27 września Królewskie Holenderskie Siły Powietrzne oficjalnie pożegnały swoje samoloty F-16. Formacja ośmiu maszyn wykonała ostatni lot nad Holandią, przelatując nad miejscami, które były związane z ich służbą w tym kraju. Obecnie F-16 zostały całkowicie zastąpione przez nowoczesne F-35A, które dzień wcześniej uzyskały pełną gotowość operacyjną.
Formacja dwunastu holenderskich F-16 z bazy Volkel we wspólnym locie.
Na początek rząd Holandii zdecydował się na zakup 102 samolotów F-16, w tym 80 jednomiejscowych F-16A i 22 dwumiejscowych F-16B. Potem dokupiono drugą partię maszyn liczącą 111 egzemplarzy, z których 97 było w wariancie A i 14 w wariancie B. Łącznie dało to 213 maszyn, z których część zostało zmontowanych na licencji w krajowych zakładach Fokkera. Pierwszy holenderski samolot F-16 przybył do bazy lotniczej Leeuwarden 6 czerwca 1979 r.
Vanmiddag nam Nederland officieel afscheid van de F-16, een legendarische toestel. Dat gebeurde onder meer met een formatievlucht boven het land 🇳🇱
Lees meer 👉 https://t.co/wZQunrs7FC pic.twitter.com/Kf5N4g5vcK
— Koninklijke Luchtmacht (@Kon_Luchtmacht) September 27, 2024
Najpierw nowe maszyny zastąpiły myśliwce F-104 Starfighter, ale później przyszła także kolej na lekkie myśliwce NF-5. W trakcie swej służby w Holandii F-16 stacjonowały w bazach lotniczych w Eindhoven, Gilze-Rijen. Twenthe, Leeuwarden i Volkel. Ponadto holenderskie F-16 przejściowo bazowały w Tuscon w stanie Arizona (lata 1990-2007 i 2011-2022) oraz w Springfield w stanie Illinois (2007-2010). Podczas pobytu USA samoloty były używane do szkolenia pilotów myśliwców ze względu na panujące tam dobre warunki pogodowe i poligonowe.
⚡️The 🇳🇱Royal Netherlands Air Force said goodbye to the F-16 fighters, today they flew over the Netherlands for the last time. Now the Dutch F-16s will protect the 🇺🇦Ukrainian skies pic.twitter.com/MLhpuMdne9
— 🪖MilitaryNewsUA🇺🇦 (@front_ukrainian) September 27, 2024
Przebieg służby w kraju
Po wycofaniu z uzbrojenia ostatnich F-104 i NF-5 jedynym samolotem bojowym w Holandii przez długi okres pozostawały właśnie F-16. Różne bazy wystawiały rotacyjnie minimum dwa takie samoloty w gotowości do startu, aby w razie potrzeby dozorować przestrzeń powietrzną Belgii, Holandii i Luksemburga. Dyżurujące myśliwce były wielokrotnie podrywane alarmowo na przechwycenie radzieckich i rosyjskich samolotów rozpoznawczych czy bombowych, które zbliżały się od strony morza do holenderskiej przestrzeni powietrznej.
Innym ciekawym przykładem użyteczności F-16 w bezpieczeństwo kraju było ich zaangażowanie w monitoring wałów przeciwpowodziowych. Myśliwce wykorzystywały zasobniki rejestrujące obraz w podczerwieni do mapowania stopnia nasiąknięcia wałów wodą, wykrywając w ten sposób osłabione miejsca, które wymagały wzmocnienia.
Efektownie pomalowany holenderski F-16 w czasie wizyty w Polsce podczas Radom Airshow 2013.
Ponadto F-16 pełniły swoją rolę w systemie odstraszania jądrowego NATO. W ramach programu Nuclear Sharing stacjonujące w bazie Volkel samoloty były gotowe do podjęcia taktycznych bomb B61 ze znajdujących się tam amerykańskich magazynów i wykonania za ich pomocą uderzeń jądrowych.
