Turecki prezydent Recep Tayyip Erdoğan ogłosił podpisanie kontraktu dotyczącego sprzedaży 48 krajowych samolotów nowej generacji Kaan rządowi Indonezji. Do zawarcia umowy doszło 11 czerwca, podczas odbywających się w Dżakarcie targów obronnych Indo Defence 2025. Jest to pierwsze zamówienie eksportowe na myśliwce Kaan, których rozwój dopiero niedawno osiągnął fazę prototypową.
Umowa przewiduje dostawę 48 myśliwców na pewno i 12 w ramach opcji; łącznie zatem na potrzeby Indonezji może zostać wyprodukowanych 60 maszyn w wersji Blok 20 z tureckim silnikiem TF-35000. Wszystkie samoloty będą wyprodukowane w Turcji. Dostawy podstawowej partii 48 maszyn mają być zrealizowane w ciągu 84 miesięcy (do 2032 r.), począwszy od roku 2030. Opcjonalne samoloty zostaną dostarczone do 2035 r., jeśli zostaną zamówione w terminie określonym w kontrakcie.
Wartość kontraktu wynosi 12 miliardów dolarów bez uwzględnienia części opcjonalnych lub 15 miliardów dolarów przy wykorzystaniu opcji na dodatkowe samoloty. Cena kontraktu obejmuje, oprócz samolotów, części zamienne, symulatory, szkolenia, doradztwo, wsparcie w zakresie serwisu i napraw przez 120 miesięcy (10 lat do 2035 r.) oraz zintegrowane wsparcie logistyczne.
Niepomalowany prototyp myśliwca Kaaan podczas prób naziemnych po zakończeniu montażu.
Samolot TAI Kaan
Historia programu MMU (Milli Muharip Uçak), znanego także jako TF-X, rozpoczęła się 15 grudnia 2010 roku, kiedy to Komitet Wykonawczy Agencji Przemysłu Obronnego Turcji zadecydował o podjęciu prac koncepcyjnych nad nowoczesnym myśliwcem nowej generacji. Na głównego wykonawcę wybrano Turkish Aerospace Industries (TAI), które miało opracować maszynę zgodną z wymaganiami Dowództwa Sił Powietrznych Turcji.
Kolejnym kamieniem milowym było podpisanie umowy między Agencją Przemysłu Obronnego a TAI 5 sierpnia 2016 roku. Kontrakt, opiewający na 1,18 miliarda USD, zakładał sfinansowanie zakupu technologii, budowę infrastruktury i prowadzenie prac projektowych, testowych oraz certyfikacyjnych. Z kolei 8 listopada 2018 r. podpisano porozumienie z firmą TRMotor na opracowanie nowego silnika odrzutowego do samolotu. Szacowano, że jego pełne rozwinięcie zajmie dekadę, a więc gotowy prototyp napędu ma być gotowy do testów w locie dopiero w 2028 roku. Dodatkowe 3–4 lata potrzeba będzie na jego dopracowanie i przygotowanie do produkcji seryjnej.
Pierwszy lot samolotu Kaan (demonstracyjny egzemplarz P0) odbył się 21 lutego 2024 r. Obecnie w trakcie budowy jest pięć kolejnych prototypów. Maszyny P1 i P2 mają zostać ukończone jeszcze w 2025 r. W następnym roku powinny być gotowe egzemplarze P3–P5, łącznie będzie więc aż sześć maszyn testowych przeznaczonych do prób w locie.
Plan produkcji zakłada, że w 2028 roku dostarczone zostaną pierwsze seryjne maszyny w wariancie Kaan Blok 10. Będą one jeszcze wyposażone w amerykańskie silniki F110-GE-129 i odpowiadały klasie samolotów 4,5 generacji. Docelowo jednak program przewiduje przejście na wariant Kaan Blok 20, spełniający pełne wymagania piątej generacji oraz wyposażony w krajowe silnik TF35000. Dostawy tej wersji mają ruszyć w 2032 roku.
Lądowanie pierwszego testowego myśliwca Kaan z użyciem spadochronu hamującego.
Kaan dla Indonezji
Program myśliwca Kaan to duże obciążenie dla tureckiego budżetu, dlatego w 2023 roku podjęto działania na rzecz jego umiędzynarodowienia. Pozyskanie zagranicznych partnerów ma pomóc nie tylko ustabilizować jego finansowanie, lecz także zwiększyć szanse eksportowe myśliwca, co pozwoliłoby efektywniej rozłożyć koszty produkcji. Zainteresowanie tym programem wyraziły już Azerbejdżan, Pakistan, Arabia Saudyjska oraz ZEA.
Co ciekawe Indonezja wciąż formalnie uczestniczy w programie rozwoju południowokoreańskiego samolotu KF-21, ale w ostatnich latach znacząco zmniejszyła (w praktyce zawiesiła) jego finansowanie, nie dotrzymując warunków umowy. Dodatkowo pojawiły się zarzuty kradzieży technologii przez indonezyjskich inżynierów związanych z tym projektem (np. danych radaru AESA). W efekcie Korea zdecydowała, że przekazanie piątego prototypu KF-21 oraz dokonanie kluczowych transferów technologii produkcji zostały przełożone na bliżej nieokreślony termin późniejszy. W związku z narastającą nieufnością ze strony wiodącego partnera, rola Indonezji – zwłaszcza technologiczna – jest obecnie bardzo ograniczona.
Piąty prototyp koreańskiego KF-21, który miał zostać przekazany Indonezji. Ostatnio udział tego kraju w programie został jednak znacząco ograniczony.
Tymczasem turecki Kaan oferuje władzom w Dżakarcie potencjalną nową ścieżkę do pełnej modernizacji floty samolotów bojowych, z lepszymi opcjami technologicznymi i atrakcyjniejszym partnerstwem strategicznym, dzięki proponowanemu współudziałowi w produkcji.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
