W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za luty oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy wg stanu na ranek 1 lutego i ranek 1 marca 2025 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w grudniu Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za styczeń br., grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń 2024 r. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 36 570 (48 240 / 48 670 / 45 720 / 41 980 / 38 130 / 36 810 / 35 680 / 35 030 / 38 940/26 960 / 28 200 / 28 450 / 26 220 / 29 970 / 28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 331 (230 / 203 / 307 / 279 / 291 / 193 / 300 / 359 / 428 / 326 / 376 / 288 / 339 / 419 / 341 /521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 536 (610 / 674 / 899 / 923 / 787 / 557 / 653 / 652 / 880 / 746 / 739 / 809 / 686 / 715 / 538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 1415 (961 / 609 / 884 / 1184 / 1219 / 1517 / 1520 / 1415 / 1160 / 942 / 976 / 878 / 744 / 551 / 681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 62 (10 / 3 / 9 / 40 / 30 / 42 / 21 / 23 / 35 / 58 / 23 / 24 / 33 / 31 / 66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 38 (18 / 13/ 25 / 31 / 17 / 33 / 33 / 59 / 35 / 36 / 53 / 28 / 38 / 23 / 39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 1 (0 /0 /0 / 0 / 1 / 5 / 3 / 3 / 9/1 /2 / 13 / 3 / 6 / 2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 0 (0 /2 /0 / 1 / 0 / 2 / 0 / 0 / 1/0/ 0 / 1 / 0 / 0 / 0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 3708 (2563 / 1328 / 1715 / 1766 / 1815 / 1539 / 1348 / 1003 / 1079/781 / 963 / 657 / 479 / 681 / 508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące i balistyczne: 30 (51 / 151 / 224 / 15 / 56 / 150 / 74 / 103 / 104/69 / 145 / 65 / 138 / 142 / 26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 3472 (2954 / 2168 / 2469 / 2417 / 1740 / 2065 / 2103 / 1707 / 1831 / 1423 / 1546 / 939 / 937 / 931 / 715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271);
• sprzęt specjalny: 36 (55 / 53 / 40 / 265 / 323 / 278 / 265 / 267 / 201/154 / 215 / 149 / 185 / 40 / 118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Rosyjskie straty personalne poniesione w lutym oszacowano na około 36,5 tys. ludzi, co – uwzględniając krótszy o trzy dni miesiąc – jest spadkiem o blisko 20-procent w porównaniu do poprzednich czterech miesięcy i powrót do stanu odnotowanego latem. Co warte uwagi, jednocześnie wzrosły deklarowane straty w czołgach, które sięgnęły 331 wozów (potwierdzono wizualnie stratę 53 wozów). Oznacza to zapewne zmianę rosyjskiej taktyki szturmów i zwiększenie roli jaką odgrywają w nich oddziały zmechanizowane w stosunku do formacji lekkiej piechoty. O zwiększeniu rosyjskiego wysiłku świadczy także wzrost strat w artylerii: w lufowej do poziomu z lata, w rakietowej zaś aż do wyników z 2023 roku. Jest to kolejny czynnik, który może świadczyć o użyciu przez siły rosyjskie zgromadzonych rezerw. Istotny jest także wzrost liczby zniszczonych rosyjskich pojazdów nieopancerzonych, który świadczyć może o stale rosnących możliwościach armii ukraińskiej w zakresie zakłócania rosyjskiej logistyki na zapleczu frontu. Serię sukcesów wojska ukraińskie odnotowały także w zakresie zwalczania rosyjskich obrony przeciwlotniczej, zniszczenie 38 systemów jest bowiem najlepszym wynikiem w tym zakresie od ponad pół roku.
Pomimo zaangażowania jak się wydaje pewnych rezerw siły rosyjskie odnotowały w lutym tylko niewielkie postępy w skali taktycznej. Zajęto tylko około 120 kilometrów kwadratowych ukraińskiego terytorium, a więc trzykrotnie mniej niż w styczniu. Największych postępów dokonano zajmując wioskę Wełyka Nowosiłka oraz w rejonie zajętego w styczniu miasteczka Kurachowe. Z kolei siły ukraińskie angażując własne rezerwy były w stanie zahamować rosyjskie postępy w obszarze na południe od istotnego węzła komunikacyjnego jakim jest Pokrowsk, odbijając nawet 10 kilometrów kwadratowych terytorium. Odbito też część Torecka.
W lutym nie doszło do wielkich rosyjskich ataków prowadzonych za pomocą pocisków dalekiego zasięgu na cele w głębi Ukrainy, skutki dwóch mniejszych uderzeń przeprowadzonych nocą z 31 stycznia na 1 lutego oraz 19 na 20 lutego były jednak odczuwalne, a w ich trakcie porażono elementy ukraińskiego systemu energetycznego. Generalnie wzrosło użycie bezzałogowych statków powietrznych, a kilka ataków wykonanych za ich pomocą należało do największych przeprowadzonych w ciągu całej wojny. Największy z nich przeprowadzono nocą z 22 na 23 lutego z udziałem wedle danych strony ukraińskiej rekordowej liczby aż 267 bezzałogowców.
