21 sierpnia 2023 roku Departament Stanu USA wydał zgodę na sprzedaż śmigłowców AH-64E Apache i towarzyszących pakietów dla rządu Rzeczypospolitej Polski. Wysłanie zapytania ofertowego zostało ogłoszone 8 września 2022 roku, zaś interwał czasowy między ogłoszeniem wysłania zapytania a otrzymaniem zgody wynosi 347 dni. Maksymalna wycena całej zawartości wynosi 12 mld USD, co przy obecnym kursie daje wartość około 48 mld PLN netto.
Zgodnie z notyfikacją Agencji Bezpieczeństwa i Współpracy Obronnej (Defense Security Cooperation Agency, DSCA), rząd Polski otrzymał zgodę na zakup:
• 96 śmigłowców AH-64E Apache,
• 210 silników turbowałowych T700-GE-701D (192 zainstalowane, 18 zapasowych),
• 97 zestawów głowic optoelektronicznych AN/ASQ-170 Modernized Target Acquisition and Designation Sight (M-TADS) i AN/AAR-11 Modernized Pilot Night Vision Sensor (M-PNVS) (96 zainstalowanych, 1 zapasowy),
• 37 radarów kierowania ogniem AN/APG-78 Fire Control Radar (FCR) na które się składa się m.in. montowana na maszcie antena radiolokatora (Mast Mounted Assembly, MMA) oraz bloki elektroniki Radar Electronics Unit (REU) (36 zainstalowanych, 1 zapasowy),
• 96 interferometrów do precyzyjnej lokalizacji źródeł emisji fal radarowych AN/APR-48B Modernized Radar Frequency Interferometer (M-RFI),
• 102 zestawy ostrzegania przed zbliżającymi się pociskami AN/AAR-57 Common Missile Warning System (CMWS),
• 204 radiostacje AN/ARC-231A Very High Frequency/Ultra High Frequency (VHF/UHF) z nadajniko-odbiornikami RT-1987 (192 zainstalowane, 12 zapasowe),
• 1844 przeciwpancerne pociski kierowane AGM-114R2 Hellfire (R-HOB),
• 96 szkolnych pocisków M36E8 Captive Air Training Missile (CATM),
• 460 przeciwpancernych pocisków kierowanych AGM-179A Joint Air to Ground Missile (JAGM),
• 508 przeciwlotniczych zestawów rakietowych AIM-92K Block I Stinger,
• 7 650 sekcji naprowadzania WGU-59/B Advanced Precision Kill Weapon System II (APKWS II).
W nieokreślonych liczbach i modelach udzielono również zgody na:
• zestawy wykrywające opromieniowanie wiązką radarową Radar Signal Detecting Set (RSDS),
• zestawy wykrywające opromieniowanie wiązką laserową Laser Detecting Set (LDS),
• systemy identyfikacji swój-obcy (Identification Friend or Foe, IFF),
• terminale Link 16 Small Tactical Terminal (STT),
• modemy wymiany danych (Improved Data Modem, IDM),
• radiokompasy Automatic Direction Finder (ADF),
• radary dopplerowskie Doppler Velocity System (DVS),
• radiowysokościomierze z blokami Radio Altimeter Common Core (RACC),
• systemy nawigacji Tactical Airborne Navigation System (TACAN),
• odbiorniki GPS,
• moduły kryptografczne Simple Key Loader,
• 30 mm armaty automatyczne Bushmaster M230E1 Chain gun wchodzące w skład systemu M139 Area Weapon System,
• amunicja do armaty 30 mm,
• wyrzutnie dla pocisków rakietowych 70 mm,
• rakiety rodziny Hydra 70 mm,
• wyrzutnie dla przeciwpancernych pocisków kierowanych,
• system klasy Manned-Unmanned Teaming (MUMT) na który składają się zestawy Upper Receiver (UR) oraz Air to Air to Ground (AAG),
• systemy treningowe,
• pozostałe systemy łączności,
• hełmy (prawdopodobnie zarówno HGU-56/P Apache Aviator Integrated Helmet (AAIH) dla pilotów oraz HGU-24/25/P dla żołnierzy zabezpieczenia logistycznego),
• symulatory,
• generatory prądotwórcze,
• pozostałe elementy Aircraft Survivability Equipment (ASE),
• sprzęt transportowy i organizacyjny,
• części zamienne i naprawcze,
• sprzęt pomocniczy,
• dane techniczne i publikacje,
• szkolenie personelu i sprzęt szkoleniowy,
• pomoc techniczną rządu US i wykonawców,
• usługi wsparcia technicznego i logistycznego,
• inne powiązane elementy wsparcia programowego i logistycznego.
