Współczesne konflikty zbrojne, a przede wszystkim wojna na Ukrainie, potwierdzają dominującą rolę artylerii we wsparciu ogniowym. Zwiększone wymagania co do zasięgu oddziaływania ogniowego oraz dokłądności uderzeń stały się powodem powstania amunicji precyzyjnego rażenia przeznaczonej dla artylerii lufowej. Jednym takich rozwiązań jest włoska amunicja rodziny Vulcano opracowana i wdrożona w ostatnich latach. System Vulcano obejmuje pocisk kal. 127 mm przeznaczony dla armat okrętowych oraz dwie wersje pocisku kal. 155 mm przeznaczonego dla artylerii wojsk lądowych – niekierowany BER (Ballistic Extended Range) oraz kierowany GLR (Guided Long Range).
Historia amunicji precyzyjnej Vulcano rozpoczęła się w 2003 roku, kiedy włoska marynarka wojenna rozpoczęła we współpracy z holenderskimi partnerami program innowacyjnej okrętowej amunicji artyleryjskiej dalekiego zasięgu. Założeniem było opracowanie nowego typu pocisku artyleryjskiego bez napędu rakietowego o zwiększonym zasięgu, który uzyskano dzięki ulepszonej aerodynamice i zwiększonej prędkości początkowej. Głównym wykonawcą projektu amunicji została włoska firma OTO Melara, stanowiąca obecnie część koncernu Leonardo. Po opracowaniu i przetestowaniu nowej amunicji kal. 127 mm nazwanej Vulcano została ona od 2014 roku wprowadzona do produkcji wraz z nowym działem okrętowym (systemem artyleryjskim) OTO Melara 127/64 LW Vulcano.
Vulcano 155 GLR jest kierowanym pociskiem podkalibrowym (bez dodatkowego napędu), z odrzucanym po wystrzeleniu sabotem prowadzącym; pocisk jest stabilizowany w locie za pomocą sześciu brzechw ogonowych.
Sukces projektu okrętowego przyspieszył rozwój wersji lądowej amunicji lądowej o kal. 155 mm, która otrzymała również nazwę Vulcano. W tym projekcie koncern Leonardo współpracował z niemieckim przedsiębiorstwem Diehl. Pierwszym systemem artyleryjskim, z którym została zintegrowana amunicja Vulcano jest haubica samobieżna PzH 2000, znajdująca się między innymi na wyposażeniu armii niemieckiej i włoskiej. Publiczny debiut pocisku oznaczonego Vulcano V155GLR nastąpił na targach Eurosatory w czerwcu 2016 roku w Paryżu. Obecnie pociski Vulcano są oferowane jako amunicja precyzyjnego rażenia dla dział polowych, zarówno samobieżnych, jak i ciągnionych. Dzięki specyficznym i nowatorskim rozwiązaniom konstrukcyjnym w amunicji Vulcano udało się połączyć dużą donośność, osiąganą przy strzelaniu ze standardowych haubic nie wymagających żadnych przeróbek samego systemu artyleryjskiego (działa) z bardzo wysoką precyzją trafienia osiąganą przy jednoczesnym wykorzystaniu kilku systemów naprowadzania na cel.
Obecnie rodzina precyzyjnej amunicji artyleryjskiej Vulcano obejmuje pocisk kal. 127 mm przeznaczony dla armat okrętowych oraz pocisk kal. 155 mm dedykowany dla dział lądowych. W obu przypadkach system amunicji Vulcano to podkalibrowy pocisk artyleryjski wystrzeliwany za pomocą klasycznych ładunków miotających. Główną różnicą między wersjami, poza kalibrem, jest konfiguracja ładunku miotającego: wersji morskiej Vulcano stanowi nabój scalony z pociskiem i ładunkiem miotającym w łusce, w przypadku wersji lądowej jest to amunicja rozdzielnego ładowania: odrębny pocisk i ładunki miotające – takie rozwiązanie wymusiła konstrukcja dział okrętowych kal. 127 mm i dział lądowych kal. 155 mm.
