Na tegorocznym Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach ma miejsce polska premiera śmigłowca bojowego AH-1Z Viper. Jest on propozycją firmy Bell Textron dla Sił Zbrojnych RP, dla których przewiduje się pozyskanie w ramach programu Kruk co najmniej 32 śmigłowców bojowych.
AH-1Z jest dwumiejscowym, dwusilnikowym, jednowirnikowym śmigłowcem bojowym. Będąc kontynuatorem wszechstronnie sprawdzonej legendarnej linii morskich śmigłowców bojowych Cobra, jest produkowaną seryjnie od 2010 roku zupełnie nową konstrukcją, w której zastosowano najnowsze osiągnięcia w dziedzinie napędu, awioniki, systemów obserwacyjno- celowniczych oraz uzbrojenia.
Bell AH-1Z Viper doskonale wpisuje się we współczesną koncepcję skrytego działania śmigłowców na sieciocentrycznym polu walki, co ułatwia łącze wymiany danych Link 16.
Napęd
Opracowany dla Vipera nowy układ napędowy pozwolił na znaczące zwiększenie osiągów. Śmigłowiec napędzany jest przez dwa silniki General Electric T700-GE-401C o mocy maksymalnej na czas 30 min. 1800 KM i mocy awaryjnej (OEI) na czas 2,5 min. 1940 KM. Jednostki napędowe współpracują z nowym czterołopatowym wirnikiem nośnym z bezłożyskową głowicą i łopatami kompozytowymi, wyposażonym w półautomatyczny systemem składania. Wirnik charakteryzuje się dużą odpornością na uszkodzenia bojowe oraz niskim poziomem drgań i hałasu. Zastosowana przekładnia główna ma wyższą moc na wale wyjściowym i podwyższoną moc układu napędowego dla nowego czterołopatowego śmigła ogonowego. Nowe rozwiązania pozwoliły na zwiększenie prędkości poziomej, prędkości wznoszenia oraz poprawienie manewrowości. Przede wszystkim jednak zapewniły maszynie większy udźwig, nie tylko uzbrojenia, ale także zapasu paliwa, co pozwoliło na wyraźne zwiększenie zasięgu.
Awionika
Dla załogi AH-1Z opracowano nową aranżację „szklanych kokpitów”, które zostały wyposażone w duże wyświetlacze wielofunkcyjne (MFD) o wymiarach 8 × 6 cala, za pośrednictwem których obaj jej członkowie otrzymują informacje z większości systemów i układów. Ponadto każde stanowisko ma wyświetlacz dwufunkcyjny (DFD) o wymiarach 4.2 × 4.2 cala i klawiaturę do wprowadzania danych. Obydwie kabiny są zunifikowane, a załoga może pełnić większość funkcji zamiennie, przy czym standardowo pilot zajmuje miejsce z przodu, a operator uzbrojenia z tyłu. Kabiny zostały zbudowane wg filozofii HOCAS (Hands on Collective and Stick), co umożliwia obsługę najważniejszych systemów śmigłowca bez odrywania rąk od dźwigni sterowania skokiem wirnika nośnego i elementów sterowania lotem.
W skład zintegrowanej awioniki (Integrated Avionics System), wchodzą dwa komputery misji oraz układ automatycznego automatycznego sterowania lotem (Automatic Flight Control System) z czteroosiowym układem wspomagania stateczności. Zintegrowany system nawigacyjny obejmuje platformę bezwładnościową, odbiornik GPS oraz odbiornik TACAN. Zintegrowane systemy łączności obejmują dwie cyfrowe radiostacje ARC 210, urządzenie komunikacji wewnętrznej C 11746B(V)3/ARC, śmigłowiec ma również system identyfikacji swój-obcy (IFF) typu APX 117(V).
System kierowania ogniem śmigłowca AH-1Z umożliwia wykrycie przeciwnika z dużej odległości i precyzyjny atakach za pomocą nowoczesnego uzbrojenia kierowanego.
System celowniczy
Zastosowany w AH-1Z wielosensorowy elektrooptyczny systemem kierowania ogniem TSS (Target Sight System) znaczący sposób zwiększa świadomość sytuacyjną załogi,ozwalając jej wykrywać i identyfikować cele w dzień i w nocy, w każdych warunkach atmosferycznych.
