2 kwietnia w 3. Bazie Lotniczej Graf Ignatiewo wylądował pierwszy bułgarski samolot F-16 Block 70. Samolot przyziemił na pasie startowym o godz. 14:29 w obecności premiera Rosena Zhelyazkova, ministra obrony Atanasa Zapryanova, szefa obrony admirała Emila Eftimova i Susan Falatko – Chargé d’Affaires ambasady USA w Bułgarii.
Na bułgarskiej granicy myśliwiec spotkał się z samolotem MiG-29UB pilotowanym przez dowódcę sił powietrznych, generała majora Nikołaja Rusewa. W drugim kokpicie MiG-a siedział pilot z 3. Bazy Lotniczej, major Georgij Filippow. Następnie oba samoloty razem przeleciały odcinek od granicy do lotniska Graf Ignatiewo. Na ziemi amerykański lotnik, major Jason Royko, który pilotował bułgarskiego F-16, został powitany chlebem i solą przez dziewczęta w strojach ludowych oraz przez generała majora Nikołaja Rusewa i dowódcę 3. Bazy, pułkownika Metodiego Orłowa. Potem kapitan Aleksandr Welinow, pierwszy bułgarski pilot, który ukończył szkolenie na samolocie F-16, przedstawił krótką prezentację na temat możliwości nowo nabytego myśliwca wielozadaniowego.
Bułgarski F-16D Block 70 jeszcze z tymczasowymi znakami USAF.
Pierwszy bułgarski F-16 Block 70 to wyprodukowany przez firmę Lockheed Martin dwumiejscowy samolot wersji D o numerze bocznym 301. Jego przelot do Bułgarii odbył się w dwóch etapach. Pierwszy odcinek wiódł z Greenville w Południowej Karolinie nad Oceanem Atlantyckim do Hiszpanii w grupie z dwoma samolotami F-16 przeznaczonymi dla Słowackich Sił Powietrznych. Kolejny lot odbył się już bezpośrednio z Hiszpanii do Bułgarii. Samolot po drodze wymagał tankowania w powietrzu, które zostało zrealizowane przez latającą cysternę KC-135 z Powietrznej Gwardii Narodowej stanu Tennessee. Zgodnie z międzynarodowym prawem lotniczym, samolot przyleciał do Bułgarii z tymczasowymi znakami USAF, które naniesiono w formie naklejek. Po wylądowaniu zostały one zdjęte oraz odsłonięto zaklejone na czas lotu znaki Bułgarskich Sił Powietrznych. Eksploatacja samolotu rozpocznie się po jego odbiorze technicznym. Do końca 2025 roku spodziewana jest dostawa jeszcze siedmiu myśliwców.
Bułgarski MiG-29 i mający zostać jego następcą F-16 Block 70.
Bułgaria złożyła pierwsze zamówienie na osiem F-16 Block 70 w 2019 roku. Pod koniec tego samego roku rząd w Sofii wpłacił Amerykanom 100% należności, mając nadzieję na terminową realizację dostawy. Ponadto w 2022 roku, bułgarski parlament zatwierdził zakup kolejnych ośmiu myśliwców. Niestety dostawy tak bardzo oczekiwanych F-16 odbywają się z dwuletnim opóźnieniem z uwagi na trudności ze wznowieniem produkcji przez nowy zakład Lockheed Martina w Greenville. Decyzja o przeniesieniu linia montażowej samolotów z zakładu w Fort Worth w Teksasie do Greenville zapadła w 2017 roku.
Zasadniczym powodem transferu była konieczność zwolnienia miejsca w Forth Worth dla rozwijającej się produkcji samolotów F-35. Operację przenosin do nowej fabryki planowano uwieńczyć zmontowaniem pierwszego F-16 w I. kwartale 2021 roku. W praktyce jednak pierwsza maszyna została ukończona dopiero w listopadzie 2022 roku i oblatana w styczniu 2023 roku. Oficjalnym powodem opóźnień jest pandemia koronawirusa, która zerwała łańcuchy dostaw komponentów od amerykańskich podwykonawców, ale wspomina się również o trudnościach ze znalezieniem w nowym miejscu dużej liczby wykwalifikowanych pracowników. Lockheed Martin musiał się ratować zleceniem produkcji między innymi położonemu w Polsce zakładowi PZL Mielec, gdzie powstają obecnie elementy kadłuba dla nowych F-16.
Prezentacja pierwszego F-16 Block 70 z odsłoniętymi znakami Bułgarskich Sił Powietrznych.
W międzyczasie nastąpił kryzys w utrzymaniu gotowości bojowej bułgarskich myśliwców MiG-29, które miały być zastąpione samolotami amerykańskiej produkcji. Po 2022 roku wystąpił silny deficyt części zamiennych, których Rosja nie sprzedaje krajom NATO. Formalnie Bułgaria jest w posiadaniu 15 samolotów MiG-29, ale uważa się, że tylko sześć egzemplarzy znajduje się w aktywnej służbie, z tego jednocześnie gotowych do lotu jest nie więcej niż trzy lub cztery. Sytuację próbuje się ratować poprzez postawienie w dyżur bojowy szturmowych Su-25 (z braku rosyjskich części aktualnie operacyjnych jest 7 egz.), ale nie są to samoloty naddźwiękowe, które byłyby zdolne do przechwytywania szybkich obiektów.
W związku z tym w ubiegłych latach Bułgaria podjęła wysiłki, aby pozyskać eskadrę myśliwców przejściowych, którymi w najbardziej preferowanym wariancie miały być używane F-16. Jednak starania o zakup lub wypożyczenie takich maszyn nie przyniosły pozytywnych rezultatów. Uzyskano tylko jedną ofertę, którą oceniono jako stanowczo zbyt drogą. Pomocy w tym względzie odmówiły nawet władze Stanów Zjednoczonych, które są formalnie odpowiedzialne za nieterminową realizację dostaw fabrycznie nowych F-16, bowiem umowa ich nabycia została zawarta w formule międzyrządowej.
Wspólne zdjęcie bułgarskiego personelu wojskowego, który przeszedł szkolenie na samolotach F-16.
Na skutek narastającego kryzysu w bułgarskim lotnictwie wojskowym, kraj jest obecnie wspomagany przez sojuszników z innych państw NATO w ramach obowiązku utrzymania zintegrowanego systemu dozoru przestrzeni powietrznej. Dyżury i patrole przeważnie pełnią kontyngenty z Europy Zachodniej, ale od 2022 roku, dzięki podpisanej umowie transgranicznej, zezwolenie na interwencję w krytycznych przypadkach mają też myśliwce należące do sąsiedniej Rumunii.
Wraz z przebazowaniem do kraju pierwszego bułgarskiego samolotu F-16 Block 70 pojawiły się nareszcie perspektywy na szybką poprawę sytuacji rodzimego lotnictwa. Do końca 2025 roku spodziewany jest przylot do Bułgarii jeszcze siedmiu takich myśliwców, co zakończy pierwszą fazę dostaw, które były przewidziane kontraktem z 2019 roku. Drugi kontrakt, podpisany w 2022 roku na zakup kolejnych partii ośmiu samolotów, ma zostać zrealizowany przed końcem 2027 roku. Ogółem Bułgaria ma otrzymać łącznie 14 samolotów jednomiejscowych i cztery dwumiejscowe.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
