8 grudnia podczas ceremonii, która miała miejsce na terenie 44. Bazy Lotnictwa Morskiego w Darłowie, rozpoczął się proces przejmowania do służby morskich śmigłowców Leonardo AW101 Merlin.
Umowa na zakup tych maszyn o wartości 1,65 mld złotych brutto została podpisana z zakładami PZL-Świdnik 26 kwietnia 2019 roku. Merliny mają zastąpić głównie śmigłowce morskie Mi-14PŁ i PŁ/R. W związku z tym otrzymały wyposażenie pozwalające wykonywać im zadania z zakresu zwalczania okrętów podwodnych, zapewnienia żeglowności morskich szlaków komunikacyjnych, ochrony portów i osłony jednostek nawodnych. Śmigłowce mają możliwości operowania w środowisku sieciocentrycznym. Nowoczesne systemy łączności i wymiany danych oraz możliwość współpracy z innymi platformami wprowadza polskie lotnictwo morskie w erę nowoczesnego pola walki. Ponadto polskie AW101 zdolne będą do prowadzenia akcji bojowego poszukiwania i ratownictwa.
Według pierwotnego harmonogramu zbudowane w brytyjskich zakładach koncernu Leonardo w Yeovil śmigłowce miały zostać dostarczone do końca 2022 roku, lecz nie nastąpiło to w przewidywanym terminie. Na opóźnienie w dostawach miały wpływ zakłócenia w łańcuchach dostaw wynikające z wprowadzonych na świecie obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa SARS-COV-2. W związku z tym przyloty śmigłowców AW101 do kraju przesunięto na bieżący rok.
Dostawy do Polski morskich śmigłowców AW101 Merlin rozpoczęły się 7 sierpnia, z chwilą przylotu pierwszego egzemplarza. Drugi wiropłat wylądował na terenie zakładów producenta w Świdniku 16 sierpnia. Trzecia maszyna dotarła do Polski wieczorem 9 listopada. Cała trójka jest już w Darłowie. Czwarty AW101 spodziewany jest w kraju jeszcze w grudniu. Po przylocie do Polski każdy śmigłowiec przechodzi cykl drobiazgowych prób odbiorczych. Ich zadaniem jest potwierdzenie uzyskania oczekiwanych prze wojsko parametrów – zarówno przez platformę lotniczą, jak też zamontowane na niej wyposażenie specjalistyczne.
Zakłady PZL-Świdnik, będące formalnie głównym wykonawcą umowy, w znacznym stopniu brały udział w pracach produkcyjnych AW101 dostarczając niemal kompletne struktury płatowca (produkcja tych elementów w Świdniku jest realizowana nie tylko dla programu polskiego, ale też innych krajów). Centrum wsparcia eksploatacji dla polskich AW101 zostanie zlokalizowane w łódzkich zakładach WZL Nr 1. Podpisana 8 stycznia 2020 roku z producentem umowa obejmuje potrzebne licencje oraz dziewięć projektów offsetowych, których celem jest pozyskanie przez polski zakład zdolności serwisowych w zakresie obsługi śmigłowców AW101 i jego specjalistycznego wyposażenia.
AW101 to wielozadaniowy śmigłowiec zaprojektowany z myślą o realizacji wymagających misji Wojsk Specjalnych oraz Marynarki Wojennej, w tym zadań poszukiwawczo-ratowniczych oraz zwalczania podwodnych i nawodnych zagrożeń na morzu. AW101 posiada trzy silniki, które zapewniają doskonałe osiągi i wysoki poziom bezpieczeństwa w każdych warunkach.
Na wyposażeniu polskich maszyn znalazła się szyfrowana radiostacja taktyczna, radar rozpoznawczy do przeszukiwania powierzchni morza, stacja hydroakustyczna z bojami nasłuchowymi, radionamiernik, elektrooptyczna głowica obserwacyjna i transponder swój-obcy. Uzbrojenie śmigłowców stanowią specjalistyczne środki do zwalczania okrętów podwodnych, a także karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm.
Ponadto zamontowano reflektor poszukiwawczy i światła do lotów w szyku, a także wyposażenie medyczne i ratownicze obejmujące dwie wciągarki, hak do przewożenia ładunków na podwieszeniu zewnętrznym, system nadmuchiwanych pływaków awaryjnych, tratwy ratownicze i zestaw do przetrwania w chłodnych warunkach.
Śmigłowiec posiada też zaawansowany system walki elektronicznej, w tym system ostrzegający o opromieniowaniu radarem, wiązką lasera i zbliżaniu się wystrzelonych pocisków. W rezultacie jest najlepiej chronionym śmigłowcem w całych Silach Zbrojnych RP.
Oczywistym jest, że cztery AW101 nie wystarczą do realizacji zakładanych zadań w ramach Marynarki Wojennej i w tym zakresie wymagane jest zwiększenie zamówienia na śmigłowce w wariancie przystosowanym do operowania w warunkach morskich.