Notyfikacja DSCA opisuje część wyposażenia w sposób bardzo powierzchowny, dlatego też w dalszej części artykułu zostanie przedstawiona analiza treści notyfikacji.
AH-64Ev6 z zamontowaną na maszcie anteną UR-X.
Łączność i wybrane systemy misji
Pierwszą istotną liczbą jest 36 radarów FCR przypadających na 96 śmigłowców, co daje 37,5% maszyn wyposażonych w FCR we flocie. Warto wskazać, że jest to dokładnie ten sam stosunek, który mają Amerykanie w US Army, który w praktyce przekłada się na:
• 3 śmigłowce z FCR na 1 kompanię/szwadron 8 śmigłowców
• 9 śmigłowców z FCR na 1 batalion/eskadrę 24 śmigłowców
W przypadku Lotnictwa Wojsk Lądowych najprawdopodobniej oznaczałoby to 6 śmigłowców z FCR na eskadrę 16 śmigłowców.
Kolejną ważną liczbą jest 96 M-RFI. Z racji, że nie przewiduje się żadnych zapasowych M-RFI, wywnioskować można, że M-RFI ma być zainstalowany na każdym wiropłacie. Jest to bardzo istotne biorąc pod uwagę jak istotną rolę odgrywa M-RFI w procesie zwalczania zintegrowanej obrony przeciwlotniczej przeciwnika (Integrated Air Defense System, IADS). Jednakże M-RFI na AH-64E można obecnie zainstalować na dwa sposoby – albo wraz z FCR, albo wraz z Upper Receiver – eXpanded (UR-X). UR-X jest jednym z kluczowych elementów nowego systemu wymiany danych Manned-Unmanned Teaming – eXpanded (MUMT-X), który został wdrożony do AH-64E Version 6. Na podstawie tych informacji można wywnioskować, że system MUMT, który dostaną polskie AH-64E, to właśnie MUMT-X. W skład MUMT-X poza zestawami UR-X wchodzą także zestawy Air to Air to Ground – eXpanded (AAG-X). Dzięki UR-X system MUMT-X umożliwia załogom AH-64E przejęcie kontroli nad bezzałogowcami w ramach poziomu interoperacyjności (Level of Interoperability, LOI) 3 i 4 jak również odbiór wideo z platform załogowych i bezzałogowych w ramach LOI 2 oraz retransmisję wideo bezpośrednio przez UR-X.
Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jakie modemy mają być dostarczone w ramach MUMT-X. Istnieją obecnie 2 opcje – pochodna modemu ROVER 6 (rozpowszechnionego m.in. w systemie MUMT starszej generacji) oraz Coyote (nowy modem dedykowany dla MUMT-X, który trafił do produkcji z opóźnieniem, przez co początkowo MUMT-X wyposażano w ROVER 6. Na stan obecny nie jest wiadomym czy istnieją eksportowe wersje modemu Coyote, zatem bardziej prawdopodobnym byłaby obecność modemu rodziny ROVER 6 w polskich AH-64E.
Istotnym wątkiem w przypadku systemów MUMT są również same bezzałogowe statki powietrzne, z którymi AH-64E miałby kooperować. Wszystkie systemy MUMT dla rodziny AH-64 były projektowane z myślą o wykorzystywaniu amerykańskich formatów wymiany danych i przez to do współpracy z amerykańskimi aparatami. Nie wiadomo obecnie w jaki sposób Lotnictwo Wojsk Lądowych chce wykorzystać atut MUMT ani z jakimi bezzałogowcami polskie AH-64E miałyby organicznie współpracować. Na podstawie wcześniejszych informacji można wywnioskować że 60 na 96 śmigłowców miałoby zestawy UR-X oraz wszystkie śmigłowce posiadałyby zestawy AAG-X.
