

Dzisiaj (28 stycznia), po starcie z lotnisku Mojave Air & Space Port w Kalifornii, cywilny samolot doświadczalny XB-1 po raz pierwszy przekroczył barierę dźwięku. Zbudowany przez amerykańską firmę Boom Technology samolot wypełnił tym samym założony cel osiągając prędkość Mach 1,1.
Za sterami maszyny w historycznym locie zasiadał zakładowy pilot Tristan „Geppetto” Brandenburg. Podczas tego wydarzenia prototypowi towarzyszyły samoloty obserwacyjne Mirage F.1 oraz T-38 Talon, które dokumentowały zachowanie się XB-1 w powietrzu.
XB-1 wykonał swój pierwszy lot 22 marca 2024 roku. W kolejnych lotach zespół projektowy systematycznie zwiększał obwiednię parametrów lotu, aby potwierdzić osiągi i właściwości pilotażowe maszyny, aż do momentu zbliżenia się do prędkości Mach 1. Pierwszy naddźwiękowy lot był dwunastym dla tego samolotu. Trasę zaprojektowano tak, aby przekroczenie bariery dźwięku odbyło się tym samym w korytarzu powietrznym, z którego 14 października 1947 roku skorzystał niegdyś wojskowy samolot Bell X-1 dokonując tego wyczynu po raz pierwszy w historii ludzkości. Po dzisiejszym wydarzeniu dla XB-1 przewidziano jeszcze tylko jeden lot, również naddźwiękowy, po czym wszystkie wysiłki zespołu projektowego zostaną skierowane na budowę większego samolotu.

Tristan “Geppetto” Brandenburg jest byłym pilotem wojskowym, który latał na morskich samolotach F/A-18 Super Hornet. Ponadto ukończył szkolenie na pilota doświadczalnego w United States Naval Test Pilot School (USNTPS). Za sterami 30 różnych typów samolotów spędził ponad 2500 godzin.
Skonstruowany dwie dekady po zakończeniu eksploatacji legendarnego Concorde’a samolot XB-1 ma bowiem utorować drogę do odrodzenia się regularnych podróży naddźwiękowych, lecz w formie bardziej ekonomicznej i przyjaznej dla środowiska. Jednoosobowa maszyna doświadczalna stanowi więc tylko zmniejszony demonstrator przyszłego naddźwiękowego samolotu pasażerskiego firmy Boom, który nosi nazwę Overture.
Samolot Overture ma zabierać na pokład 64 pasażerów i latać z prędkością Mach 1,7 – około dwukrotnie szybciej niż dzisiejsze poddźwiękowe samoloty pasażerskie. Overture będzie ponadto dostosowany do pracy na zrównoważonym paliwie lotniczym, które ma zostać pozyskiwane ze źródeł odnawialnych.

Celem założenia w 2014 roku firmy Boom Supersonic jest wznowienie pasażerskich lotów naddźwiękowych. Portfel zamówień i listów intencyjnych na projektowane samoloty Overture obejmuje 130 maszyn. Zainteresowanie projektem wykazały między innymi American Airlines, United Airlines i Japan Airlines.
Doświadczenia zebrane przy badaniu XB-1 mają pomóc w projektowaniu i rozwoju docelowego samolotu Overture, poprzez weryfikację kluczowych technologii opracowanych w firmie Boom.
Pierwszą z nich jest system wizyjny z udziałem rzeczywistości rozszerzonej. Są to dwie kamery umieszczone na nosie, które po naniesieniu wskazań o położeniu samolotu i torze jego lotu, zasilają obrazem i danymi wyświetlacz pilota, zapewniając tym samym doskonałą widoczność na pas startowy. System ten umożliwia uzyskanie dobrych naddźwiękowych właściwości aerodynamicznych bez konieczności zabudowy ciężkiego i skomplikowanego ruchomego nosa, który w Concorde był opuszczany przed lądowaniem, aby zapewnić pilotom bezpośredni widok na pas przez szyby kokpitu.

Lądowanie XB-1. Dobrze widać wysoko zadarty nos w tej fazie przyziemienia. Aby nie montować opuszczanego nosa w samolocie zamontowano kamerę transmitującą obraz z przedniej półsfery na ekran w kokpicie.
Loty próbne mają też potwierdzić prawidłowość dokonanych na etapie projektu komputerowych obliczeń i przyjętych założeń. Do zbadania tysięcy proponowanych konfiguracji XB-1 inżynierowie wykorzystali cyfrowe narzędzia symulacyjne z dziedziny mechaniki płynów. Rezultatem tej pracy jest zoptymalizowana konstrukcja, która ma łączyć bezpieczne i stabilne zachowanie się maszyny podczas startu i lądowania z dobrymi parametrami przy prędkościach naddźwiękowych. Niestety obszar przepływu powietrza przy prędkościach Mach 0,95-1,1 jest najtrudniejszy do cyfrowego modelowania i założenia wymagają weryfikacji.
Poza tym XB-1 jest prawie w całości wykonany z materiałów kompozytowych z włókna węglowego, co pozwala na realizację wyrafinowanej aerodynamicznej konstrukcji przy zachowaniu dużej wytrzymałości i lekkości całej struktury. Technologia kompozytowa wymagała jednak sprawdzenia pod kątem, jak będzie się sprawować w obliczu naprężeń dynamicznych i termicznych, które występują w lotach naddźwiękowych.
Kolejnym krytycznym elementem XB-1 są specjalnie ukształtowane naddźwiękowe wloty powietrza do silników. Każdy wlot pobiera w locie powietrze naddźwiękowe i musi je spowolnić do prędkości poddźwiękowych. Konstruktorom chodzi natomiast o stworzenie silnikom odrzutowym warunków do stabilnej pracy w bardzo szerokim zakresie – zarówno w momencie rozpędzania się podczas startu aż po lot naddźwiękowy.