Co odróżniało Armię Czerwoną w 1939 roku od pozostałych armii europejskich to niewątpliwie liczebność, stopień motoryzacji oraz doświadczenie bojowe. Jeśli pominiemy doświadczenia I wojny światowej, to niewiele armii europejskich mogło powiedzieć, że miało okazję wypróbować w boju manewrowym formacje pancerne i motorowe oraz wspierające je systemy zaopatrzenia. Wehrmacht mając kadrę doświadczoną w Wielkiej Wojnie, w latach 30. mógł zebrać doświadczenia z zajęcia Nadrenii, Austrii, czy Czechosłowacji oraz swojego udziału w wojnie domowej w Hiszpanii. Wojsko Polskie, posiadając dość dobrze ostrzelaną kadrę z okresu Wielkiej Wojny oraz wojny z bolszewikami zakończoną w 1921 roku (a więc zaledwie 18 lat przed wrześniem 1939 roku), mogło wyciągać wnioski z konfliktu w Hiszpanii oraz doświadczenia powstałe przy okazji rewindykacji Śląska Cieszyńskiego w październiku 1938 roku.
Tymczasem Armia Czerwona nie mogła liczyć na dużą ilość doświadczonej kadry z okresu lat 1914–1922, w związku z przeprowadzonymi czystkami wśród oficerów w latach 1934–1838. Liczba zamordowanych wówczas ok. 40 tys. oficerów, oznaczała braki w oficerach wynoszące nawet 50 proc. Na wyższe stanowiska przenoszono pospiesznie młodszych oficerów, wychowanych już w nowym systemie politycznym, bez jednak większego doświadczenia ani wyszkolenia. Nie następował naturalny proces zastępowania kadr i przekazywania wiedzy. Część oficerów sowieckich brała udział w wojnie domowej w Hiszpanii jako doradcy. Nie można jednak zapominać, że Armia Czerwona, mimo czystek, miała najświeższe doświadczenia bojowe, w związku z udziałem w walkach na Dalekim Wschodzie. Od 1934 roku walczyła w Chinach, a w 1939 roku z Japończykami. Armia Czerwona miała okazję także prowadzić operacje w zachodnich okręgach wojskowych. We wrześniu 1938 roku, w związku z kryzysem czechosłowackim przeprowadzono szeroko zakrojoną koncentrację wojsk na granicy z Polską, krótko po zakończeniu letnich manewrów. Na podstawie zarządzeń z czerwca i lipca 1938 roku w dwóch zgrupowaniach na terenie Białoruskiego i Kijowskiego Okręgu Wojskowego zgromadzono siły ofensywne w sile sześciu grup armijnych rozlokowanych na granicach. Kolejne próby mobilizacji prowadzono w 1939 roku. W okresie od 1 kwietnia do 1 sierpnia sprawdzano gotowość mobilizacyjną w Bobrujskiej Grupie Armijnej. Próby te już wówczas ujawniły słabą znajomość planów mobilizacyjnych w sztabach, duże zmiany w przydziałach rezerwistów oraz słabe wyposażenie i uzbrojenie wojsk w należności mobilizacyjne.
1 września 1939 roku Rada Najwyższa ZSRR wprowadziła ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej, a 2 września uchwalono dekret o powszechnej mobilizacji. Choć już wcześniej zaczęto powoływać rezerwistów systemem kartkowym, to 3 września Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło decyzje o rozpoczęciu tajnej mobilizacji. Wstrzymano także zwalnianie starych roczników szeregowych w zachodnich okręgach wojskowych. 6 września wieczorem zarządzono mobilizację kartkową. 9 września rozpoczęła się bardzo powolna koncentracja mobilizowanych sił w rejonach przygranicznych. Płk Stefan Brzeszczyński informował depeszą z Moskwy 10 września 1939 roku: Podać natychmiast do Sztabu Głównego: w Sowietach częściowa mobilizacja, od 7 września włącznie. Podobno 5 roczników piechoty i artylerii. W broniach technicznych biorą specjalistów znacznie starszych, duży pobór koni artyleryjskich i piechoty oraz samochodów. Widziano transporty aut na zachód. Jeszcze nie ustalono ile okręgów wojennych objęła mobilizacja. Według informacji z Mińska oddziały wróciły do garnizonów i mobilizują […].
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
