W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za kwiecień oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy wg stanu na ranek 1 kwietnia i ranek 1 kwietnia 2025 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w grudniu Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za marzec, luty i styczeń br., grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń 2024 r. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 36 420 (41 160 / 36 570 / 48 240 / 48 670 / 45 720 / 41 980 / 38 130 / 36 810 / 35 680 / 35 030 / 38 940/26 960 / 28 200 / 28 450 / 26 220 / 29 970 / 28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 227 (272 / 331 / 230 / 203 / 307 / 279 / 291 / 193 / 300 / 359 / 428 / 326 / 376 / 288 / 339 / 419 / 341 /521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 508 (607 / 536 / 610 / 674 / 899 / 923 / 787 / 557 / 653 / 652 / 880 / 746 / 739 / 809 / 686 / 715 / 538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 1584 (1644 / 1415 / 961 / 609 / 884 / 1184 / 1219 / 1517 / 1520 / 1415 / 1160 / 942 / 976 / 878 / 744 / 551 / 681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 28 (43 / 62 / 10 / 3 / 9 / 40 / 30 / 42 / 21 / 23 / 35 / 58 / 23 / 24 / 33 / 31 / 66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 25 (35 / 38 / 18 / 13/ 25 / 31 / 17 / 33 / 33 / 59 / 35 / 36 / 53 / 28 / 38 / 23 / 39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 0 (0 / 1 / 0 /0 /0 / 0 / 1 / 5 / 3 / 3 / 9/1 /2 / 13 / 3 / 6 / 2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 0 (4 / 0 / 0 /2 /0 / 1 / 0 / 2 / 0 / 0 / 1/0/ 0 / 1 / 0 / 0 / 0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 2939 (4060 / 3708 / 2563 / 1328 / 1715 / 1766 / 1815 / 1539 / 1348 / 1003 / 1079/781 / 963 / 657 / 479 / 681 / 508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące i balistyczne: 73 (38 / 30 / 51 / 151 / 224 / 15 / 56 / 150 / 74 / 103 / 104/69 / 145 / 65 / 138 / 142 / 26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 4104 (3545 / 3472 / 2954 / 2168 / 2469 / 2417 / 1740 / 2065 / 2103 / 1707 / 1831 / 1423 / 1546 / 939 / 937 / 931 / 715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271);
• sprzęt specjalny: 82 (24 / 36 / 55 / 53 / 40 / 265 / 323 / 278 / 265 / 267 / 201 / 154 / 215 / 149 / 185 / 40 / 118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Rosyjskie straty personalne poniesione w kwietniu oszacowano na ponad 36 tys. ludzi, co jest wynikiem najniższym od ponad pół roku. Oznacza to około 20-procentowy spadek w porównaniu średniej z poprzednich sześciu miesięcy i powrót do stanu odnotowanego latem ubiegłego roku. Jednocześnie spadły deklarowane sukcesy przeciwko czołgom i innym pojazdom opancerzonym, , których odnotowano 227 i 508. Spośród nich w opublikowanych nagraniach potwierdzono wizualnie stratę ponad 150 wozów.
W ostatnich miesiącach gwałtownie rosną jednak straty w nieopancerzonych samochodach, co jest związane nie tylko z ich coraz skuteczniejszym zwalczaniem przez drony FPV na bezpośrednim zapleczu frontu, ale i często już spotykanym na niektórych odcinkach frontu udziałem w bezpośrednich szturmach na ukraińskie pozycje. Co ciekawe biorą w nich udział nawet nieco zmodyfikowane cywilne samochody osobowe (!), co jest dowodem na brak nie tylko wozów opancerzonych, ale nawet cywilnych samochodów terenowych.
Duże sukcesy Ukraińcy odnotowali zwalczaniu artylerii lufowej, ogłaszając 1584 sukcesy, co ustępuje tylko wynikowi z poprzedniego miesiąca, kiedy odnotowano ich rekordowe 1644 sukcesów. Spadła jednak liczba sukcesów przeciwko artylerii rakietowej, odnotowano bowiem 28 takich sukcesów. Jeśli zaś chodzi o zwalczania rosyjskiej obrony przeciwlotniczej, deklarując zniszczenie 28 systemów.