Należy jeszcze omówić pozostałe aspekty związane z łącznością. Zgodnie z treścią notyfikacji każdy śmigłowiec ma być wyposażony w dwie radiostacje AN/ARC-231 VHF/UHF (zwanych radiostacjami VU) oraz terminal STT (KOR-24A), który pozwala wpiąć AH-64E w łącze wymiany danych Link 16 (L16) oraz IDM (prawdopodobnie IDM-401), który obsługuje protokół wymiany danych Longbow Net.
W notyfikacji zdaje się brakować radiostacji rodziny ARC-201 VHF-FM (zwanych radiostacjami FM). W standardowej konfiguracji AH-64E służących w US Army znajdują się:
• 2 radiostacje VU (z czego radiostacja VU1 wspiera łączność pozahoryzontalną),
• 2 radiostacje FM,
• STT, który umożliwia połączenie z L16,
• IDM który poza Longbow Net również jest odpowiedzialny za łączność z siecią Blue Force Tracker 2 (BFT-2), a przez to z systemem zarządzania polem walki (Battlefield Management System, BMS) Joint Battle Command-Platform (JBCP),
• transponder AN/APX-123 IFF CXP.
W opinii autora radiostacje FM najprawdopodobniej nie zostały po prostu wyszczególnione z nazwy. W przypadku transpondera prawdopodobnym jest, że polskie AH-64E zostałyby również wyposażone w AN/APX-123.
Kwestia BMS wygląda natomiast zupełnie inaczej, ponieważ polskie AH-64E musiałyby najpewniej zostać zintegrowane z innym systemem BMS niż rozwiązanie amerykańskie. W tym miejscu należy zwrócić również uwagę na to, że zarówno od oficjalnych przedstawicieli Sił Zbrojnych, czy Ministerstwa Obrony nie ma informacji odnośnie wyposażenia jakichkolwiek śmigłowców w system BMS jak również prowadzona publicznie dyskusja na temat BMS zazwyczaj ogranicza się do tematu Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych oraz Wojsk Rakietowych i Artylerii.
Systemy nawigacyjne
Notyfikacja DSCA potraktowała tę kategorię w sposób ogólnikowy, jednakże na podstawie konfiguracji AH-64E stosowanych przez innych użytkowników, można przedstawić elementy wyposażenia nawigacyjnego w sposób bardziej szczegółowy. Systemy prezentują się następująco:
• radiokompasy AN/ARN-149 Automatic Direction Finder (ADF),
• radary dopplerowskie AN/ASN-157 Doppler Velocity Sensor (DVS),
• radiowysokościomierze AN/APN-209 Radar Altimeter (RALT) wykorzystujący jednostki
Radar Altimeter Common Core (RACC),
• układy nawigacji taktycznej AN/ARN-153 Tactical Airborne Navigation System (TACAN),
• odbiorniki GPS (najprawdopodobniej element całego systemy Embedded Global Positioning System/Inertial Navigation System, EGI),
Wśród systemów objętych w notyfikacji brakuje systemu AN/ARN-147 VHF Omnidirectional Ranging/Instrument Landing System (VOR/ILS), który jest standardem w AH-64E zarówno w US Army jak i dla użytkowników eksportowych.
Uzbrojenie
Notyfikacja DSCA skupiła się najbardziej na przedstawieniu zakresu uzbrojenia precyzyjnego, które może być zakupione wraz z AH-64E. Pierwszym z nich są kolejne po wcześniej zamówionych 800 przeciwpancerne pociski kierowane AGM-114R Hellfire w liczbie 1844 sztuk, co łącznie daje do 2644 ppk Hellfire. Broń ta pomimo pewnych swoich atutów, jak bardzo dobra głowica bojowa, jest już schodzącym typem uzbrojenia, który ma 2 podstawowe wady: jednokanałowy, półaktywny układ naprowadzania na odbitą plamkę lasera (Semi-Active Laser, SAL) oraz obecnie niewielki jak na ciężki ppk maksymalny zasięg skuteczny wynoszący 8 km.