W styczniu Ukraina zadeklarowała jeden sukces w powietrzu, który tyczył się zestrzelenia 8 lutego samolotu szturmowego Su-25, co zostało utrwalone na poniższym filmie.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu lutym Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za styczeń br., grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń 2024 r. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 4 (2 /1 / 2 / 1 / 4 / 10/ 15 / 9 / 14 /12 / 6 / 7 / 3 / 25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 0 (0 /0 / 0 / 0 / 0/ 5 / 2 / 0 / 4 /0 / 3 / 2 / 2 / 2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 2929 (3048 / 2034 / 1894 / 2561 / 1638 / 2125 / 1755 / 2076 / 1316 /5469 / 4317 / 2282 / 1262 / 970 / 836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 962 (857 / 550 / 565 / 544 / 667 / 1067 / 263 / 252 / 328 /221 / 366 / 427 / 454 / 688 / 649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 12 (7 / 7 / 15 / 13 / 35 / 39 / 33 / 36 / 51 /14 / 34 / 13 / 20 / 7 / 15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 1070 (980 / 1313 / 1649 / 1708 / 1552 / 1232 / 1481 / 1187 / 768 /619 / 369 / 311 / 342 / 375 / 273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 10 (0 / 4 / 1 / 6 / 4 / 16/ 24 / 10 / 16 /14 / 20 / 18 / 12 / 3 / 1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 1252 (1412 / 780 /1008 / 1133 / 1264 / 1251 / 1049 / 1019 / 769 937 / 1240 / 1112 / 1199 / 1094 / 966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
Strona rosyjska odnotowała w styczniu zniszczenie 962 pojazdów opancerzonych przeciwnika, podczas gdy Ukraińcy zadeklarowali 867 takich sukcesów. Jeśli chodzi o zwalczaniu artylerii przeciwnika, strona ukraińska naliczyła 1415 sukcesów w kategorii systemów lufowych i 62 rakietowych, rosyjska zaś odpowiednio 1070 i 12 siedem. Wydaje się jednak, że dane ukraińskie są dużo wiarygodniejsze, choć również sporo przesadzone. Zwłaszcza, że w ostatnim czasie Rosjanie coraz częściej wykorzystują coraz starsze systemy uzbrojenia, w tym mało efektywną na współczesnym polu walki artylerię ciągnioną, która zupełnie nie sprawdza się we współczesnej walce kontrbateryjnej. W coraz większej liczbie pojawiają się mało efektywne systemy północnokoreańskie zasilane pochodzącą z tego kraju amunicją, której jakość przedstawia sporo do życzenia.
Jeśli chodzi o straty załogowych statków powietrznych, rosyjskie siły zbrojne ogłosiły zniszczenie w ciągu miesiąca czterech samolotów, z których potwierdzenie znajduje zestrzelenie 2 lutego myśliwca Su-27, którego pilot zginął. Rosyjskie dane co do sukcesów przeciwko ukraińskim dronom, pozostały na wysokim poziomie z poprzedniego miesiąca, co niewątpliwie związane jest ze zwalczaniem tego typu aparatów coraz zacieklej atakujących cele o znaczeniu gospodarczym znajdujące się terytorium Federacji Rosyjskiej.
Rosjanie regularnie podają podsumowania swoich roszczeń co do strat ukraińskich podczas walk w obwodzie kurskim. W lutym objęły one ponad 7725 żołnierzy, 55 czołgów, 44 bojowe wozy piechoty, 64 transportery opancerzone, 432 inne pojazdy opancerzone, 514 pojazdów nieopancerzonych, 105 dział artyleryjskich, siedem rakietowych systemów przeciwlotniczych, dziewięć systemów przeciwlotniczych, 12 radioelektronicznych stacji bojowych, oraz 18 pojazdów inżynieryjnych.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest, w jakim stopniu dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywiste jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
W trzecią rocznicę wojny ukraińskie Ministerstwo Obrony opublikowało ciekawą grafikę z szacowanymi stratami wojsk rosyjskich w różnych kategoriach z podziałem na poszczególne lata konfliktu.
Same dane liczbowe – jak w każdym konflikcie zbrojnym – są oczywiście zawyżane przez obie strony konfliktu. Liczby podawane przez stronę ukraińską są jednak bardziej wiarygodne, ponieważ znaczną ich część popierają opublikowane filmy. Można szacować, że rzeczywisty stosunek strat jest około dwukrotnie korzystniejszy dla Ukraińców, niż pokazuje to proste porównanie oficjalnych danych ogłoszonych przez obie strony.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą nie więcej niż 25 proc. liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych, tych zaś statystycznie przypada około trzech na jednego zabitego. Analitycy badający rosyjskie straty znaleźli już w źródłach otwartych potwierdzenie śmierci 100 tys. imiennie zidentyfikowanych rosyjskich żołnierzy. Pozwala to sądzić, że faktyczne straty śmiertelne przekroczyły już 150 tys. ludzi.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. W okresie od 26 stycznia do 23 lutego potwierdzono 135 nowych nazwisk.
Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące wyposażenia wojsk lądowych, wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi aktualnie około 1:2. Na przestrzeni ostatniego półrocza bezwzględne potwierdzenie w opublikowanych filmach i zdjęciach znajduje zniszczenie około 100 rosyjskich czołgów miesięcznie, choć można zakładać, że nie każdy sukces został sfilmowany i faktyczna liczba sukcesów była większa. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają ponad trzy-cztery fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają żadnych dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają jej uczestnikom obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