Linia frontu na 2 maja 2025 r.
Wojska rosyjskie odnotowały w kwietniu na terytorium Ukrainy tylko niewielkie postępy w skali taktycznej. Zajęto łącznie tylko około 175 kilometrów kwadratowych ukraińskiego terytorium, tj. nieco więcej niż w poprzednich dwóch miesiącach ale głównie na drugorzędnych kierunkach. W Donbasie, w rejonie istotnego węzła komunikacyjnego jakim jest Pokrowsk, Rosjanie nie poczynili jednak postępów, a Ukraińcy ustabilizowali linię frontu. Dużym rosyjskim sukcesem było wyparcie wojsk ukraińskich niemal z całego zajętego przez nich w sierpniu obszaru terytorium obwodu kurskiego. Według południowokoreańskiej parlamentarnej komisji do spraw wywiadu straty walczących w obwodzie kurskim wojsk północnokoreańskich wyniosły około 4700 osób, w tym 600 zabitych.
Pozycje wojsk ukraińskich w obwodzie kurskim federacji Rosyjskiej na mapie opublikowanej 1 maja br. przez Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy
W kwietniu odnotowano tylko dwa duże rosyjski atak prowadzony za pomocą pocisków dalekiego zasięgu na cele w głębi Ukrainy. Zostały one przeprowadzone nocą z 5 na 6 kwietnia i 23 na 24 kwietnia, kiedy deklarowano zestrzelenie odpowiednio 13 i 59 pocisków różnego typu. Strona ukraińska zidentyfikowała użycie 2485 dronów Szachid i ich imitatorów. Jednocześnie współczynnik ich przechwyceń spadł do 84 proc.
Ukraińcy nie rościli sobie w kwietniu pretensji do sukcesów przeciwko załogowym statkom powietrznym. Rosjanie 2 kwietnia stracili jednak w wypadku nad obwodem irkuckim bombowiec Tu-22M3, a około 22 kwietnia w bazie lotniczej w Rostowie nad Donem sabotażysta podpalił składowany tam wycofany ze służby myśliwiec Su-27.
25 kwietnia ukraińskie służby specjalne przeprowadziły w mieście Bałaszycha za pomocą samochodu-pułapki zamach bombowy, w którym zginął generał porucznik (odpowiednik generała dywizji) Jarosław Moskalik, zastępca szefa Głównego Wydziału Operacyjnego Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu kwietnia Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za marzec, luty i styczeń br., grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń 2024 r. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 2 (4 /4 / 2 /1 / 2 / 1 / 4 / 10/ 15 / 9 / 14 /12 / 6 / 7 / 3 / 25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 0 (0 /0 / 0 /0 / 0 / 0 / 0/ 5 / 2 / 0 / 4 /0 / 3 / 2 / 2 / 2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 5383 (4223 / 2929 /3048 / 2034 / 1894 / 2561 / 1638 / 2125 / 1755 / 2076 / 1316 /5469 / 4317 / 2282 / 1262 / 970 / 836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 479 (676 / 962 /857 / 550 / 565 / 544 / 667 / 1067 / 263 / 252 / 328 /221 / 366 / 427 / 454 / 688 / 649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 21 (10 / 12 /7 / 7 / 15 / 13 / 35 / 39 / 33 / 36 / 51 /14 / 34 / 13 / 20 / 7 / 15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 1198 (982 / 1070 /980 / 1313 / 1649 / 1708 / 1552 / 1232 / 1481 / 1187 / 768 /619 / 369 / 311 / 342 / 375 / 273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 4 (1 /10 /0 / 4 / 1 / 6 / 4 / 16/ 24 / 10 / 16 /14 / 20 / 18 / 12 / 3 / 1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inne pojazdy: 1254 (1223 / 1252 /1412 / 780 /1008 / 1133 / 1264 / 1251 / 1049 / 1019 / 769 937 / 1240 / 1112 / 1199 / 1094 / 966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
Strona rosyjska odnotowała w kwietniu zniszczenie 479 pojazdów opancerzonych przeciwnika, podczas gdy Ukraińcy zadeklarowali 735 takich sukcesów. Jeśli chodzi o zwalczaniu artylerii przeciwnika, strona ukraińska naliczyła 1584 sukcesów w kategorii systemów lufowych i 28 rakietowych, rosyjska zaś odpowiednio 1198 i 21. Wydaje się jednak, że dane ukraińskie są dużo wiarygodniejsze, choć również sporo przesadzone. W ostatnim czasie Rosjanie coraz częściej wykorzystują coraz starsze systemy uzbrojenia, w tym mało efektywną na współczesnym polu walki artylerię ciągnioną, która zupełnie nie sprawdza się we współczesnej walce kontrbateryjnej. W coraz większej liczbie pojawiają się też mało efektywne systemy północnokoreańskie zasilane pochodzącą z tego kraju amunicją, której jakość przedstawia sporo do życzenia.
