

14 maja, podczas odbywających się w Madrycie targów FEINDEF 25, europejski koncern lotniczy Airbus oraz tureckie przedsiębiorstwo Turkish Aerospace Industries (TAI) podpisały memorandum o współpracy przy programie Advanced Jet Trainer Aircraft, Integrated Training System – Combat, który ma na celu zastąpienie samolotów szkolnych F-5M w hiszpańskich siłach powietrznych.

Moment po podpisaniu porozumienia pomiędzy Airbusem i TAI podczas madryckich targów FEINDEF 25. W tle makieta Hürjeta w hiszpańskich barwach.
Obie firmy zgodziły się zbadać obszary możliwej współpracy przy wdrażaniu tureckich samolotów Hürjet, które zostały wskazane jako preferowany wybór przez władze Hiszpanii. Przypomnijmy, że 20 grudnia ub. roku zostało zawarte memorandum pomiędzy turecką Prezydencją ds. Przemysłu Obronnego a hiszpańskim Ministerstwem Obrony o wspólnym rozwoju systemów szkolenia lotniczego.
Tego rodzaju porozumienie zostało powszechnie uznane za deklarację nabycia samolotów TAI Hürjet, kiedy maszyna wejdzie do produkcji seryjnej. Przyszły zakup uwarunkowano jednak wprowadzeniem do samolotu pewnych modyfikacji, które zaspokoją specyficzne hiszpańskie wymagania, a także ulokowaniem dużej części produkcji w kraju położonym na Półwyspie Iberyjskim.
Obecne porozumienie o kooperacji na poziomie przemysłowym ma stanowić pierwszy krok ku wypełnieniu powyższych postanowień. Wielonarodowy koncern Airbus, jako największy producent sprzętu lotniczego na terenie Hiszpanii (grupa zatrudnia ponad 14 tys. osób w ośmiu lokalizacjach), był dla TAI naturalnym kandydatem na partnera. Pomysł współpracy z tureckim TAI koncentruje się na wykorzystaniu doświadczeń Airbusa w projektowaniu, produkcji i wsparciu eksploatacji samolotów wojskowych.
Porozumienie ma doprowadzić do wzmocnienia hiszpańskiego przemysłu obronnego, zacieśnienia relacji między Hiszpanią a Turcją oraz stanowić odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie rynku na nowoczesne samoloty szkolne. Warto przy okazji zauważyć, że Airbus nie ma obecnie w ofercie własnej konstrukcji tej klasy, mimo prób poodejmowania tematu w przeszłości (projekty Mako i AFTJ).
Hürjet to naddźwiękowy samolot do szkolenia zaawansowanego, zaprojektowany przez Turkish Aerospace Industries w celu zastąpienia maszyn T-38 i F-5 w tureckich siłach powietrznych. Pierwszy lot Hürjeta odbył się 25 kwietnia 2023 r. Drugi prototyp Hürjeta (P2) wykonał pierwszy lot 12 listopada 2024 r. i reprezentuje już standard zbliżony do produkcyjnego. Oprócz dwóch lotnych prototypów zaplanowano wykonanie jednego samolotu do naziemnych testów statycznych i jednego płatowca do niszczących prób zmęczeniowych.
Aktualnie w Turcji trwają prace nad rozpoczęciem produkcji seryjnej. Dostawy pierwszych maszyn dla tureckich sił powietrznych zaplanowano na 2026 rok. Zamówienie ze strony Ankary obejmuje na razie 16 egzemplarzy, ale całkowite potrzeby sięgają około 100 samolotów w kilku wariantach (szkolnym, akrobacyjnym, szkolno-bojowym). Hiszpania prawdopodobnie jest zainteresowania nabyciem 24 Hürjetów. Maszyna jest również oferowana innym krajom, a kierownictwo TAI ma nadzieję sprzedać za granicę blisko 300 egzemplarzy tej konstrukcji.