W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za grudzień oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy wg stanu na ranek 1 grudnia 2024 r. i ranek 1 stycznia 2025 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w grudniu Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 48 670 (45 720 / 41 980 / 38 130 / 36 810 / 35 680 / 35 030 / 38 940/26 960 / 28 200 / 28 450 / 26 220 / 29 970 / 28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 203 (307 / 279 / 291 / 193 / 300 / 359 / 428 / 326 / 376 / 288 / 339 / 419 / 341 /521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 674 (899 / 923 / 787 / 557 / 653 / 652 / 880 / 746 / 739 / 809 / 686 / 715 / 538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 609 (884 / 1184 / 1219 / 1517 / 1520 / 1415 / 1160 / 942 / 976 / 878 / 744 / 551 / 681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 3 (9 / 40 / 30 / 42 / 21 / 23 / 35 / 58 / 23 / 24 / 33 / 31 / 66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 13 (25 / 31 / 17 / 33 / 33 / 59 / 35 / 36 / 53 / 28 / 38 / 23 / 39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 0 (0 / 0 / 1 / 5 / 3 / 3 / 9/1 /2 / 13 / 3 / 6 / 2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 1 (0 / 1 / 0 / 2 / 0 / 0 / 1/0/ 0 / 1 / 0 / 0 / 0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 1328 (1715 / 1766 / 1815 / 1539 / 1348 / 1003 / 1079/781 / 963 / 657 / 479 / 681 / 508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące i balistyczne: 151 (224 / 15 / 56 / 150 / 74 / 103 / 104/69 / 145 / 65 / 138 / 142 / 26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 2168 (2469 / 2417 / 1740 / 2065 / 2103 / 1707 / 1831 / 1423 / 1546 / 939 / 937 / 931 / 715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271);
• sprzęt specjalny: 53 (40 / 265 / 323 / 278 / 265 / 267 / 201/154 / 215 / 149 / 185 / 40 / 118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Szacowane rosyjskie straty personalne poniesione w grudniu wyniosły 48 670 żołnierzy, tradycyjnie już ustanawiając kolejny rekord miesięczny i poprawiając wynik z zeszłego miesiąca o niemal 3 tys. Straty w pojazdach opancerzonych były natomiast wyraźnie niższe niż w poprzednich miesiącach. W opublikowanych materiałach filmowych i fotograficznych potwierdzenie znalazło jednak zniszczenie w październiku niespełna 50 czołgów, czyli tylko co czwarta strata ogłoszona przez stronę ukraińską. Podobnie znacznie spadła liczba zniszczonych rosyjskich lufowych systemów artyleryjskich oraz systemów przeciwlotniczych.
Warto odnotować, że w ostatnich miesiącach spada proporcja zniszczonych rosyjskich czołgów do innych utraconych pojazdów opancerzonych. Obecnie siły rosyjskie tracą jeden czołg na trzy inne utracone wozy bojowe, wcześniej zaś na jeden utracony czołg przypadały mniej niż dwa wozy bojowe innych kategorii. Strona ukraińska odnotowuje także coraz więcej strat personalnych przeciwnika przypadających na jeden zniszczony czołg czy też ogólnie wóz bojowy. Jest to dowód na malejące rosyjskie zapasy sprzętu i brak możliwości uzupełniania strat bojowych na odpowiednim poziomie. Zatem niemożliwa jest dalsza rozbudowa rosyjskich wojsk lądowych, a one same muszą w coraz większym zakresie polegać na atakach lekkiej piechoty.
Siły rosyjskie odnotowały w grudniu pewne postępy w skali taktycznej, zajmując około 600 kilometrów kwadratowych ukraińskiego terytorium, w tym miejscowość Kurachowe. Pomimo prób, w tym z udziałem żołnierzy północnokoreanskich, większych rezultatów nie przyniosły ataki mające na celu wypchnięcie wojsk ukraińskich z zajętego terytorium obwodu kurskiego.
