O ile w powszechnej świadomości turecka firma Baykar utożsamiana jest przede wszystkim z uzbrojonym bezzałogowym statkiem powietrznym Bayraktar TB2, co ma miejsce w dużej mierze dzięki sukcesom eksportowym oraz nagłośnionym udziale w azersko-ormiańskim konflikcie o Górski Karabach oraz trwającej wojnie na Ukrainie, to turecki producent od lat rozwija również szereg innych projektów BSP różnych klas. Wśród nich znajdują się np. mini-BSP, a także dwa zdecydowanie bardziej zaawansowane od TB2 systemy bezzałogowe, tj. Akıncı oraz Kızılelma. Pierwszy z nich, reprezentujący rozwiązania z pogranicza klasy HALE (High-altitude long-endurance – duża wysokość, duża długotrwałość lotu), zdążył już zresztą nie tylko wejść do służby w Siłach Powietrznych Turcji (Türk Hava Kuvvetleri), ale i zdobyć pierwszych odbiorców zagranicznych. Druga ze wspomnianych maszyn, będąca odrzutowym bojowym BSP, zbliża się natomiast do chwili oblotu, a jej producent także z nią wiąże duże nadzieje.
Kızılelma
Dnia 17 września bieżącego roku dyrektor techniczny tureckiej firmy Baykar, Selçuk Bayraktar, poinformował oficjalnie o zakończonym z powodzeniem pierwszym teście integracji silnika napędzającego nowy bezzałogowy statek powietrzny Kızılelma. Wydarzenie to miało miejsce kilkanaście miesięcy po formalnej finalizacji budowy prototypu tegoż bojowego BSP o napędzie odrzutowym. Sam statek latający został przy okazji, nieco na wyrost, określony mianem pierwszego tureckiego bezzałogowego myśliwca.
Prace koncepcyjne nad Kızılelma rozpoczęto praktycznie dekadę temu, bo jeszcze w 2013 roku, przy czym jednak pierwsze szersze informacje dotyczące tego bojowego BSP opublikowano dopiero w lipcu 2021 roku. Pierwszy jego prototyp miał zostać ukończony jeszcze czerwcu bieżącego roku. Oblot Kızılelma spodziewany jest prawdopodobnie w pierwszym kwartale 2023 roku, co podobnie jak w przypadku kilku innych tureckich programów zbrojeniowych, związane jest z 100. rocznicą powstania Republiki Tureckiej i obchodami tego wydarzenia. Z kolei pierwsza prezentacja drugiego prototypu Kızılelma miała miejsce podczas odbywającej się na przełomie sierpnia i września 2022 roku wystawy „Teknofest”.
Napędzany pojedynczym silnikiem odrzutowym BSP ma dysponować obniżoną skuteczną powierzchnią odbicia radarowego. Planuje się, że zostanie on wyposażony zarówno w systemy łączności radiowej, jak i pozwalające na zachowanie łączności pozahoryzontalnej poprzez systemy satelitarne. Komputery zainstalowane w Kızılelma wykorzystywać mają mechanizmy sztucznej inteligencji. Co warte odnotowania, producent przewiduje wyposażenie BSP w niesprecyzowanego typu radaru z anteną z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA). Ponadto BSP wyposażony ma zostać w de facto standardowy dla maszyn tej klasy zestaw elektrooptycznych systemów obserwacyjno-celowniczych. Skuteczna powierzchnia odbicia radarowego bezzałogowego samolotu ma zostać zredukowana zarówno dzięki wykorzystanym materiałom konstrukcyjnym, jak i ukształtowaniu oraz zastosowanym materiałom lakierniczym.
Według producenta Kızılelma odznaczać będzie się wysoką manewrowością. Docelowo BSP będzie również maszyną naddźwiękową. Maszyna dysponować ma możliwością w pełni autonomicznego prowadzenia operacji startu i lądowania, z możliwością ich prowadzenia z krótkich dróg startowych. Uzyska także zdolność do operowania z pokładu lotniskowca, czy też raczej okrętu desantowego Anadolu, który w lutym bieżącego roku rozpoczął próby morskie i niebawem powinien rozpocząć aktywną służbę w tureckiej flocie. W tym miejscu należy zauważyć, że pierwotnie na pokładzie jednostki stacjonować miały samoloty F-35B, jednak w związku z zakupem systemów przeciwlotniczych S-400 i wykluczeniem Turcji z programu Joint Strike Fighter, plany te w praktyce zostały skasowane. Stąd też komponent lotniczy tureckiej jednostki desantowej stanowić będą śmigłowce oraz bezzałogowce TB3, a być może i omawiane Kızılelma (ten ma być gotowy do startu z pokładu Anadolu w 2025 roku).W takim przypadku bezzałogowiec miałby wykorzystywać do startu rampę, którą zakończony jest pokład nowej tureckiej jednostki.