Rosyjskie dane co do sukcesów przeciwko ukraińskim dronom, ponownie znacznie wzrosły w porównaniu do poprzednich miesięcy, co niewątpliwie związane jest ze zwalczaniem tego typu aparatów coraz zacieklej atakujących cele o znaczeniu gospodarczym i militarnym znajdujące się terytorium Federacji Rosyjskiej. Ukraina z sukcesem zaatakowała przy pomocy dronów uderzeniowych kilka istotnych celów. Największym z nich było wysadzenie położonego kilkadziesiąt kilometrów od Moskwy 51. Arsenału Głównego Zarządu Wojsk Rakietowych i Artylerii. W tym jednym z największych w Rosji składów amunicji, w którym przechowywano jej ponad 100 tys. ton, jej pożar i eksplozje trwały przez wiele godzin. Z kolei następnego dnia przy pomocy dronów uderzeniowych opartych o konstrukcję awionetek, uzbrojonych w bomby o wagomiarze 250 kg, dokonano ataku na odległą o około 1150 km od linii frontu fabrykę rosyjskich dronów uderzeniowych Szahid w Jełabudze w Tatarstanie.
Jeśli chodzi o straty załogowych statków powietrznych, rosyjskie siły zbrojne ogłosiły zniszczenie w ciągu miesiąca tylko dwóch samolotów. Systemy obrony powietrznej dalekiego zasięgu zestrzeliły bowiem 12 kwietnia nad ukraińskim obwodem sumskim F-16AM wspierającego walki toczące się w rejonie granicy państwowej. Z kolei 28 kwietnia w nieustalonych okolicznościach ukraińskie lotnictwo straciło podczas misji bojowej Su-27, którego pilot uratował się.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest, w jakim stopniu dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywiste jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Same dane liczbowe – jak w każdym konflikcie zbrojnym – są oczywiście zawyżane przez obie strony konfliktu. Liczby podawane przez stronę ukraińską są jednak bardziej wiarygodne, ponieważ znaczną ich część popierają opublikowane filmy. Można szacować, że rzeczywisty stosunek strat jest około dwukrotnie korzystniejszy dla Ukraińców, niż pokazuje to proste porównanie oficjalnych danych ogłoszonych przez obie strony.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą nie więcej niż 25 proc. liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych, tych zaś statystycznie przypada około trzech na jednego zabitego. Analitycy badający rosyjskie straty znaleźli już w źródłach otwartych potwierdzenie śmierci ponad 100 tys. imiennie zidentyfikowanych rosyjskich żołnierzy. Pozwala to sądzić, że faktyczne straty śmiertelne przekroczyły już 150 tys. ludzi.
Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące wyposażenia wojsk lądowych, wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi aktualnie około 1:2. Na przestrzeni ostatniego półrocza bezwzględne potwierdzenie w opublikowanych filmach i zdjęciach znajduje zniszczenie 50–90 rosyjskich czołgów miesięcznie, choć można zakładać, że nie każdy sukces został sfilmowany i faktyczna liczba sukcesów była większa. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają ponad trzy-cztery fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają żadnych dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają jej uczestnikom obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
