Ciężkie śmigłowce transportowe CH-47J/JA Chinook są produkowane na licencji w zakładach koncernu Kawasaki Heavy Industries (KHI) od 1986 roku. W tym czasie na potrzeby japońskich Lądowych i Powietrznych Sił Samoobrony zamówiono 110 egz., z czego do początku 2022 roku KHI dostarczył 104. Pozostałe zostaną przekazane w najbliższych dwóch latach. Chinooki wykorzystywane są przede wszystkim do transportu żołnierzy, sprzętu i zaopatrzenia (głównie w ramach wsparcia operacji aeromobilnych i desantowych), a także podczas likwidacji skutków katastrof i klęsk żywiołowych.
Na początku lat 80. XX wieku japońska Agencja Obrony (Bōeichō; Japan Defense Agency, JDA) rozpoczęła analizowanie możliwości pozyskania nowych ciężkich śmigłowców transportowych dla Lądowych i Powietrznych Sił Samoobrony. W przypadku Lądowych Sił Samoobrony (Rikujō Jieitai; Ground Self-Defense Force, GSDF) chodziło o zastąpienie w przyszłości śmigłowców transportowych KV-107II-4/IIA-4, czyli Boeing Vertol V-107/107A (CH-46 Sea Knight), produkowanych na licencji w firmie Kawasaki w latach 1961–1989, maszynami o większym udźwigu i wyższych osiągach (prędkości i zasięgu). Powietrzne Siły Samoobrony (Kōkū Jieitai; Air Self-Defense Force, ASDF) także użytkowały śmigłowce KV-107II-5/IIA-5, ale do zadań poszukiwawczo-ratowniczych (ich następcami zostały później Sikorsky UH-60J Black Hawk). Ciężki śmigłowiec transportowy potrzebny był im natomiast do realizacji specyficznego zadania – szybkiego przerzutu personelu, sprzętu i zaopatrzenia ze stałych baz operacyjnych bezpośrednio do stacji radiolokacyjnych i miejsc dyslokacji baterii przeciwlotniczych pocisków rakietowych. Ze względu na ich lokalizację, daleko od stałych lotnisk i często w trudno dostępnym terenie, zadań tych nie mogły bowiem realizować samoloty transportowe Kawasaki C-1 ani Lockheed C-130H Hercules.
W listopadzie 1982 roku Agencja Obrony wybrała do dalszych analiz dwa typy śmigłowców: Boeing Vertol Model 414 (CH-47C Chinook) i Sikorsky S-80 (CH-53E Super Stallion). Rozważano ich pozyskanie albo poprzez import kompletnych maszyn ze Stanów Zjednoczonych, albo podjęcie licencyjnej produkcji w Japonii. W pierwszym przypadku skierowano zapytania do koncernów handlowych Itochu Corporation i Mitsubishi Corporation, a w drugim do koncernów przemysłowych Kawasaki Heavy Industries (KHI) i Mitsubishi Heavy Industries (MHI). Po kompleksowej ocenie propozycji przedstawionych przez każdą firmę, w sierpniu 1983 roku Agencja Obrony rekomendowała rządowi zakup licencji na produkcję śmigłowców Boeing Vertol w zmodyfikowanej wersji Model 414-100, znanej także jako CH-47D International Chinook. Oba typy śmigłowców spełniały japońskie wymagania operacyjne, a o wyborze Chinooka przesądziły przede wszystkim niższe koszty eksploatacji.
Po uzyskaniu zgody amerykańskiej administracji japoński rząd zarezerwował w budżecie na 1984 rok środki finansowe na zakup trzech pierwszych egzemplarzy – dwóch dla GSDF i jednego dla ASDF. W ślad za tym Agencja Obrony wybrała koncern Kawasaki Heavy Industries jako głównego wykonawcę programu, odpowiedzialnego za montaż końcowy zarówno płatowców, jak i silników turbowałowych Lycoming T55-L-712. Był to pierwszy od zakończenia II wojny światowej przypadek w japońskim przemyśle lotniczym, gdy produkcję zarówno płatowców, jak i silników powierzono tej samej firmie. W sierpniu 1984 roku KHI zawarł umowy z firmami Boeing Vertol (od 1987 roku Boeing Helicopters) i AVCO Lycoming, określające warunki współpracy i transferu technologii oraz podział prac przy produkcji licencyjnej. Montowane w Japonii śmigłowce dostały oznaczenie CH-47J, a silniki T55-K-712.