System TSS integruje sensory pracujące w wielu zakresach widmowych: zabudowaną w nosie kadłuba stabilizowaną wielofunkcyjną elektrooptyczną głowicę AAQ-30 wykorzystującą system termowizyjny FLIR (four field-of-view) trzeciej generacji, laserowy dalmierz/wskaźnik celów oraz kolorową kamerę CCD TV. System pracując w sposób pasywny i zautomatyzowany skanuje pole walki bez emitowania wiązek radaru śledzenia. Pozwala to skrycie identyfikować i śledzić wiele celów, z dystansu przekraczającego zasięg uzbrojenia przeciwnika. System TSS umożliwia śledzenie trzech najbliższych celów, a w tle zapamiętuje pięć do sześciu dodatkowych.
Piloci AH-1Z dysponują goglami nocnego widzenia NVG (Night Vision Goggles) III generacji zintegrowanymi z wizyjnymi nahełmowymi wyświetlaczami i celownikami Thales TopOwl. Są one wyposażone w binokular o polu widzenia 40°, w którym może być wyświetlany obraz z kamery termowizyjnej. Ponadto są sprzężone z optoelektronicznym układem kierowania ogniem i wyświetlają informacje związane z nawigacją. Podawane informacje są skoordynowane z ruchem głowy użytkownika. Rozwiązanie podwyższa świadomość sytuacyjną załogi oraz redukuje jej obciążenie. Ponadto tradycyjną funkcją hełmu jest ochrona głowy użytkownika.
Dzięki uzbrojeniu w pociski Sidewinder AH-1Z może zwalczać inne śmigłowce spoza zasięgu ich własnego uzbrojenia.
Uzbrojenie
Stałe uzbrojenie strzeleckie śmigłowca AH-1Z stanowi ruchome trzylufowe działko General Dynamics M197 kalibru 20 mm umieszczone zlokalizowanym pod nosem maszyny stanowisku A/A49E-7. Maksymalny zapas amunicji wynosi 750 nabojów.
Na czterech pylonach podskrzydłowych przenoszone jest uzbrojenie rakietowe przeznaczone do zwalczania celów naziemnych i nawodnych. Na każdym z nich można podwiesić cztery przeciwpancerne kierowane pociski rakietowe powietrze–powierzchnia AGM-114 Hellfire w wersjach naprowadzanych laserem i radarem lub zasobnik z siedmioma lub 19 niekierowanymi pociskami rakietowymi Hydra kalibru 70 mm. Alternatywą jest zasobnik z siedmioma nowymi korygowanymi laserowo pociskami rakietowymi APKWS (Advanced Precision Kill Weapons System), umożliwiających wykonywanie tanim kosztem precyzyjniejszych ataków z większych odległości. Ucyfrowione wyrzutnie LAU-68 G/A, pozwalają w tym ostatnim przypadku na wykorzystanie pocisków wyposażonych w różne głowice bojowe, a system zarządzania uzbrojeniem daje możliwość wyboru w czasie ataku konkretnego pocisku.
Najnowszym uzbrojeniem są przenoszone po cztery pod każdym pylonem pociski kierowane JAGM (Joint Air to Ground Missile), które w stosunku do Hellfire’a stanowią istotny postęp ze względu na uniwersalną głowicę oraz różnorodność trybów odpalenia i przechwycenia celu, uodparniających rakietę na zakłócenia i zwiększających prawdopodobieństwo trafienia celu.
Unikalną cechą AH-1Z jest możliwość przenoszenia na końcach skrzydeł dwóch kierowanych pocisków rakietowych powietrze–powietrze Sidewinder, w najnowszej wersji AIM-9X, co umożliwia aktywne zwalczanie śmigłowców przeciwnika spoza zasięgu ich własnego uzbrojenia.
AH-1Z dostosowany jest do przenoszenia używanych przez lotnictwo amerykańskiej piechoty morskiej zasobników walki radioelektronicznej ALQ-231 Intrepid Tiger II. Są one dostosowane do pracy w sieciocentrycznym polu walki, umożliwiając przeprowadzenie ataku elektronicznego i wsparcia walki elektronicznej.
Interoperacyjność
Obecnie dobiega końca integracja z maszyną łącza wymiany danych Link-16, co pozwoli na pełną bezpośrednią wymianę informacji pochodzących z sensorów różnych platform, także lądowych, w tym z czołgami Abrams lub z systemami artylerii rakietowej, jak HIMARS. Interoperacyjność wzmacnia również system ANW2 (Advanced Networking Wideband Waveform). AH-1Z jest już zintegrowany z wielozadaniowymi samolotami bojowymi F-35 Lightning II, będąc jedynym śmigłowcem, którzy może działać z nimi w duecie. Otwarta architektura awioniki sprawia, że w przyszłości w zależności od potrzeb będzie możliwe zintegrowanie nowych urządzeń, w tym aparatów bezzałogowych.