AH-64E może przenosić lekkie rakiety kalibru 70 mm w wielolufowych zasobnikach, a na wyrzutniach szynowych także ciężkie pociski przeciwpancerne Hellfire, które są obecnie zastępowane przez ppk JAGM.
Drugim dostępnym dla nas typem ciężkiego ppk jest AGM-179A JAGM, który zgodnie z treścią notyfikacji może być zakupiony w liczbie do 460 sztuk. Pomimo pewnych problemów z obecnym modelem JAGM – takich jak wciąż niewielki maksymalny zasięg skuteczny – wynikającym z cięć budżetowych podczas jego długiego rozwoju, nowa sekcja naprowadzania SAL/RF (Radio Frequency) umożliwia szybkie eliminowanie wielu celów w krótkim czasie, jak również redukuje ekspozycję śmigłowca, zwiększając przy tym jego przeżywalność. Niewielka liczba ppk JAGM w stosunku do ppk Hellfire, na które udzielono zgodę może mieć różne przyczyny. Wśród nich wymienić można dopiero rozpoczynającą się wielkoseryjną produkcję JAGM, priorytetyzację dostaw dla sił zbrojnych USA i innych odbiorców eksportowych, a także mniejszy od obecnych oczekiwań skok jakościowy przy wysokiej cenie jednostkowej. Prawdopodobnie w kolejnych latach można się spodziewać kolejnych zamówień na JAGM ze strony Polski, gdy tylko sytuacja z dostępnością i parametrami tego pocisku się poprawi.
Uwidacznia się przy tym jeden z problemów, jakim jest brak a amerykańskim arsenale śmigłowcowym uzbrojenia zdolnego do rażenia celów na odległościach powyżej 10 km, szczególnie w kontekście zintegrowanej obrony przeciwlotniczej przeciwnika. Dochodzi tutaj do mocnego ograniczenia potencjału, który daje AH-64E wraz ze swoimi potężnymi sensorami oraz możliwościami sieciocentrycznymi. Aktualnie szanse zintegrowania ppk rodziny Brimstone wydają się być niewielkie, przez co najprawdopodobniej konieczne będzie poczekanie na nowszy model JAGM-MR (Medium Range) o blisko dwukrotnie zwiększonym zasięgu lub zainwestowanie w jeszcze cięższy ppk, jakim jest Spike NLOS. Warto zaznaczyć, że Spike NLOS oraz JAGM lub Brimstone nie są pociskami wzajemnie się wykluczającymi. Spike NLOS mógłby stanowić “długie ramię” AH-64E przy zwalczaniu zintegrowanej obrony przeciwlotniczej, zaś ppk typu JAGM/Brimstone służyłby do eliminacji mniej niebezpiecznych celów, takich jak chociażby pojazdy opancerzone. Integracja z Brimstone byłaby wartością dodaną dla AH-64E, jednakże istnieją wątpliwości czy MBDA wraz z partnerami mogłaby wystarczająco szybko zaspokoić potrzeby zarówno Lotnictwa Wojsk Lądowych jak i Wojsk Rakietowych i Artylerii. Ponadto MBDA obecnie notuje problemy i opóźnienia z programem Brimstone 3.
Kolejnym rodzajem broni precyzyjnej jest przeciwlotniczy zestaw rakietowy AIM-92K Block I Stinger (określany również jako Air to Air Stinger, ATAS), który może być zamówiony w liczbie do 508 sztuk. Problemem w przypadku ATAS jest natomiast fakt, że jest to pocisk, który przestał być produkowany po 2005 roku, zaś obecne zapasy Stingerów są uszczuplone przez trwającą agresję Rosji na Ukrainę. Amerykanie dążą teraz do opracowania jego następcy. W tym przypadku dążenie do integracji przeciwlotniczego zestawu rakietowego Piorun lub jego pochodnych z AH-64E jest w pełni uzasadnione, szczególnie że Piorun swoimi parametrami przewyższa Stingera. W przypadku ATAS pozostaje jeszcze pytanie czy polskie AH-64E będą go odpalać z wyrzutni montowanych na standardowych punktach podwieszeń (rozwiązanie będące standardem od AH-64E V6) czy końcówkach skrzydeł (rozwiązanie opcjonalne).