Dwa pierwsze egzemplarze CH-47J (tzw. zielone, czyli bez kompletnego wyposażenia, malowania i oznakowania) zostały zbudowane w zakładach Boeing Vertol w Filadelfii. Pierwszy z nich (nr ser. M4001/MQ001; rej. N7425H), przeznaczony dla GSDF, został oblatany 8 stycznia 1986 roku. W kwietniu wraz z drugim egzemplarzem (nr ser. M4002/MQ101; rej. N7425J), przeznaczonym dla ASDF, został on wysłany do Japonii. W zakładach KHI w Gifu, w prefekturze o takiej samej nazwie, w obu maszynach zamontowano wyposażenie, naniesiono na nich malowanie i oznakowanie oraz przeprowadzono próby w locie (KHI nadało im własne numery seryjne, odpowiednio 5001 i 5002). Kolejnych pięć egzemplarzy – cztery dla GSDF (M4003/MQ002/5003, M4004/MQ003/5004, M4006/MQ004/5006 i M4007/MQ005/5007) i jeden dla ASDF (M4005/MQ102/5005) – także zostały wyprodukowane w Stanach Zjednoczonych i począwszy od września 1985 roku dostarczone do Japonii w postaci kompletu części do montażu (Complete Knock-Down, CKD). Pierwszy z nich po zmontowaniu w KHI został oblatany 4 lipca 1986 roku.
Począwszy od ósmego egzemplarza (5008) montaż końcowy odbywał się w KHI z części i podzespołów zarówno importowanych, jak i wytwarzanych na miejscu. Boeing produkował i dostarczał podzespoły płatowca i układu przeniesienia mocy, w tym pylon wirnika tylnego, elementy konstrukcji ładowni, sponsony boczne ze zbiornikami paliwa, łopaty wirników oraz przekładnie i wały napędowe. Kawasaki wytwarzał pozostałe elementy konstrukcji (m.in. kokpit i tylną sekcję ładowni) oraz silniki, a także prowadził montaż końcowy, integrację awioniki i wyposażenia oraz prace wykończeniowe. W produkcji uczestniczyły również inne japońskie i zagraniczne firmy, wytwarzające i dostarczające różne części i podzespoły konstrukcji, instalacji i wyposażenia. CH-47J różniły się od CH-47D używanych w US Army tylko silnikami, hamulcami wirników oraz niektórymi elementami awioniki i wyposażenia japońskiej produkcji (m.in. systemami łączności).
Zgodnie z japońską praktyką śmigłowce były zamawiane przez wiele lat po kilka, a czasami nawet tylko po jednym egzemplarzu rocznie. Najwięcej egzemplarzy zamówiono w latach 1986–1990 (odpowiednio siedem, sześć, osiem, siedem i siedem) oraz w 2003 (pięć) i 2017 roku (sześć). Początkowo Agencja Obrony planowała zakup w sumie 54 egz., w tym 39 dla GSDF i 15 dla ASDF. Ostatecznie do dziś liczbę zamówionych śmigłowców podwojono, ale zarazem niemal wszystkie maszyny oryginalnej, niezmodernizowanej wersji CH-47J, wycofano już ze służby. Produkcja egzemplarzy zamówionych w 2017 i 2020 roku wciąż trwa. KHI wykonuje także przeglądy okresowe i remonty główne śmigłowców oraz wspiera ich bieżącą obsługę w jednostkach.
Chinooki w GSDF
Pierwszy egzemplarz CH-47J (nr ser. 5001; nr ewid. GSDF 52901) został przekazany Lądowym Siłom Samoobrony 25 listopada 1986 roku. Trafił do Eskadry Wsparcia Szkolenia (Kyōiku Shien Hikōtai) Głównej Szkoły Lotniczej (Kōkū Gakkō Honkō) w Akeno w celu przeprowadzenia wojskowych prób kwalifikacyjnych. Do 1992 roku dla GSDF zamówiono 34 ich egzemplarze. Ostatni z nich (5049; 52934) został dostarczony w marcu 1995 roku.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
