Aero A-300 był najnowocześniejszym samolotem bombowym skonstruowanym w Czechosłowacji w dwudziestoleciu międzywojennym. Niestety pojawił się zbyt późno, aby zdążyć wejść do wyposażenia czechosłowackiego lotnictwa wojskowego przed rozpadem kraju i zajęciem Czech i Moraw przez Niemcy w marcu 1939 roku. Do tego czasu zbudowano, oblatano i przetestowano tylko jeden prototyp. Planowana produkcja pierwszej partii 10–15 egz. seryjnych nie doszła do skutku.
Geneza
W drugiej połowie lat 20. czechosłowackie wytwórnie lotnicze osiągnęły duże sukcesy w budowie jednosilnikowych samolotów myśliwskich, rozpoznawczych, bombowych lekkich, szkolnych i sportowych. Dzięki temu czechosłowackie lotnictwo wojskowe (Československe vojenské letectvo, ČSVL) do początku 30. przezbroiło się całkowicie w samoloty rodzimej produkcji. Kilka typów maszyn znalazło nabywców także za granicą. Znacznie gorzej wyglądała sytuacja w przypadku wielosilnikowych bombowców średnich i ciężkich, które również budziły zainteresowanie ČSVL. Czechosłowaccy konstruktorzy nie byli jednak w stanie wdrożyć nowoczesnych rozwiązań technicznych i aerodynamicznych, a zbudowane prototypy miały problemy z wytrzymałością i nadmierną masą, co w połączeniu z brakiem silników o odpowiednio dużej mocy przekładało się na niskie osiągi, niewielki udźwig i kiepskie własności lotne.
Pierwszym dwusilnikowym bombowcem (w owym czasie klasyfikowanym jako ciężki) zbudowanym w Czechosłowacji był dwupłatowy Aero A-24 z 1925 roku. Bardzo słabe osiągi sprawiły, że wojsko nie wyraziło zainteresowania ani tym samolotem, ani proponowaną przez Aero wersją rozwojową A-27, ani produkowanym na licencji francuskim Farmanem F.62. Na etapie projektów wstępnych pozostały dwa inne bombowce ciężkie – trójsilnikowy dwupłat Aero A-36 z 1926 roku i czterosilnikowy jednopłat Letov Š-29 z 1929. W 1930 roku oblatano prototypy jednosilnikowych samolotów w układzie wolnonośnego jednopłata Aero A-42 i Letov Š-33. Niestety one również zawiodły oczekiwania wojska jako bombowce. Mimo to czechosłowackie Ministerstwo Obrony Narodowej (Ministerstvo národní obrany, MNO) było zainteresowane zakupem samolotów A-42, ale pod warunkiem usunięcia wad i zastosowania skrzydeł o metalowej konstrukcji. Brak doświadczenia firmy Aero z całkowicie metalową nitowaną konstrukcją sprawił wszakże, że projektowana przy pomocy niemieckiej firmy Rohrbach wersja A-42b z takimi skrzydłami ostatecznie nie powstała, ponieważ w związku z opóźnieniem w grudniu 1933 roku MNO wycofało wstępne zamówienie. Firma próbowała ratować projekt dwusilnikową wersją A-42c, ale bez skutku. Na papierze pozostały również projekty wstępne dwusilnikowego jednopłatowego bombowca Aero A-44 z 1931 roku, trójsilnikowego jednopłatowego bombowca Avia B-46 (będącego nieco zmodyfikowaną licencyjną wersją niemieckiego bombowca Rohrbach Roterra) oraz dwusilnikowego dwupłatowego bombowca ČKD-Praga BH-40 z 1932 roku.
W obliczu tych niepowodzeń oraz niewielkich szans na szybkie stworzenie własnego udanego bombowca, w 1931 roku MNO kupiło w holenderskiej firmie Fokker licencję na trójsilnikowy jednopłatowy samolot F-IX. Produkcję zlecono firmie Avia, która w latach 1932–1933 zbudowała 12 egz. dla ČSVL. Samolot, przystosowany do funkcji bombowca przez inż. Františka Novotnego, od początku traktowany był jako typ przejściowy, do czasu pozyskania nowoczesnego bombowca. Opracowana przez inż. Novotnego ulepszona wersja B-139 nie wzbudziła więc zainteresowania wojska. Szybki postęp w technice lotniczej, jaki dokonał się w tym czasie na świecie – przede wszystkie odejście od konstrukcji mieszanej na rzecz całkowicie metalowej półskorupowej – jeszcze wyraźniej uwidocznił zapóźnienie czechosłowackich wytwórni. MNO zostało więc zmuszone do zakupu na początku 1935 roku kolejnej licencji – tym razem wybrano francuski dwusilnikowy jednopłatowy bombowiec Bloch MB-200. Produkcję ulokowano w firmach Aero i Avia. Pierwszy egzemplarz zbudowany w Czechosłowacji był gotowy dopiero na początku 1937 roku. Do 1939 roku Aero zbudowała 62 egz. (przy czym cztery ostatnie dokończono już po rozpadzie Czechosłowacji i zajęciu Czech i Moraw przez Niemcy), a Avia 12.
W celu zastąpienia jednosilnikowych dwupłatowych bombowców lekkich Aero Ab-101 (w latach 1936–1937 wyprodukowano 64 egz.) już w 1936 roku MNO rozważało zakup licencji na produkcję w kraju nowoczesnych dwusilnikowych samolotów – francuskich Potez 630, brytyjskich Bristol Blenheim Mk I lub radzieckich Tupolew SB. Ponieważ w tym czasie Potez 636 (takie oznaczenie dostała wersja proponowana Czechosłowacji) nie był jeszcze gotowy do produkcji seryjnej, a Brytyjczycy zażądali zbyt wysokiej ceny, więc ostatecznie w marcu 1937 roku kupiono w Związku Radzieckim 61 egz. SB wraz z prawem do ich licencyjnej produkcji. Samoloty zbudowane w ZSRR zostały dostarczone do Czechosłowacji między marcem a sierpniem 1938 roku. Licencyjną produkcję w sumie 161 egz., w ČSVL oznaczonych jako B-71, miały podjąć wszystkie trzy największe czechosłowackie wytwórnie lotnicze – Avia, Aero i Letov. Do 15 marca 1939 roku nie udało się wszakże zbudować ani jednego egzemplarza.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