Lotniczy Zestaw Rakietowy Piorun, który może być integrowany z różnymi typami śmigłowców na bazie cyfrowej szyny danych MIL-STD-1760B.
Ostatnim rodzajem uzbrojenia precyzyjnego objętym w notyfikacji są modułowe sekcje naprowadzania WGU-59/B systemu APKWS II, na które Polska otrzymała zgodę w ilości do 7650 sztuk. System APKWS opiera się o proste dokręcenie sekcji naprowadzania do niekierowanych pocisków rakietowych Hydra kal 70 mm, czyniąc je korygowanymi laserowo pociskami rakietowymi. Warto odnotować, że w AH-64E V6 dokonano pełnej integracji systemu z APKWS. Ważnym atutem tego systemu jest również szeroki wachlarz dostępnych głowic i zapalników, czyniąc APWKS efektywnym i ekonomicznym rozwiązaniem, pozwalającym niszczyć mniej wymagające cele. O ile amerykańskie rozwiązania są skuteczne i wystarczające to warto się również pochylić nad faktem, że zakłady Mesko mają w ofercie swoje własne npr 70 mm o nazwie NLRP-70.
Nieznana jest za to zarówno liczba jak i rodzaj amerykańskich npr, na które strona Polska otrzymała zgodę. To samo dotyczy amunicji do armaty automatycznej M230E1. Obecnie wykorzystywana amunicja bojowa to M789 High Explosive Dual Purpose (HEDP). W ciągu 2 lat ma zostać poddany testom i wdrożony do użytku nowy rodzaj amunicji. Będzie to mianowicie nabój XM1206 High Explosive Dual Purpose – Airburst (HEDP-AB) z nowym programowalnym zapalnikiem. Dodatkowo, poza amunicją bojową najpewniej pozyskiwana jest również amunicja ćwiczebna M788 Target Practice (TP) oraz atrapy będące ekwiwalentem gabarytowo-masowym M848.
Produkowany w krajowej spółce MESKO niekierowany pocisk rakietowy NLPR-70 kalibru 70 mm.
Systemy samoobrony (Aircraft Survivability Equipment, ASE)
W notyfikacji przedstawiono w pewnym stopniu zakres systemów samoobrony, w które będą wyposażone polskie AH-64E, jednakże dokładne dane zostały przedstawione jedynie dla AN/AAR-57 CMWS. Na podstawie informacji zawartych w notyfikacji oraz obecnych konfiguracji AH-64E na świecie można stwierdzić, że poza CMWS w skład ASE wchodzą:
• zestawy wykrywające opromieniowanie wiązką radarową AN/APR-39D(V)2 RSDS,
• zestawy wykrywające opromieniowanie wiązką laserową AN/AVR-2B LDS,
• wyrzutnie nabojów termicznych i dipoli D-61/AN/ALQ-212(V) ICMD.
Po za tym w skład ASE dla AH-64E wchodzić będą dodatkowe elementy, które nie zostały określone w jawnej części. W skład tej części najpewniej wchodzą m.in.:
• naboje termiczne i dipole dla ICMD,
• kontroler ASE, Aircraft Gateway Processor (AGP)
• jednostka Communication Interface Unit (CIU) przedstawiająca załodze alerty o niebezpieczeństwach.
Na dzień dzisiejszy nie sposób odpowiedzieć na pytanie czy w niejawnej części ujęto kierunkowe promienniki promieniowania podczerwonego (Directed Infrared Countermeasures, DIRCM) będące najnowocześniejszym środkiem przeciwdziałania przeciwko m.in. ppzr. Naboje termiczne w obecnych czasach nie mogą stanowić jedynego środka przeciwdziałania przeciwko ppzr, w związku z tym polskie lotnictwo śmigłowcowe powinno aplikować o DIRCM dla wszystkich swoich maszyn. Na razie jednak wiadomo, że w systemy DIRCM są wyposażone tylko AW101 dla Marynarki Wojennej (system Miysis) oraz najprawdopodobniej będą je posiadały AW149 dla 25. Brygady Kawalerii Powietrznej (również Miysis). Jedynym w pełni zintegrowanym systemem DIRCM z AH-64E jest Common Infrared Countermeasures (CIRCM), który debiutował w warunkach operacyjnych na AH-64E w 2022 roku.