Służba nie zawsze jednak przebiegała bezproblemowo. Pierwszy F-16 rozbił się 10 marca 1980 r. Następnie miały miejsce 44 kolejne wypadki z udziałem tego typu myśliwców. Ostatni samolot został utracony 21 września 2006 roku. Kilka maszyn udało się potem naprawić, ale 36 egzemplarzy trzeba było spisać całkowicie na straty. W sumie w 45 wypadkach i katastrofach F-16 holenderskie siły powietrzne straciły 15 pilotów.
Myśliwce F-16AM holenderskiego kontyngentu podczas stacjonowania w Malborku w 2014 roku.
W latach 1993-2003 na 138 samolotach przeprowadzono modernizację MLU (Mid-Life Update), która podniosła znacząco walory bojowe tych maszyn. Po tym procesie jednomiejscowe maszyny w wersji A oznaczono jako AM, z kolei dwumiejscowe B zyskały oznaczenie BM. W związku z redukcją holenderskich sil zbrojnych po zimnej wojnie część F-16 została sprzedana do innych krajów. Po używane samoloty zgłosiły się Jordania i Chile. Oba kraje nabyły odpowiednio sześć i 36 myśliwców.
Misje zagraniczne
W przypadku F-16 zagraniczne misje rozpoczęły się dopiero w kwietniu 1993 r., czyli już po zakończeniu zimnej wojny. Kryzys na tle etnicznym po rozpadzie Jugosławii doprowadził do rozpoczęcia przez NATO operacji Deny Flight i Deliberation Force. Holenderskie F-16 początkowo wzięły udział w egzekwowaniu strefy zakazu lotów a później przystąpiły do wykonywania misji uderzeniowych. Następnie dyslokowane do Amendoli we Włoszech holenderskie F-16 wniosły swój wkład w operację Allied Force. 4 kwietnia 1999 r., holenderski F-16 zestrzelił rakietą AIM-120 serbski myśliwiec MiG-29, uzyskując pierwsze zwycięstwo powietrzne dla swojego kraju od czasów II wojny światowej.
W latach 2002–2014 niderlandzkie F-16 brały udział w interwencji w Afganistanie. Najpierw w ramach operacji Enduring Freedom, a następnie jako część międzynarodowej koalicji International Security Assistance Force. W 2011 roku Holandia wysłała także swoje F-16 nad ogarniętą wojną domową Libię. Maszyny startowały z Sardynii wykonując patrole bojowe w ramach natowskiej misji Unified Protector.
Holenderskie F-16 podczas pobytu w Jordanii, styczeń 2018 r.
Ostatnią zagraniczną misją było wsparcie w latach 2014–2018 operacji antyterrorystycznej Inherent Resolve, która miała na celu zniszczenie organizacji ISIS w Iraku i Syrii. Kontyngent holenderskich F-16 stacjonował przez ten okres na terenie Jordanii.
Od 2005 roku Holendrzy biorą rotacyjny udział w ochronie przestrzeni powietrznej wschodniej flanki NATO w ramach misji Baltic Air Policing obejmującej Litwę, Łotwę i Estonię. Kiedy w 2014 roku zapadła decyzja o wzmocnieniu sojuszniczego kontyngentu w naszym regionie holenderskie F-16 na kilka miesięcy zawitały również do Polski, pełniąc dyżur bojowy z bazy w Malborku. Ostatnia zmiana z udziałem F-16 w ramach Baltic Air Policing miała miejsce w 2017 roku na Litwie. Potem Holendrzy dyslokowali w nasze rejony wyłącznie nowe samoloty F-35.
U dołu holenderski F-16AM a powyżej będący jego następcą F-35A.
Drugie życie F-16
Epoka 45-letniej służby F-16 w Królewskich Holenderskich Siłach Powietrznych dobiegła już końca, ale samoloty jeszcze nie odchodzą na emeryturę. Spośród maszyn, które przez lata nie zostały sprzedane innym krajom ani zniszczone w wypadkach, 14 (a docelowo 18) przebywa obecnie w Rumunii, gdzie powstała międzynarodowa szkoła lotnicza. Obecnie szkolą się w niej nie tylko piloci rumuńskich sił powietrznych, ale także ukraińskich. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Holandia zamierza przekazać swoje ostatnie 24 aktywne F-16 na rzecz Ukrainy, która wykorzysta je w walce z rosyjską agresją.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