Głównym zastosowaniem amunicji Vulcano 155 GLR jest precyzyjne wsparcie ogniowe na dużych odległościach przeciwko nieruchomym i ruchomym celom punktowym, przy zmniejszonym prawdopodobieństwie szkód ubocznych.
Amunicja lądowa rodziny Vulcano składa się z kolei z dwóch wersji pocisku kal. 155 mm – niekierowanego BER (Ballistic Extended Range) oraz kierowanego GLR (Guided Long Range). System naprowadzania pocisku Vulcano 155GLR kal. 155 mm jest kombinowany i obejmuje układ sterowania bezwładnościowego wspomagany przez odbiornik nawigacji satelitarnej oraz dodatkowy układ półaktywnego naprowadzania laserowego w fazie ataku na cel. Pocisk Vulcano 155 GLR jest przeznaczony do dalekiego i precyzyjnego rażenia z najwyższą możliwą skutecznością różnych celów pola walki – zarówno tych składających się z wielu obiektów (np. pojazdy w kolumnie lub rozmieszczone na określonym obszarze – cel o średnicy ok. 250 m), celów powierzchniowych (np. stanowiska dowodzenia, składy logistyczne – cel o średnicy ok. 100 m), jak i celów punktowych (np. wozy dowodzenia, systemy radiolokacyjne, wyrzutnie rakietowe – cel o długości ok. 10 m). Pocisk Vulcano został opracowany, aby zwiększyć zasięg i celność współczesnych haubic kal. 155 mm, przy jednoczesnym zachowaniu kompatybilności z obecnie stosowanymi w nich ładunkami miotającymi oraz standardem JBMoU (Joint Ballistic Memorandum of Understanding). Zachowano również standardy transportu amunicji takie same jak w przypadku klasycznych pocisków niekierowanych tego kalibru, co nie wymaga żadnych zmian w systemie logistycznym.
Głównym zastosowaniem amunicji Vulcano 155 GLR jest precyzyjne wsparcie ogniowe na dużych odległościach przeciwko nieruchomym i ruchomym celom punktowym, przy zmniejszonym prawdopodobieństwie szkód ubocznych. Vulcano 155 GLR jest kierowanym pociskiem podkalibrowym (bez dodatkowego napędu), z odrzucanym po wystrzeleniu sabotem prowadzącym; pocisk jest stabilizowany w locie za pomocą sześciu brzechw ogonowych. Sterowanie w locie i w fazie ataku na cel zapewniają cztery niewielkie powierzchnie sterowe w przedniej części pocisku. W przedniej części pocisku znajduje się głowica naprowadzania, moduł elektroniki sterowania i powierzchnie sterowe, w środkowej głowica bojowa, a w tylnej brzechwy stabilizujące. Zwiększenie zasięgu osiągnięto dzięki większej prędkości wylotowej i ulepszonej aerodynamice samego pocisku w porównaniu z pociskiem pełnokalibrowym. Maksymalna prędkość początkowa pocisku wynosi ok. 1020 m/s przy strzelaniu z działa kal. 155 mm o długości lufy 52 kalibry i z użyciem maksymalnie czterech modułowych ładunków miotających, np. typu DM72/DM92. Dzięki wysokiej prędkości początkowej i małym spadku prędkości na torze lotu maksymalny zasięg pocisku Vulcano przy strzelaniu z działa tego kalibru wynosi ponad 70 kilometrów. Z kolei donośność przy strzelaniu z działa kal. 155 mm z lufą o długości 39 kalibrów wynosi do 55 kilometrów. Minimalny zasięg strzelania w obu przypadkach to 8 kilometrów, co umożliwia rażenie celów pojawiających się w bezpośredniej bliskości stanowisk ogniowych własnej artylerii. Po wystrzeleniu i odrzuceniu sabotu prowadzącego, pocisk początkowo wznosi się po krzywej balistycznej (ballistic ascent) a następnie szybuje kontrolowany przez bezwładnościowo-satelitarny system naprowadzania. System naprowadzania przekazuje informacje do układu sterowania, który porusza czterema elektrycznie napędzanymi powierzchniami sterowymi. Taka konfiguracja umożliwia tzw. spłaszczenie krzywej balistycznej i przejście do fazy szybowania (glide), co zwiększa zasięg strzelania. Dzięki odbiornikowi nawigacji satelitarnej możliwe jest utrzymanie dokładnego toru lotu we współpracy z wskazaniami systemu bezwładnościowego. Dodatkowy laserowy system naprowadzania uruchamia się kilka sekund przed uderzeniem w cel (terminal guidance), odbierając odbite światło podświetlacza nakierowanego na zwalczany obiekt.
