Pojazdy opancerzone serii Kozak tworzone są przy użyciu najpowszechniejszej metody produkcji pojazdów tej klasy w Ukrainie – poprzez zainstalowanie nadwozia własnego projektu na importowanym podwoziu. Dotychczas powstała cała seria takich konstrukcji.
Pierwszy Kozak
Prywatna spółka akcyjna Stowarzyszenie Naukowo-Produkcyjne „Praktyka” została założona w Kijowie w 1993 roku. Początkowo zajmowała się produkcją cywilnych obiektów pancernych – sejfów i skarbców bankowych, chronionych serwerowni itp. W 1998 roku firma opanowała produkcję komercyjnych samochodów opancerzonych, a dziesięć lat później spróbowała wejść na rynek wojskowych pojazdów opancerzonych.
W 2009 roku „Praktyka” wyprodukowała prototyp samochodu opancerzonego na podwoziu z napędem na wszystkie koła Iveco Daily 55S18W. Pojazd, który otrzymał nazwę SRМ-1 Kozak, miał spawany kadłub wykonany ze stalowego pancerza MILUX (produkcji fińskiej) z czterema bocznymi drzwiami i jednymi tylnymi. Karabin maszynowy kal. 7,62 mm lub 12,7 mm, ewentualnie automatyczny granatnik kal. 30 lub 40 mm, można było zainstalować na ręcznie sterowanym stanowisku na dachu kadłuba.
SRM-1 był stosunkowo lekki, ważył 5,5 t. Pośrednio wskazuje to na niezbyt wysoki poziom ochrony pancernej (grubość pancerza wynosiła zaledwie 5 mm, szkło pancerne w oknach – 56 mm). Projektanci zwrócili uwagę na ochronę przeciwminową: kapsuła załogowa ma podwójne dno w kształcie litery V. Baterie akumulatorów i zbiornik paliwa umieszczono z kolei w podwójnej podłodze, zapewniającej dodatkową ochronę przed falą uderzeniową. Kozak został wyposażony w czterocylindrowy turbodiesel Iveco F1C (o pojemności 3 litrów i mocy 176 KM) i sześciobiegową skrzynię biegów ZF6S.
Prototyp zaprezentowano na paradzie z okazji Święta Niepodległości w dniu 24 sierpnia 2009 roku. Firma rozpoczęła szeroko zakrojoną kampanię marketingową, pokazując Kozaka na różnych wystawach. Nigeria, Pakistan i kilka innych krajów wydawały się wykazywać zainteresowanie tym samochodem opancerzonym, ale w praktyce nie udało się uzyskać żadnych zamówień. Nie pomogła też niska cena – firma zadeklarowała, że koszt SRM-1 w podstawowej wersji wyniesie zaledwie 125 tysięcy USD. Wersja na podwoziu ciężarówki GAZ-66 (z wymianą silnika gaźnikowego na wysokoprężny) miała być jeszcze tańsza.
Zainteresowanie Kozakiem wzrosło po rozpoczęciu rosyjskiej agresji w 2014 roku. W dniu 2 września 2014 roku prototyp został zademonstrowany na poligonie Gwardii Narodowej w miejscowości Nowi Petriwci w obwodzie kijowskim oraz w dniach 24–27 września w Kijowie, na wystawie „Broń i bezpieczeństwo – 2014”. Jednak w ówczesnej formie SRM-1 nie wzbudził zainteresowania wojska. Ostatecznie prototyp Kozaka został odkupiony od firmy przez ambasadę USA i przekazany ukraińskiej straży granicznej 20 stycznia 2015 roku.