Możliwość działania AH-1Z z siłami zbrojnymi wielu państw została przetestowana przy okazji licznych ćwiczeń, w których uczestniczy amerykański korpus piechoty morskiej. Latem tego roku armie krajów europejskich miały okazję współpracy z Viperami operującymi z pokładu okrętu desantowego USS Kearsarge, który m.in. wziął udział w przeprowadzonych w rejonie Morza Bałtyckiego manewrach „Baltops”.
Szereg zastosowanych w AH-1Z rozwiązań zapewnia wysoką zdolność przetrwania na współczesnym polu walki.
Bezpieczeństwo
W AH-1Z zastosowano szereg rozwiązań i systemów, które w połączeniu z pokryciem pochłaniającym promieniowanie podczerwone oraz najnowocześniejszymi systemami obserwacji zapewniają bardzo wysoką zdolność przetrwania na współczesnym polu walki.
Już ze względu na małe wymiary, zwłaszcza przekrój poprzeczny kadłuba, Viper cechuje się ograniczoną sygnaturą w zakresie podczerwieni i fal akustycznych. Odchylone na zewnątrz wyloty gazów z silników zoptymalizowano pod kątem minimalizacji śladu termicznego poprzez zastosowanie rozpraszaczy HIRSS (Hover Infrared Suppression System), kierujących ich gorący strumień w taki sposób, aby został zmieszany z zimnym powietrzem i rozproszony w wyniku skierowania w okolice wirnika nośnego.
Bezpieczeństwo nad polem walki zapewniają przede wszystkim zaawansowane systemy samoobrony: układ AVR‑2A powiadamiający o podświetleniu wiązką lasera, odbiornik APR-39B(V)2 ostrzegający o opromieniowaniu wiązką radiolokacyjną oraz system AAR-47 ostrzegający o odpalonych pociskach. Możliwość aktywnego przeciwdziałania wystrzelonym przeciwlotniczym pociskom rakietowym zapewnia wyrzutnik ALE-47 wystrzeliwujący dipole zakłócające i flary termiczne (120 naboi).
Dużą odporność na uszkodzenia bojowe zapewnia opancerzenie kabiny, zespołu napędowego i newralgicznych elementów płatowca oraz zdublowanie systemów hydraulicznych i elektrycznych. Kadłub jest odporny na przeciążenia przy awaryjnym lądowaniu dochodzące do 20g w osi pionowej i 10g w osi poziomej. Konstrukcja kadłuba i fotele załogi są przystosowane do absorpcji energii w przypadku zderzenia z ziemią, zwiększając szanse przeżycia członków załogi. Śmigłowiec jest wyposażony w samouszczelniające się zbiorniki paliwa, które są odporne na przestrzelenia pociskami kal. 12,7 mm oraz zaopatrzone w instalację OBIGGS (On Board Inert Gas Generating System), wypełniającą je gazem obojętnym, co zapobiega pożarowi w przypadku uszkodzenia. Kompozytowe łopaty wirnika nośnego mogą pracować nawet po trafieniu z broni kal. 23 mm.
Charakterystyczną cechą AH-1Z jest wysoka niezawodność oraz niskie koszty eksploatacji.
Ekonomia użytkowania i logistyka
W związku ze specyfiką operacji prowadzonych przez Korpus Piechoty Morskiej USA, na potrzeby którego AH-1Z został zaprojektowany, jego charakterystyczną cechą jest wysoka niezawodność oraz niskie koszty eksploatacji. Elementy układu dynamicznego charakteryzują się długimi resursami wynoszącymi 10 tys. godz. dla wirników i 5 tys. godz. dla układu przeniesienia napędu. Śmigłowiec został skonstruowany w taki sposób, aby ewentualna awaria była jak najłatwiejsza do usunięcia przez personel dostępny w miejscu operowania maszyny. Bieżące prace obsługowe nie potrzebują dodatkowej infrastruktury oraz zajmują mniej czasu i wymagają mniej licznego personelu niż w przypadku innych konstrukcji, serwis zaś jest mniej wymagający. Według danych producenta eksploatacja jednego egzemplarza AH-1Z w wymiarze 250 godzin lotu rocznie jest tańsza o około 2 mln zł w porównaniu do AH-64E.
Oferta przemysłowa dla Polski
Bell Textron widzi potencjał we współpracy przemysłowej z Polską, w tym zwłaszcza Polską Grupą Zbrojeniową i Wojskowymi Zakładami Lotniczymi Nr 1. Jeśli chodzi o możliwą polonizację uzbrojenia, producent zapewnia o istnieniu możliwości dostosowania śmigłowca do uzbrojenia wymaganego przez użytkownika.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
