Podczas odbytej 22 maja wizyty w Republice Tatarstanu wicepremier Białorusi Piotr Parchomczik powiedział, że władze w Mińsku planują wyprodukować wspólnie z Rosją lekki samolot pasażerski o nazwie Oświej. Pierwszy prototyp ma być gotowy już w 2026 roku.
Według słów wicepremiera Białoruś i Rosja ostatnio bardzo zintensyfikowały współpracę w dziedzinie lotnictwa cywilnego. Ze strony rosyjskiej pojawia się teraz wiele propozycji wytwarzania komponentów dla lotnictwa, co wymaga stworzenia nowych mocy produkcyjnych. Aby sprostać tym potrzebom prowadzona jest rozbudowa i modernizacja zakładów, które wcześniej zajmowały się głównie naprawami i serwisowaniem sprzętu lotniczego. Jako przykład wymienione zostały Mińskie Zakłady Lotnictwa Cywilnego nr. 407 i Kazański Zakład Lotnictwa Cywilnego. Również w 558. Lotniczym Zakładzie Remontowym w Baranowiczach trwają pewne prace przygotowawcze. Między innymi powstają hale o powierzchni 20 tys m kw., ponieważ ma tam zostać umieszczona linia montażu końcowego projektowanego samolotu Oświej.
Nowy typ maszyn miałby zastąpić czeskie L410 Turbolety, których licencyjny montaż odbywał się w latach 2018-2022 w Uralskich Zakładach Lotnictwa Cywilnego w Jekaterynburgu (UZGA). Warto przypomnieć, że od 2008 roku Rosjanie posiadali pakiet większościowy, a w 2018 roku stali się jedynymi udziałowcami w firmie Aircraft Industries z siedzibą w Kunovicach, która była oryginalnym producentem czeskiego Turboleta. Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku majątek ten został ponownie przejęty przez czeski kapitał, a kontakty z Rosjanami zerwano, co spowodowało odcięcie UZGA od dostaw istotnych komponentów i zawieszenie montażu Turboletów. Chociaż w UZGA osiągnięto dość wysoki stopień lokalnej produkcji tych maszyn, który miał sięgać 72 proc., to resztę elementów nadal sprowadzano z zagranicy. Po nałożeniu sankcji z ostatnich zgromadzonych części zdołano skompletować w 2022 roku tylko cztery z 18 przewidywanych do ukończenia maszyn.
Obecnie plan zakłada produkcję w ich miejsce samolotu Oświej, który ma powstać w wyniku rosyjsko-białoruskiej kooperacji. Na razie niewiele jednak wiadomo na temat szczegółów nowej konstrukcji. Z dostępnych informacji wynika, że samolot będzie miał dość klasyczny układ, stałe podwozie, a na napęd wybrano dwa rosyjskie silniki turbośmigłowe WK-800. W kadłubie znajdzie się 15-19 miejsc dla pasażerów. Zgodnie ze stosunkowo świeżą rosyjską tradycją nadawania lekkim samolotom pasażerskim nazw pochodzących od dużych jezior (istnieją już samoloty TWRS-44 Ładoga i ŁMS-901 Bajkał), projekt ten otrzymał nazwę od jeziora Oświejskiego na Białorusi.
Zgodnie podpisaną 15 kwietnia br. roku umową międzyrządową produkcja na Białorusi ma zaspokoić do 50 procent całkowitego zapotrzebowania obu krajów na maszyny tej klasy. Obecnie jest ono szacowane na 180 egzemplarzy. Kompleksowy program rozwoju przemysłu lotniczego do 2030 roku przewiduje na razie zamówienie 158 samolotów typu Oświej. Dostawy pierwszych 20 egzemplarzy powinny rozpocząć się w 2027 r., a od 2028 r. tempo produkcji ma osiągnąć na poziom 46 samolotów rocznie. Na rynku międzynarodowym Oświej ma być konkurentem dla Cessny 408 SkyCourier, L410NG, Indonesian Aerospace N-219 i DHC-6 300 Twin Otter.