Jednym z efektów kapitulacji Japonii 2 września 1945 r. była całkowita likwidacja sił zbrojnych tego kraju. Napięta sytuacja polityczna w regionie sprawiła jednak, że Stany Zjednoczone szybko te postanowienia – i jeszcze wiele innych – zdecydowały się złagodzić. Rozpoczęto odtwarzanie sił paramilitarnych, które w 1954 r. przekształcono formalnie w Japońskie Siły Samoobrony. Nazwa formacji to obejście zapisów uchwalonej po wojnie konstytucji tego kraju.
Zmiana układu sił w rejonie Pacyfiku związana była z zakończeniem chińskiej wojny domowej w 1949 r. i powstaniem Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) oraz wybuchem wojny koreańskiej w roku następnym. Amerykanie musieli szukać w Japończykach sojuszników politycznych, militarnych i gospodarczych. Ceną za to miało być oficjalne zakończenie okupacji Japonii i zgoda na utworzenie Narodowej Rezerwy Policji, w 1952 r. przekształconej w Siły Bezpieczeństwa Narodowego, a od 1 lipca 1954 r. – w Japońskie Siły Samoobrony (JSS). W ich skład weszły: Lądowe Siły Samoobrony, Powietrzne Siły Samoobrony i Japońskie Morskie Siły Samoobrony, te ostatnie znane powszechnie pod anglojęzycznym akronimem JMSDF.
Japońska konstytucja z 3 listopada 1946 r., sformułowana faktycznie przez Amerykanów, w art. 9 zakazuje używania siły do rozwiązywania sporów międzynarodowych, a także posiadania armii, floty i lotnictwa wojskowego. Interpretacja tego cały czas obowiązującego artykułu jest przedmiotem nieustannych sporów politycznych w Japonii, bo choć formalnie siły zbrojne istnieją, to nie zanosi się na wprowadzenie modyfikacji w ustawie zasadniczej.
Zmiany w sytuacji międzynarodowej w rejonie Pacyfiku i politycznej w kraju wpływały na postrzeganie roli i zadań całości sił JSS. Najpierw rozbudowa sił zbrojnych ZSRR na Dalekim Wschodzie, a teraz stałe napięcie w stosunkach z Rosją, z którą cały czas trwa spór o południowe Kuryle, doprowadziły, począwszy od lat 80. XX w., do modernizacji i rozbudowy potencjału wojskowego Japonii. W siłach morskich rozwijano przede wszystkim zdolności w zakresie obrony przeciwlotniczej i przeciwpodwodnej.
Stały wzrost znaczenia militarnego ChRL, coraz bardziej agresywna postawa Korei Północnej, w tym rozwój jej programu atomowego, i budowa potencjału rakiet dalekiego zasięgu również powodują, że znaczenie JSS w regionie stale rośnie.
Początek odbudowy floty
Cesarska Marynarka Wojenna Wielkiej Japonii została formalnie rozwiązana w 1947 r. Zresztą i tak niewiele z niej pozostało: lwia część większych okrętów (do niszczycieli i okrętów podwodnych włącznie) albo została zatopiona, albo zniszczona w portach i stoczniach, a te, które ocalały, rozdzielono pomiędzy floty zwycięskiej koalicji lub złomowano. Wojska okupacyjne przejęły mniejsze okręty i zmobilizowane statki amerykańskie i podporządkowały je funkcjonującemu do początku 1947 r. 2. Biuru Ministerstwa Demobilizacji (Second Bureau of the Demobilization Ministry). Instytucja ta, analogicznie jak ta działająca w Europie, odpowiadała m.in. za powrót żołnierzy i obywateli japońskich z okupowanych terenów na wyspy macierzyste. Zorganizowała także flotylle jednostek trałowych do oczyszczania akwenów z min. Ta aktywność pozwalała Japończykom w minimalnym stopniu utrzymać część kadr morskich. W 1949 r. uruchomiono ponadto program reaktywacji okrętów patrolowych; w sumie do służby przywrócono 13 takich jednostek.
Zespoły sił trałowych utrzymywano również w następnej dekadzie, a od 1952 r. stały się częścią Sił Bezpieczeństwa Narodowego. Napięta sytuacja w regionie sprawiła, że Amerykanie zdecydowali się przyjąć ofertę Japończyków dotyczącą poszerzenia zakresu ochrony wód wokół wysp macierzystych. Na początek ustalono, że załogi japońskie obsadzą pewną liczbę przekazanych przez US Navy jednostek pływających. Jako pierwsze do przejęcia wskazano fregaty typu Tacoma, w latach 1945–1950 znajdujące się w składzie radzieckiej Floty Oceanu Spokojnego i przekazane w ramach Lend Lease Act jako siły niezbędne do włączenia się ZSRR do wojny z Japonią. W sumie marynarze radzieccy obsadzili 28 fregat, ale w lutym 1950 r. zwrócili w porcie Maizuru (w prefekturze Kioto) 27 z nich. W 1953 r. 18 jednostek, partiami w ciągu kilku miesięcy, przejęli Japończycy.
