W drugiej połowie 1937 roku stało się jasne, że pozyskanie dla broni pancernych zagranicznego modelu enkemu kalibru 20 mm, który spełniałby polskie wymagania, jest niemożliwe. Prowadzone przez kilka lat próby z egzemplarzami dostarczanymi przez zakłady Oerlikon, Madsen czy Hotchkiss nie dały zadowalających wyników. Również intensywnie badany nkm Solothurn okazał się konstrukcją nieodpowiednią dla rodzimych pancerniaków. Jedyną ścieżką stało się opracowanie własnego typu broni oraz ujednolicenie wymogów stawianych wobec niej przez zainteresowanie strony.
W drugiej dekadzie listopada 1937 roku zgłoszono wykonanie pierwszego, prototypowego modelu nkm kalibru 20 mm zaprojektowanego i wykonanego w ramach Fabryki Karabinów (FK), tzw. typ A. Przy zachowaniu standardowego kalibru 20 mm, szybkość początkowa pocisku osiągała 870 m/s, szybkostrzelność 320 strzałów/min, a ciężar broni wynosił 57 kg oraz 11 kg podstawa. Zasilanie odbywało się z ładowanych od góry magazynków pudełkowych o pojemności 5 lub 10 naboi lub zasobnika bębnowego mieszczącego 15 naboi. Prace nad ostatnim modelem planowano zakończyć do 1 czerwca kolejnego roku. Przedstawiony wojsku wariant broni przystosowano do rozkładania i składania w sposób wymagany przez broń pancerną. Lufę można było wyjąć od przodu, a pozostałą część broni od tyłu. Sam demontaż zamka od tyłu był prosty i możliwy do przeprowadzenia jedną ręką.
Zanim prototyp przekazano wojsku, pierwsze strzelania w ramach prób wstępnych wykonano w ramach ITU. Wtedy też broń ustawiono na trójnożnej podstawie produkcji Solothurn posiadającej amortyzator odrzutu broni, pochłaniający część energii podczas strzelania. Znalazło to swoje odbicie w późniejszych testach i nieprzewidzianych zacięciach związanych z przeciążeniem amortyzatora zamkowego i amortyzatora odrzutu. Właściwe próby poligonowe z modelem A trwały od 2 marca do 20 maja 1938 roku na terenie Centrum Badań Balistycznych w Zielonce (CBBal.) i Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie (CWPiech.). Drugi z podmiotów uczyniono odpowiedzialnym za przeszkolenie obsługi, na co przeznaczono 7–10 dni oraz partię amunicji ćwiczebnej. Dla studiów wojskowych przyjęto analogiczny program jak dla modeli zagranicznych, a do strzelań wykorzystano trójnożną podstawę produkcji zakładów Oerlikon. Połączenie broni z podstawą było możliwe dzięki przymocowaniu od spodu enkaemu dwóch płyt połączonych listwami, których kształt odpowiadał szwajcarskiemu mocowaniu. W ten sposób zachowano dokładnie tę samą zasadę zakładania i zdejmowania broni. Urządzenie spustowe połączono z napędem nożnym znajdującym się na podstawie. Co istotne, na tym etapie badań wykorzystywano zwykły celownik do cekaemu wz. 30 z muszką oraz urządzenie optyczne z armaty przeciwpancernej Bofors wz. 36 (zostało osadzone na przedniej części komory zamkowej). Do strzelań przeciwlotniczych wykorzystywano urządzenia optyczne Oerlikon. Otrzymane wyniki enkaemu typu A prezentowały się następująco:
– jako broń przeciwpancerna dla czołowych oddziałów piechoty i kawalerii – podobnie jak zagraniczne enkaem typu A nie nadawał się do tego z racji zbyt dużej masy. Przewyższał jednak uzbrojenie zachodnie pod względem przebijalności, ponieważ pocisk penetrował te same blachy pancerne na odległościach średnio o 200 m dalszych niż konkurencyjne modele;
– jako broń przeciwlotnicza był na poziomie produktów Oerlikona czy Madsena. W opracowaniu znajdowała się podstawa specjalna przystosowana do strzelania przeciwlotniczego oraz odpowiedni celownik – spodziewany koniec wykonania w październiku 1938 roku. Zestaw ten okaże się w przyszłości równie ważny dla DepPiech., jak i dla DowBrPanc.;
– jako broń czołgowa pod względem zastosowania w czołgach lepszy od konkurencji i spełniający zasadnicze wymagania stawiane przez DowBrPanc.;
– jako broń lotnicza sprostał wymaganiom z 1936 roku, nie wyczerpywał jednak złożonych później przez DowLotn. nowelizacji norm. Kluczowa okazała się zbyt niska szybkostrzelność (320 strz./min. zamiast oczekiwanej 700 strz./min) oraz ładowanie broni z magazynka (konieczna taśma lub magazynek płaski).
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