Ten ostatni układ współpracuje z podświetlaczem uniwersalnym generującym kodowaną wiązkę laserową (zgodną z NATO STANAG 3733) odbieraną przez głowicę pocisku, co ma wyeliminować pomyłki lub próby zakłócenia naprowadzania. Ten układ jest stosowany w przypadku rażenia celów punktowych, takich jak pojazdy, także w ruchu (np. poruszające się czołgi, wozy bojowe, wyrzutnie rakietowe). Podświetlenie celu następuje z ziemi, z bezzałogowego statku powietrznego, a nawet śmigłowca lub samolotu. Zastosowanie półaktywnego naprowadzania laserowego pozwala na osiągnięcie gwarantowanej dużej dokładności trafienia w cel. Należy dodać, ze w przypadku pocisku Vulcano 127GLR kal. 127 mm do artylerii okrętowej opracowany został układ naprowadzania końcowego z układem wykrywania celu. W tym przypadku chodzi o strzelania do okrętów, które stanowią kontrastowy termicznie cel na tle zimnej wody.
Głowica bojowa pocisku jest typu odłamkowo-burzącego z mało wrażliwym materiałem wybuchowym i dodatkową wkładką prefragmentowaną w postaci pierścieni wykonanych z wolframu. Po detonacji wkładka generuje odłamki zapewniające niezwykle wysoką skuteczność rażenia celów „miękkich”, czyli nieopancerzonych lub lekko opancerzonych, takich jak pojazdy, działa, wyrzutnie rakietowe, systemy rozpoznania, stanowiska dowodzenia, składy logistyczne. Programowany zapalnik pocisku Vulcano 155GLR ma kilka trybów działania:
• uderzeniowy bez zwłoki (tryb natychmiastowy) – pocisk detonuje natychmiast po uderzeniu w przeszkodę;
• uderzeniowy ze zwłoką (tryb ze zwłoką) – pocisk przebija przeszkodę i detonuje wewnątrz celu;
• zbliżeniowy (wysokościomierz) – detonacja na określonej wysokości nad celem (kąt ataku 90o);
• zbliżeniowy (wysokościomierz) – detonacja na określonej wysokości nad celem (kąt ataku 30o).
System amunicji Vulcano 155GLR może być stosowany w dowolnym dziale artyleryjskim kal. 155 mm z odpowiednią komorą amunicyjną i przy zastosowaniu standardowych lub ulepszonych ładunków miotających. W przypadku haubic z zabudowanym systemem kierowania ogniem wprowadzenie amunicji Vulcano wymaga montażu komputowego modułu VPU (Vulcano Programming Unit) z programatorem pocisku oraz odbiornikiem nawigacji satelitarnej. W przypadku części dział, głównie ciągnionych, bez skomputeryzowanego systemu kierowania ogniem możliwe jest zastosowanie przenośnego modułu PFCU (Portable Fire Control Unit), który zastępuje VPU i pozwala na zaprogramowanie pocisków Vulcano za pomocą przenośnego programatora i łącza danych.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
