Reklama
51 lat temu, 17 października 1974 roku, został oblatany prototyp wielozadaniowego śmigłowca Black Hawk. Maszyna powstała na zlecenie amerykańskiej armii w ramach programu UTTAS (Utility Tactical Transport Aircraft System – Wielozadaniowy Lotniczy System Transportu Taktycznego), aby zastąpić śmigłowce Bell UH-1.
W ramach konkursu UTTAS opracowano prototypy dwóch maszyn. Firma Sikorsky skonstruowała w ramach projektu S-70 śmigłowiec YUH-60A, który po zaciętej rywalizacji wygra z wystawionym przez Boeinga konkurencyjnym YUH-61A.
Siergiej Sikorsky (1925 – 2025), syn Igora – legendarnego założyciela i głównego konstruktora firmy, będący wówczas asystentem wykonawczym starszego wiceprezesa ds. marketingu, tak wspominał sukces YUH-60A: „W dniu, w którym wygraliśmy konkurs, kilku z nas poszło do lokalnego baru aby świętować. Wznosząc toast za siebie nawzajem i za Black Hawka, zaczęliśmy obliczać, ile takich śmigłowców możemy zbudować. Pomyśleliśmy, że przy odrobinie szczęścia armia będzie w stanie spełnić pierwotne zapotrzebowanie na 1400 maszyn. Jeśli będziemy mieli szczęście i zdobędziemy zamówienia od US Navy na Seahawka i sprzedamy trochę za granicą, możemy się spodziewać łącznej produkcji 2000, a może 2200 egzemplarzy. Niedawno świętowaliśmy wyprodukowanie 5000 tych maszyn. To była interesująca praca, obserwować, jak Black Hawk przekształca się w rodzinę doskonałych śmigłowców”.
Amerykańska armia przyjęła zwycięską maszynę do służby pod oznaczeniem UH-60 Black Hawk. Mimo upływu lat konstrukcja wciąż jest doskonalona i produkowana w dużych seriach, znajdując nabywców w USA oraz na całym świecie.
Porównanie prototypów konkurujących w ramach programu UTTAS. Sikorsky YUH-60A (na pierwszym planie) oraz Boeing Vertol YUH-61A (powyżej, na dalszym planie)
Polska również dokłada swoją cegiełkę do zwiększania się populacji Black Hawków, śmigłowiec ten jest bowiem produkowany przez PZL Mielec po zakupie firmy przez Sikorsky’ego w 2007 roku. Od 2009 roku polski zakład produkuje sekcje kadłuba dla amerykańskiej linii śmigłowców UH-60M Black Hawk, a od 2010 roku dysponuje własną linią montażu końcowego śmigłowców S-70i Black Hawk. Obecnie produkcja zakładu przekroczyła 120 kompletnych śmigłowców oraz 700 kabin, do których blisko 90 proc. wszystkich elementów powstaje w Mielcu.
Amerykański HH-60G Pave Hawk w wariancie ratownictwa bojowego.
Konstrukcyjnie S-70i oraz UH-60M zasadniczo nie różnią się od siebie. Obie maszyny mają taki sam płatowiec oraz korzystają z tych samych układów sterowania, paliwowych, elektrycznych i silników. UH-60M jest po prostu produkowany z konkretnym zestawem wyposażenia, uzbrojenia i łączności, według specyfikacji US Army.
Z kolei przeznaczony na rynki międzynarodowe S-70i (international) stanowi platformę do montażu wyposażenia według indywidualnych wymogów klienta. Może to być sprzęt nie objęty amerykańskimi przepisami o międzynarodowym obrocie bronią (ITAR), albo na życzenie nabywcy i po uzyskaniu specjalnej zgody rządu USA można wyposażyć S-70i w szyfrowany sprzęt radiowy, systemy samoobrony i uzbrojenie zastrzeżone dla amerykańskiej armii.
HH-60M Black Hawk amerykańskiej armii przeznaczony do ewakuacji medycznej.
Black Hawki przyjęto również do służby w Wojsku Polskim, na potrzeby naszych sił specjalnych. Ośmioma egzemplarzami S-70i dysponuje Zespół Lotniczy Jednostki Wojskowej GROM. Pierwsze cztery śmigłowce dla tej formacji zostały dostarczone w 2019 roku, a cztery następne w latach 2023-2024. Chociaż maszyny kupiono jako S-70i, to za zgodą władz amerykańskich zostały potem doposażone w specjalistyczny sprzęt i uzbrojenie.
Wyprodukowany przez PZL Mielec S-70i z bogatym zestawem uzbrojenia.
Ponadto pięć Black Hawków krajowej produkcji wprowadzono do służby w Lotnictwie Policji. Najpierw w latach 2018-2019 policjanci przejęli trzy maszyny, a w latach 2023-2024 kolejne dwie. Śmigłowce pierwotnie zakupiono z myślą o szybkim transporcie funkcjonariuszy z Centralnego Pododdziału Kontrterrorystycznego BOA, ale w międzyczasie wykazały dużą przydatność w wielu innych sytuacjach kryzysowych.
Polski Black Hawk należący do Zespołu Lotniczego Jednostki Wojskowej GROM.
Wyposażone w podwieszane na line zbiorniki wody policyjne maszyny gasiły pożary lasów w kraju i zagranicą. Wykonywały również loty patrolowe nad wschodnią granicą Polski, gdy nasilił się kryzys migracyjny. Policja wspomagała też swoimi śmigłowcami górskie służby ratownicze oraz przewoziła organy do przeszczepów.
We wrześniu bieżącego roku, podczas 33. edycji Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach, przedstawiciele PZL Mielec, we współpracy z firmą Sikorsky wręczyli na ręce Zastępcy Komendanta Głównego Policji nadinsp. dr Rafała Kochańczyka prestiżową nagrodę Sikorsky Rescue Award. Nagroda została przyznana pilotom, operatorom i załogom Polskiej Policji za profesjonalizm i odwagę podczas misji ratowniczych w latach 2020–2025.
Policyjny S-70i z podwieszonym zbiornikiem na wodę w trakcie ćwiczeń przeciwpożarowych.
Na powyższych przykładach doskonale widać jaką wszechstronną maszyną jest Black Hawk, jego możliwości nie kończą się bowiem prostym transporcie ludzi i ładunków. Z tego powodu jest szeroko wykorzystywany w wojsku i służbach państwowych, a kolejka chętnych do nabycia nowych maszyn zapewnia utrzymanie produkcji na wiele następnych lat.
Policyjny S-70i z podwieszonym workiem do umacniania wałów przeciwpowodziowych.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
