Ukraińska SSR), 143. BAP w Koptinari, 149. BAP w Nikołajewce, 230. BAP w Czerlanach (Ukraińska SSR), 302. BAP w bazie Perejasławka, 727. BAP w Brand (NRD), 806. BAP w Łucku i 947. BAP w Dubnie (oba w Ukraińskiej SSR).

Jako ostatnie w latach 1988–1989, w związku z wycofywaniem radzieckich sił lotniczych z Europy Środkowej i państw bałtyckich, w samoloty Su-24 zostały przezbrojone i przeformowane na lotniskach w ZSRR: 67. BAP w bazie Siwerskij, 116. BAP na lotnisku Roś, 305. BAP w bazie Postawy, 497. BAP w Lidzie oraz 722. BAP na lotnisku Smurawjewo, a także 735. BAP w bazie Chanabad w Afganistanie oraz 976. BAP na lotnisku Kiurdamir (Azerska SSR). Samoloty Su-24 i Su-24M trafiły także do 1. Szkolnego Pułku Lotnictwa Bombowego (Uczebnyj Bombardirowocznyj Awiacjonnyj Połk, UBAP) w bazie Lebiażje oraz 802. Pułku Lotnictwa Szkolnego (Uczebnyj Awiacjonnyj Połk, UAP) w Krasnodarze.

Pierwsze samoloty rozpoznawcze Su-24MR trafiły tradycyjnie do 455. IIBAP w Woroneżu w 1983 roku, a kolejne przekazano w następnym roku do 47. Samodzielnego Pułku Lotnictwa Rozpoznawczego (Otdielnyj Razwiedywatielnyj Awiacjonnyj Połk, ORAP) w bazie Szatałowo. W następnych latach Su-24MR trafiły do 10. ORAP na lotnisku Szczuczyn (Białoruska SSR), 11. ORAP w Neu-Wezlow (NRD), 15. ORAP w Czkałowsku, 48. ORAP w Kołomyi (Ukraińska SSR), 56. ORAP w bazie Wozżajewka, 87. ORAP w Karszi (Uzbecka SSR), 98. ORAP w Monczegorsku, 125. ORAP w bazie Domna, 164. ORAP w Brzegu, a później w Krzywej (Polska), 328. ORAP w bazie Kunmadaras (Węgry), 511. ORAP na lotnisku Bujałyk (Ukraińska SSR), 799. ORAP w bazie Warfołomiejewka i 886. ORAP w Jekabpils (Litewska SSR). Partię samolotów walki elektronicznej Su-24MP jako jedyny w całym lotnictwie ZSRR otrzymał natomiast 11. ORAP w Neu-Wezlow.

W 1987 roku połączono 4. i 63. BAP, przy czym nowa jednostka zachowała numer pierwszego z tych dwóch pułków. Dwa lata później, zgodne z układem o redukcji sił konwencjonalnych w Europie, trzy pułki bombowe sił powietrznych – 4., 321. i 668. BAP – zostały przekazane do lotnictwa morskiego Floty Bałtyckiej, a przed samym rozpadem ZSRR przemianowane odpowiednio na 4. Morski Pułk Lotnictwa Szturmowego (Morskoj Szturmowoj Awiacjonnyj Połk, MSzAP) w Czerniachowsku, 170. MSzAP w bazie Suurikul i 240. MSzAP na lotnisku Tukums (dwie ostatnie jednostki powstały na bazie rozwiązanych pułków nosicieli rakiet z samolotami bombowymi Tu-22M2 i Tu-22M3). W 1989 roku z baz w NRD przebazowano do Ukraińskiej SSR dwa pułki Su-24, czyli 7. BAP, który przeniesiono na lotnisko Starokonstantynów i 727. BAP do bazy Kanatowo. W tym samym roku rozwiązano 34. BAP w Kirowabadzie w Azerbejdżanie.

Reklama

Najnowsze czasopisma

Zobacz wszystkie
X
Facebook
Twitter
X

Dołącz do nas

X