Kontrakt na produkcję seryjną CIRCM zawarto wiosną 2021 roku. Pod koniec 2022 roku ogłoszono wstępną gotowość operacyjną wraz z wyekwipowaniem 100 śmigłowców w ten system.
Offset
Warto odnotować, że strona Polska ubiega się o offset, co jest potwierdzone w notyfikacji DSCA. Poziom tego offsetu będzie zależny od wyniku negocjacji strony polskiej z głównymi wykonawcami – koncernami Boeing i Lockheed Martin. Jest to zbieżne z informacjami, jakie były podane rok temu przez Agencję Uzbrojenia. Zgodnie z komunikatem z września 2022 roku, do najważniejszych, oczekiwanych zdolności przemysłowych należy zaliczyć pozyskanie kompetencji serwisowych w zakresie samej platformy AH-64E Apache jak również całej rodziny silników [General Electric T700/CT7 – przyp. aut.], które będą wykorzystywane przez kilka najnowocześniejszych platform, które weszły, bądź w najbliższym czasie wejdą na wyposażenie Sił Zbrojnych RP [AH-64E, AW149, AW101, S-70i – przyp. aut.]. Należy nadmienić że 20 kwietnia br Ministerstwo Obrony Narodowej powołało zespół do wynegocjowania offsetu w ramach umowy na AH-64E.
Liczby, terminy, struktury
96 śmigłowców to liczba, która robi wrażenie. Jeżeli podpisany kontrakt obejmie wszystkie wnioskowane AH-64E, Polska stanie się drugim największym użytkownikiem tych śmigłowców, zaraz po Stanach Zjednoczonych. Jeszcze większe wrażenie robi kwota 12 milardów USD, co w przeliczeniu na polską walutę daje około 60 mld PLN brutto. Zakup wszystkich śmigłowców ze wszystkimi pakietami uczyniłby Kruka jednym z najdroższych programów modernizacyjnych Sił Zbrojnych RP. Trzeba podkreślić jednak, że jest to kwota maksymalna, a użytkownik nie jest zobligowany do zakupu wszystkich pakietów w najwyższych dopuszczonych zgodą limitach. Tę maksymalną kwotę można również obniżyć w wyniku negocjacji z wykonawcami. Wartość pakietu wskazana w notyfikacji Kongresu obejmuje koszt zakupu śmigłowców, ich początkowe utrzymanie, szkolenia, wsparcie amerykańskiego programu Foreign Military Sales (FMS) oraz wszystkich elementów, których dany kraj może potrzebować, dzięki czemu DSCA nie musi zwracać się do Kongresu US o dodatkowe zgody. Kluczową frazą jest tutaj “początek utrzymania”. Należy powiedzieć, że zakup śmigłowców stanowi jedynie 30% kosztów ponoszonych w całym cyklu życiu, a pozostałe 70% jest ponoszone podczas obsługi i wsparcia systemu, w trakcie jego eksploatacji. AH-64E również będzie jednym z najdroższych systemów eksploatowanych w Wojskach Lądowych. Wracając do liczby 96 śmigłowców, pierwotnie program Kruk zakładał pozyskanie 32 śmigłowców (2 eskadr po 16 sztuk) jako zastąpienie floty Mi-24D/W w stosunku 1:1. Chociaż wyniki Strategicznego Przeglądu Obronnego, przeprowadzonego w latach 2016-2017, wskazywały na konieczność zwiększenia liczebności floty śmigłowców uderzeniowych, jednakże w przekonaniu autora liczba 96 śmigłowców stanowić będzie zbyt duże problemy zarówno ze względów finansowych jak i kadrowych. Liczba ta jest również nieproporcjonalnie wysoka w stosunku do planów pozyskania innych śmigłowców dla Lotnictwa Wojsk Lądowych. W opinii autora zakup 32 śmigłowców jest niezbędnym minimum, zaś bardziej optymalnym rozwiązaniem byłaby liczba 48 maszyn (na 3 eskadry).