Prace nad BSP Kızılelma (nazwa w języku tureckim oznacza „Czerwone jabłko”, przy czym miała ona zostać zaczerpnięta z tytułu poematu, którego autorem był Ziya Gökalp) trwają w ramach programu MIUS (Muharip İnsansız Uçak Sistemi). Sama nazwa została ujawniona w marcu bieżącego roku. Nowy turecki bezzałogowiec został zaprojektowany w układzie kaczka, z wykorzystaniem stosunkowo niewielkiego usterzenia przedniego, mocowanego do bocznych wlotów powietrza do silnika oraz trapezowym skrzydłem. Konstruktorzy zdecydowali się na zastosowanie usterzenia pionowego w układzie motylkowym, przy czym rozchylone do zewnątrz stateczniki mocowane są do burt kadłuba tylnej części kadłuba. Bezzałogowiec wyposażono w chowane podwozie trójpodporowe z kołem przednim. Z dostępnych zdjęć wynika, że zarówno podwozie przednie, jak i główne otrzymały pojedyncze koła, a golenie podwozia będą chowane do tyłu, w kadłubie. Długość całkowita BSP wynosi 14,7 m, rozpiętość skrzydeł 10 m, a wysokość 3,3 m. Dwusilnikowy wariant BSP prawdopodobnie będzie jednak charakteryzował się zwiększonymi rozmiarami, co wynika choćby z konieczności zmiany średnicy kadłuba, czy też zwiększenia zapasu paliwa.
Kızılelma ma dysponować bojowym promieniem działania wynoszącym 926 km (brak informacji na temat profilu lotu) i długotrwałością lotu sięgającą pięciu godzin. Przy maksymalnej masie startowej 6000 kg udźwig bezzałogowca wynosić ma 1500 kg (na uzbrojenie w tym przypadku przeznaczono ok. 1000 kg). Prędkość maksymalna wersji Kızılelma-A wynosić ma 900 km/h, a przelotowa została oszacowana na ok. 740 km/h. Pułap szacowany jest na 12 000 m. Jak na razie brak informacji dotyczących przewidywanych osiągów dla planowanego wariantu dwusilnikowego.
Zgodnie z porozumieniem zawartym w listopadzie 2021 roku między producentem BSP oraz ukraińską firmą Iwczenko-Progress (formalnie ZMKB Progress im. Akademika A.G. Iwczenko), Kızılelma przynajmniej początkowo wykorzystywać będzie ukraińskie silniki turbowentylatorowe AI-25TLT oraz AI-322F (w pełni ukraiński wariant silnika AI-222K-25/K-25F). Pierwszy z nich, będący odmianą jednostki napędowej znanej choćby z samolotów L-39 Albatros, dysponuje ciągiem ok 16,9 kN. Druga z jednostek napędowych, wyposażona w dopalacz, przy masie własnej ok. 560 kg, dysponuje natomiast ciągiem z dopalaniem wynoszącym 44,1 kN oraz 24,5 kN bez dopalania. Według planów silnik AI-25TLT ma napędzać poddźwiękowy wariant bezzałogowego statku powietrznego (Kızılelma-A), natomiast AI-332F wersję dysponującą możliwością osiągania prędkości naddźwiękowej (Kızılelma-B). Plany mają obejmować również wariant BSP napędzany przez parę silników AI-322F dla projektu oznaczonego jako Kızılelma-C. Docelowo w BSP zastosowanie znaleźć mają prawdopodobnie także nowe tureckie silniki TEI TF-6000 o ciągu 26,69 kN bez dopalania i 44,48 kN w wersji z dopalaniem. Przy czym jednak wspomniane jednostki napędowe wciąż znajdują się na etapie prototypu, a ich pierwsze uruchomienie przewidywane jest na początku 2023 roku. Stąd też trudno oczekiwać, aby mogły znaleźć zastosowanie w BSP Kızılelma w najbliższym czasie.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
