W pierwszych miesiącach 2023 roku w Turcji doszło do szeregu ważnych wydarzeń związanych z opracowywanymi w tym kraju nowymi statkami powietrznymi. Informacje o premierach nowych konstrukcji i oblotach prototypów napływały niemal z dnia na dzień. Warto zatem przyjrzeć się bliżej najnowszym osiągnięciom rozwijającego się bardzo dynamicznie tureckiego przemysłu lotniczego.
Samolot bojowy MMU czyli Kaan
16 marca nastąpiło uroczyste wytoczenie z hangaru ukończonego prototypu nowego tureckiego samolotu myśliwskiego, któremu podczas ceremonii 1 maja nadano nazwę Kaan. Historia programu MMU (Milli Muharip Uçak; Narodowy Samolot Bojowy), znanego również pod anglojęzycznym skrótem TF-X, oficjalnie rozpoczęła się 15 grudnia 2010 roku, kiedy to na posiedzeniu Komitetu Wykonawczego Agencji Przemysłu Obronnego zapadła decyzja o rozpoczęciu negocjacji z państwowymi zakładami Turkish Aerospace Industries, Inc. (TAI), w celu opracowania projektu koncepcyjnego samolotu bojowego nowej generacji według wymagań Dowództwa Sił Powietrznych. 5 sierpnia 2016 roku pomiędzy reprezentująca resort obrony Agencją Przemysłu Obronnego a firmą TAI została podpisana umowa na zaprojektowanie i rozwój myśliwca MMU. Producent otrzymał wówczas kontrakt o równowartości 1,18 mld USD w celu nabycia niezbędnych technologii i infrastruktury do projektowania, testowania i certyfikacji samolotów. Z kolei 8 listopada 2018 roku spółka TRMotor podpisała ramowe porozumienie z Agencją Przemysłu Obronnego w sprawie opracowania silnika odrzutowego przeznaczonego dla nowego samolotu. Przewidywany okres rozwoju napędu określono wówczas na 10 lat. Zatem dostarczenie pierwszego działającego prototypu do prób w locie ma nastąpić dopiero w 2028 roku. Testy i optymalizacja napędu do produkcji seryjnej potrwają przynajmniej kolejne trzy-cztery lata.
4 listopada 2021 roku wyprodukowano pierwsze części dla prototypu MMU. Produkcja reszty elementów trwała rok. Samolot wszedł na linię montażu końcowego 23 listopada 2022 roku. Tego dnia po raz pierwszy udostępniono zdjęcia budowanego prototypu MMU. W grudniu 2022 roku samolot stanął na własnym podwoziu, zamontowano również wyposażenie kabiny oraz silniki. Po zakończeniu budowy 16 marca 2023 roku maszyna została wytoczona z hangaru i po uruchomieniu silników wykonała krótkie kołowanie po pasie startowym.
Samolot ma konfigurację typową dla maszyn nowej generacji, z kadłubem ukształtowanym według reguł utrudnionej wykrywalności w standardowym dla radarów myśliwskich paśmie radiowym. Rozpiętość skrzydeł wynosi 14 m, a długość 21 m. Limit przeciążeń zawiera się w zakresie od +9 do –3g. Samolot ma osiągać maksymalną prędkość Ma = 1,8 i maksymalny pułap operacyjny 16 764 m. Prototyp jest napędzany dwoma silnikami General Electric F110-GE-129, stosowanymi także w myśliwcach F-16. Ponieważ silnik ten nie należy już do najmłodszych i ma niezadowalający ciąg oraz charakterystykę pracy jak na tej klasy samolot, traktowany jest jako rozwiązanie przejściowe.
W kabinie zastosowano fotel wyrzucany Martin-Baker Mk 16, charakterystyczny dla F-16 boczny drążek sterowy (dżojstik) oraz pojedynczy, wielkoformatowy wyświetlacz dotykowy. Na nim będą prezentowane informacje taktyczne z głównych sensorów bojowych: systemu elektrooptycznego Toygun, czujników podczerwieni, systemu radarowego BÜRFİS, a także dane z systemów uzbrojenia, parametry lotu i informacje nawigacyjne. Ponadto potrzebne dane zostaną natychmiast połączone w jeden zrozumiały dla pilota przekaz i w uproszczony sposób odzwierciedlone na wizjerze jego hełmu. Pilot będzie miał do dyspozycji opracowywany przez firmę Aselsan wyświetlacz nahełmowy Tulgar. Ma to być urządzenie dorównujące parametrami czołowym konstrukcjom na świecie. Będzie miało zatem cyfrowy noktowizor, kolorowy ekran i technologię śledzenia ruchów głowy. Dzięki aktywnym i pasywnym funkcjom redukcji szumów hełm będzie również blokował hałas docierający do pilota z samolotu i innych źródeł.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