Były to klasyczne fregaty przeciwpodwodne, których w latach 1943–1945 zbudowano aż 96. Miały kadłuby o długości 92,6 m i wypierały maksymalnie 2238 t. Do samoobrony otrzymały trzy pojedyncze armaty Mk 22 kal. 76 mm, dwa podwójne stanowiska Mk 1 z armatami kal. 40 mm i dziewięć pojedynczych działek Oerlikon Mk 10 kal. 20 mm. Zasadnicze uzbrojenie jednostki stanowiły: jeden miotacz rakietowych bomb głębinowych Hedgehog Mk 10, osiem miotaczy i dwie rufowe zrzutnie klasycznych, grawitacyjnych bomb głębinowych. Na jednostkach standardowo montowano dwa radary obserwacyjne – typów SA i SL – oraz podkilową stację hydrolokacyjną typu QGA.
Przejmowane okręty otrzymały kolejno nazwy: Kusu, Nara, Kashi, Momi, Sugi, Matsu, Nire, Kaya, Ume, Sakura, Kiri, Tsuge, Kaede, Buna, Keyaki, Tochi, Shii i Maki. Przez ponad dekadę jednostki te – mimo prostej budowy, mało skomplikowanego uzbrojenia i wyposażenia – były najważniejszą częścią sił JMSDF zdolnych do realizacji zadań na otwartych wodach między wyspami a kontynentem azjatyckim. Później na ich pokładach szkolono członków załóg dla nowych, budowanych już w stoczniach japońskich niszczycieli i fregat (niszczycieli eskortowych). Przez cały okres eksploatacji okrętów nie przebudowywano ani nie modernizowano. Wyjątkiem były tylko Keyaki i Kaede, które otrzymały dodatkowe wyposażenie w środki łączności, właściwe dla pełnionych przez nie funkcji jednostek flagowych zespołów eskortowych. Gdy JMSDF otrzymały już wystarczająca liczbę nowych okrętów, w latach 1965–1966 10 fregat typu Tacoma wycofano z aktywnej służby i przekształcono w hulki treningowe. Trzy jednostki dotrwały w służbie do marca 1970 r., ostatnią wycofano dwa lata później.
W październiku 1954 r. japońską banderę podniesiono na parze eksamerykańskich niszczycieli, należących do przedwojennego typu Gleaves/Bristol. Otrzymały nazwy Asakaze i Hatakaze, a pozostawały w aktywnej służbie do 1969 r., kiedy to zwrócono je US Navy. Pierwotnie przy kadłubie o długości 106,2 m wypierały 2600 t. Były uzbrojone w cztery armaty Mk 30 kal. 127 mm, dwa poczwórne stanowiska Mk 2 z armatami kal. 40 mm i dwa Oerlikony Mk 10 kal. 20 mm, a także dwie zrzutnie i cztery miotacze bomb głębinowych. W czasie wojny wyposażono je w radary obserwacyjne typów SC, SG, radar kierowania ogniem artylerii Mk 12/22 oraz sonar podkilowy QCJ. Dopiero w latach 60. XX w. w miejsce jednej dziobowej armaty kal. 127 mm zamontowano dwa miotacze rakietowych bomb głębionych Hedgehog Mk 11.
Dwa lata po przejęciu fregat typu Tacoma, w czerwcu 1955 r., skład już oficjalnie istniejących morskich sił samoobrony wzmocniły dwa inne eksamerykańskie okręty, a mianowicie mniejsze niszczyciele eskortowe typu Cannon, również wojennej budowy, które nazwano Asahi i Hatsuhi. Były to w zasadzie jednostki o kadłubach podobnej wielkości jak fregaty typu Tacoma (długość kadłuba 93,3 m) i wyporności pełnej 1602 t, niemal identycznie uzbrojone, różniły się tylko liczbą armat przeciwlotniczych – miały trzecie podwójne stanowisko Mk 1 kal. 40 mm i osiem Oerlikonów Mk 10. Oba okręty posłużyły jednak nieco dłużej, bo zwrócono je US Navy dopiero w czerwcu 1975 r.
Listę okrętów przejętych od US Navy zamyka para dwóch niszczycieli typu Fletcher, przekazana w marcu 1959 r. Otrzymały nazwy Ariake i Yugure. Jednostki miały długość 114,7 m i wyporność 2900 t. Japończycy otrzymali je z klasycznym zestawem uzbrojenia, czyli czterema armatami Mk 30 kal. 127 mm, pięcioma podwójnymi stanowiskami Mk 1 z armatami kal. 40 mm, dwoma zrzutniami i sześcioma miotaczami bomb głębinowych oraz radarami SG, SR, Mk 12/22 i sonarem QCJ. Na poważniejszą przebudowę zdecydowano się dopiero w 1963 r. Na obu zmieniono maszt na trójnożny, zdolny do przenoszenia masywniejszych anten nowych radarów typów OPS-1, OPS-15, SPG-34, powiększono też powierzchnię bojowego centrum informacji. Bardziej zróżnicowane były modyfikacje uzbrojenia. Ariake w miejsce jednej dziobowej armaty kal. 127 mm i dwóch stanowisk Mk 1 kal. 40 mm otrzymał dwie wyrzutnie Mk 2 dla torped przeciwpodwodnych kal. 483 mm, wyrzutnię rakietowych bomb głębinowych Mk 108 Weapon Alfa i dwa miotacze Hedgehog Mk 15. Z kolei na Yugure zdjęto dwa stanowiska kal. 40 mm, montując dwie wyrzutnie torped i dwa miotacze Hedgehog Mk 15. W nowej konfiguracji oba niszczyciele przetrwały w służbie do marca 1974 r.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