W dniach 13 i 25 grudnia siły rosyjskie wykonały dwa duże ataki na ukraińska system elektroenergetyczny, z użyciem odpowiednio 90 i 62 pocisków dalekiego zasięgu. Wedle oficjalnych danych zestrzelono spośród nich odpowiednio 80 i 55. W ujęciu miesięcznym liczba rosyjskich ataków spadła. Podobnie spadła o około 1/4 liczba odnotowanych jako zniszczone rosyjskich bezpilotowych statków powietrznych
W grudniu Ukraina zadeklarowała zaledwie dwa sukcesy w powietrzu, kiedy nocą z 30 na 31 grudnia drony morskie Magura V5 dostosowane do przenoszenia pocisków krótkiego zasięgu R-73 zestrzeliły za ich pomocą dwa rosyjskie śmigłowce Mi-8, co było pierwszym tego typu sukcesem odnotowanym w historii konfliktów zbrojnych. Według doniesień rosyjskich blogerów na ich pokładach zginęło łącznie 16 osób, maszyny zabrały bowiem strzelców pokładowych mających zwalczać ukraińskie drony. Rosjanie potwierdzili jednak także stratę od pomyłkowego ognia własnych systemów przeciwlotniczych 14 grudnia samolotu szturmowego Su-25 wraz z pilotem a 18 grudnia śmigłowca bojowego Ka-52 wraz z załogą. Z kolei 14 grudnia sabotażysta podpalił na lotnisku Krymsk w Kraju Krasnodarskim myśliwiec Su-27.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu grudnia Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za dane za listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 1 (2 / 1 / 4 / 10/ 15 / 9 / 14 /12 / 6 / 7 / 3 / 25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 0 (0 / 0 / 0/ 5 / 2 / 0 / 4 /0 / 3 / 2 / 2 / 2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 2034 (1894 / 2561 / 1638 / 2125 / 1755 / 2076 / 1316 /5469 / 4317 / 2282 / 1262 / 970 / 836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 550 (565 / 544 / 667 / 1067 / 263 / 252 / 328 /221 / 366 / 427 / 454 / 688 / 649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 7 (15 / 13 / 35 / 39 / 33 / 36 / 51 /14 / 34 / 13 / 20 / 7 / 15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 1313 (1649 / 1708 / 1552 / 1232 / 1481 / 1187 / 768 /619 / 369 / 311 / 342 / 375 / 273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 4 (1 / 6 / 4 / 16/ 24 / 10 / 16 /14 / 20 / 18 / 12 / 3 / 1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 780 (1008 / 1133 / 1264 / 1251 / 1049 / 1019 / 769 937 / 1240 / 1112 / 1199 / 1094 / 966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
Strona rosyjska odnotowała w grudniu zniszczenie 550 pojazdów opancerzonych przeciwnika, podczas gdy Ukraińcy zadeklarowali 877 takich sukcesów. Za to Rosjanie ponad dwukrotnie przebili analogiczne doniesienia przeciwnika w kategorii lufowych systemów artyleryjskich, w stosunku 1313 do 609. Wydaje się jednak, że dane ukraińskie są dużo wiarygodniejsze, choć również sporo przesadzone. Zwłaszcza, że w ostatnim czasie Rosjanie coraz częściej wykorzystują coraz starsze systemy uzbrojenia, w tym mało efektywną na współczesnym polu walki artylerię ciągnioną, która zupełnie nie sprawdza się we współczesnej walce kontrbateryjnej. Pojawiły się także mało efektywne systemy północnokoreańskie zasilane pochodząca z tego kraju amunicją, której jakość przedstawia sporo do życzenia.
Jeśli chodzi o straty załogowych statków powietrznych, rosyjskie siły zbrojne ogłosiły zniszczenie w ciągu miesiąca zaledwie jednego samolotu.
Rosjanie regularnie podają podsumowania swoich roszczeń co do strat ukraińskich podczas walk w obwodzie kurskim. W grudniu objęły one ponad 9355 żołnierzy, 37 czołgów, 44 bojowych wozów piechoty, 20 transporterów opancerzonych, 177 innych pojazdów opancerzonych, 217 pojazdów nieopancerzonych, 31 dział artyleryjskich, dwa rakietowe systemy przeciwlotnicze, 13 radioelektronicznych stacji bojowych oraz jeden wóz ewakuacyjny.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest, w jakim stopniu dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywiste jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Same dane liczbowe – jak w każdym konflikcie zbrojnym – są oczywiście zawyżane przez obie strony konfliktu. Liczby podawane przez stronę ukraińską są jednak bardziej wiarygodne, ponieważ znaczną ich część popierają opublikowane filmy. Można szacować, że rzeczywisty stosunek strat jest około dwukrotnie korzystniejszy dla Ukraińców, niż pokazuje to proste porównanie oficjalnych danych ogłoszonych przez obie strony.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą nie więcej niż 25 proc. liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych, tych zaś statystycznie przypada około trzech na jednego zabitego.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. W okresie od 1 do 29 grudnia 2024 r. potwierdzono 170 nowych nazwisk.
Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące wyposażenia wojsk lądowych, wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi aktualnie około 1:2. Na przestrzeni ostatniego półrocza bezwzględne potwierdzenie w opublikowanych filmach i zdjęciach znajduje zniszczenie około 100 rosyjskich czołgów miesięcznie, choć można zakładać, że nie każdy sukces został sfilmowany i faktyczna liczba sukcesów była większa. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają ponad trzy-cztery fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
W ostatnich miesiącach ukraińskie siły zbrojne niszczą coraz więcej rosyjskich samochodów, co jest głownie zasługą dronów FPV działających nad bezpośrednim zapleczem frontu.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Zniszczony rosyjski bojowy wóz desantu BMD-2.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają żadnych dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają jej uczestnikom obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