W przypadku struktur wiadomym jest, że śmigłowce mają być użytkowane zarówno przez 18. Dywizję Zmechanizowaną jak również 1. Brygadę Lotnictwa Wojsk Lądowych. Przy czym Żelazna Dywizja ma być pierwszym użytkownikiem Apache. Na stan obecny nie jest znana koncepcja użycia AH-64E przez Lotnictwo Wojsk Lądowych, a publiczne wypowiedzi przedstawicieli Sił Zbrojnych RP czy Ministerstwa Obrony Narodowej nie ujawniają wielu informacji. Podkreślano parę razy wzorowanie się na strukturach i doświadczeniu US Army, jednakże w przekonaniu autora obecne plany modernizacji skupiają się głównie na zastępowaniu maszyn w obecnych formacjach w formule 1:1. Z kolei komponent lotniczy 18. Dywizji Zmechanizowanej z samymi tylko AH-64E nie wyczerpuje dostatecznie tematu wzorowania się na strukturach amerykańskich.
Sposób operacyjnego wykorzystania eskadr AH-64E w strukturach Wojska Polskiego wciąż nie jest do końca jasny i budzi wiele pytań.
Głównym powodem dla którego 18. Dywizja Zmechanizowana ma potrzebować własnych eskadr AH-64E ma być “chęć zamknięcia Bramy Brzeskiej” o czym minister Mariusz Błaszczak informuje opinię publiczną regularnie, gdyż Apache ma świetnie współpracować z czołgami Abrams. Dalsze rozwinięcie tego tematu będzie w osobnej publikacji dotyczącej modernizacji i kierunków rozwojowych Lotnictwa Wojsk Lądowych.
W maju br. minister Mariusz Błaszczak poinformował, że zostaną od US Army wypożyczone pomostowe śmigłowce w celu szkolenia załóg do czasu odebrania pierwszych zakupionych AH-64E. Dziś wiadomo, że będzie to 8 AH-64D, zaś ich dostawa ma się odbyć w kolejnym roku. Dodatkowo, szkolenie pilotów, którzy za rok będą mieli do dyspozycji AH-64D, już się rozpoczęło. Przewidywany czas dostawy pierwszych zakupionych Apache to około kilkadziesiąt miesięcy, obecna prognoza to rok 2026 lub 2027. W związku z tym, że obecne plany zakładają już w 2026 roku wdrożenie do US Army pierwszych AH-64E w jeszcze nowszej konfiguracji Version 6.5, pojawiają się pytania o to jak będzie wyglądała w przyszłości polska flota Apache. Śmigłowiec opisywany w notyfikacji DSCA odpowiada konfiguracji Version 6. Biorąc pod uwagę, że w przypadku uzbrojenia do AH-64E Wojska Lądowe będą zdane na systemy amerykańskie warto by było, aby w przyszłości zainteresowano się pozyskaniem nowych środków bojowych, które opracowywane są w ramach programów Long Range Precision Munition (LRPM) oraz Air Launched Effects (ALE). Nowe środki bojowe są specjalnie przeznaczone do zwalczania systemów obrony przeciwlotniczej, co wraz z sensorami i łączami wymiany danych uczynią AH-64E jednym z istotnych środków do przełamywania wrogiej obrony powietrznej. Zdolności te będą jeszcze spotęgowane m.in. przez obecnie opracowywany przyszły radar FCR z anteną z aktywnym elektronicznie skanowaniem fazowym (Active Electronically Scanned Array, AESA).
Po wydaniu zgody na sprzedaż przez Departament Stanu zgody musi jeszcze udzielić Kongres USA, który ma na to 2 tygodnie. Nowych informacji odnośnie postępu w programie Kruk należy się spodziewać w nadchodzących tygodniach ze szczególnym uwzględnieniem nadchodzącej 31. edycji Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach, który odbywać się będzie w dniach 5-8 września br.
Opinia autora
W opinii autora pomimo pewnych nieścisłości i problemów, które zostały przedstawione w artykule, śmigłowce te będą stanowiły istotne wsparcie dla Wojsk Lądowych i są niewątpliwie potrzebne, jednakże na dalszą ocenę sprawności i efektywności systemu, który zostanie zbudowany wraz z AH-64E Apache należy poczekać.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