Kozak-2
Początek rosyjskiej agresji w 2014 roku stał się dla wielu ukraińskich producentów zachętą do oferowania swoich produktów wojsku. Jednak SRM-1 nie pasował do armii. Główną wadą pierwszego Kozaka była niewystarczająca ochrona, a jej wzmocnienie nie było możliwe ze względu na słabe podwozie. Kiedy więc w 2014 roku specjaliści z „Praktyki” zaczęli projektować nowy pojazd opancerzony, wybrali cięższe podwozie Iveco Eurocargo 150 E28 4×4 (w linii Iveco rodzina Eurocargo zajmuje miejsce pośrednie między lekkimi samochodami Daily a ciężkimi Stralisami). Prototyp oznaczony jako Kozak-2014 zachował ogólne cechy SRM-1, jednak zastosowanie innego podwozia pozwoliło na wzmocnienie ochrony pancernej – odpowiada ona poziomowi 2 według STANAG 4569. Masa pojazdu wzrosła do 15 ton, ale właściwości dynamiczne nie uległy pogorszeniu dzięki silnikowi wysokoprężnemu o mocy 250 KM. W zależności od przeznaczenia samochodu i aranżacji przestrzeni wewnętrznej nadwozia pojazd może transportować od 5 do 11 żołnierzy oraz dwóch członków załogi – kierowcę i dowódcę.
Wiosną 2015 roku pojawiła się nowa wersja samochodu opancerzonego na podwoziu Iveco Eurocargo o nazwie Kozak-2. Wyróżniała się ona znacznie zmodyfikowanym nadwoziem, sześciocylindrowym silnikiem wysokoprężnym Iveco Tector o pojemności skokowej 5,9 litra i mocy 279 KM oraz szeregiem innych ulepszeń. Zastosowano w niej zawieszenie przednie niezależne sprężynowe, a tylne – zależne resorowe.
Korpus pancerny jest spawany z blach stalowych MILUX. Dla załogi i desantu zamontowano włoskie fotele przeciwurazowe z pięciopunktowymi pasami bezpieczeństwa. Maszyna wyposażona jest w filtrowentylację produkcji tureckiej oraz radiostację tarnopolskiej fabryki Orizon.
Uzbrojenie w wersji podstawowej montowano w otwartej wieży typu „korona”. Pierwsze dwa egzemplarze Kozaka-2, pokazane 14 marca 2015 roku na poligonie w Nowych Petriwcach, były uzbrojone w wkm NSWT-12,7 kal. 12,7 mm. Jednak dopuszczalne były również inne opcje uzbrojenia, np. karabin maszynowy kal. 7,62 mm lub automatyczny granatnik. Z kolei w maju 2015 roku na poligonie 169. Ośrodka Szkoleniowego Wojsk Lądowych „Desna” został zademonstrowany Kozak-2, dodatkowo uzbrojony w ppk Stugna-P.
Próby samochodu opancerzonego Kozak-2 były prowadzone równolegle na potrzeby Gwardii Narodowej i Sił Zbrojnych. W okresie styczeń–luty 2016 roku maszyna przeszła testy państwowe na poligonie Państwowego Centrum Naukowo-Badawczego Sił Zbrojnych Ukrainy w Czernihowie oraz Centrum Szkolenia Gwardii Narodowej Ukrainy we wsi Stare w obwodzie kijowskim. 17 lutego jeden z prototypów przeszedł praktyczne testy odporności na wybuch miny i trafienia pociskami na poligonie Gwardii Narodowej. Pod spodem pojazdu zdetonowano ładunek trotylu o masie 6 kg, a także ostrzelano samochód pancerny z kbk AK-74 kalibru 5,45 mm, karabinu wyborowego SWD i karabinu maszynowego PKM (kaliber 7,62 mm). Choć pojazd był uszkodzony, załoga w prawdziwym boju z takimi uszkodzeniami na pewno by przeżyła. Testy te były pierwszymi w Ukrainie przeprowadzonymi zgodnie z wymaganiami normy STANAG 4569.
W dniu 27 lipca 2016 roku, na mocy rozkazu ministra spraw wewnętrznych nr 718, samochód opancerzony Kozak-2 został oficjalnie przyjęty do uzbrojenia Gwardii Narodowej Ukrainy pod oznaczeniem SBA (ukr. СБА – спеціалізований броньований автомобіль; Specjalizowany Samochód Opancerzony)Kozak-001. Ministerstwo Obrony okazało się wolniejsze: 3 listopada 2016 roku Kozak-2 został dopuszczony do eksploatacji w okresie specjalnym (rozkaz nr 588), a 21 marca 2017 roku został przyjęty do uzbrojenia rozkazem nr 158.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
