Lotniskowce w działaniach zbrojnych toczonych podczas II wojny światowej na Pacyfiku okazały się rodzajem uzbrojenia, który przechylił szalę zwycięstwa Amerykanów nad Japonią na wiele miesięcy przed użyciem bomb atomowych. Od 1945 r. do dziś zespoły bojowe tworzone wokół okrętów tej klasy są swoistą projekcją siły, z którą liczyć muszą się państwa małe, średnie, a nawet i te większe.
Siłą napędową US Navy, która pozwoliła USA najpierw odzyskać inicjatywę strategiczną w wojnie z Japonią, a następnie zajmować kolejne wyspy i akweny, zbliżając się do wysp macierzystych Kraju Kwitnącej Wiśni, była m.in. flota lotniskowców i formacje lotnictwa pokładowego. W czasie wojny większość nowych amerykańskich lotniskowców należała do typu Essex. Ich projekt powstał jeszcze w latach 1939-1940. Na pierwsze trzy kadłuby zamówienie złożono 3 lipca 1940 r., na dziesięć kolejnych – dwa miesiące później. Następna dziesiątka – z dłuższym kadłubem – była przedmiotem umów ze stoczniami z sierpnia 1942 r., trzy dalsze Kongres zaakceptował w czerwcu 1943 r., a ostatnich sześć – w 1944 r. Te ostatnie, zaplanowane do budowy w roku budżetowym 1945, miały otrzymać oznaczenia od CV-50 do CV-55, ale ich budowę anulowano w marcu 1945 r. jeszcze przed położeniem stępek. Z kolei prace przy dwóch kadłubach przerwano na pochylniach już po zakończeniu wojny. Łącznie zbudowano zatem 24 lotniskowce, od pierwszego wcielonego nazwane typem Essex, przy czym 10 oddano do służby w wersji z krótszym kadłubem. Do zakończenia wojny na Pacyfiku do służby wcielono 17 z 24 zbudowanych jednostek tego typu.
Demobilizacja floty (1945-1950)
Dwa służące na Pacyfiku okręty zostały poważnie uszkodzone przez japońskie samoloty i po wojnie dość szybko zapadła decyzja o nieprzywracaniu ich po remontach do aktywnej służby operacyjnej. W 1947 r. oba odstawiono w skład Floty Rezerwowej, w której co prawda zmieniano ich taktyczne oznaczenia zgodnie z tymi przeprowadzanymi na pozostałych jednostkach, ale nie planowano dla nich żadnych aktywności operacyjnych. Ostatecznie skreślono je z listy floty dopiero w 1966 r. Od listopada 1945 do listopada 1946 r. do służby weszło kolejnych sześć lotniskowców, natomiast ostatni siódmy (z tych niedokończonych przed 2 września 1945 r.) stał się prototypem dla powojennych modernizacji jednostek tego typu. Pełna lista lotniskowców typu Essex przedstawia się następująco, przy czym pierwszych 10 z listy (CV-9 do CV-13, CV-16 do CV-18, CV-20 i CV-31) miało krótszy kadłub:
USS Essex, CV-9 – w służbie od 1942 r.; USS Yorktown, CV-10 (pierwotna nazwa Bon Homme Richard) – w służbie od 1943 r.; USS Intrepid, CV-11 – w służbie od 1943 r.; USS Hornet (pierwotna nazwa Kearsage), CV-12 – w służbie od 1943 r.; USS Franklin, CV-13 – w służbie od 1944 r.; USS Lexington (pierwotna nazwa Cabot), CV-16 – w służbie od 1943 r.;
USS Bunker Hill, CV-17 – w służbie od 1943 r.; USS Wasp (pierwotna nazwa Oriskany), CV-18 – w służbie od 1943 r.; USS Bennington, CV-20 – w służbie od 1944 r.; USS Bon Homme Richard, CV-31 – w służbie od 1944 r.; USS Ticonderoga (pierwotna nazwa Hancock), CV-14 – w służbie od 1944 r; USS Randolph, CV-15 – w służbie od 1944 r.; USS Hancock (pierwotna nazwa Ticonderoga), CV-19 – w służbie od 1944 r.; USS Boxer, CV-21 – w służbie od 1945 r.; USS Leyte (pierwotna nazwa Crown Point), CV-32 – w służbie od 1946 r.; USS Kearsage, CV-33 – w służbie od 1946 r.; USS Reprisal, CV 35 – budowa anulowana; USS Antietam, CV-36 – w służbie od 1945 r.; USS Princeton (pierwotna nazwa Valley Forge), CV-37 – w służbie od 1945 r.; USS Oriskany, CV-34 – w służbie od 1950 r.; USS Shangri-La, CV-38 – w służbie od 1944 r.; USS Lake Champlain, CV-39 – w służbie od 1945 r.; USS Tarawa, CV-40 – w służbie od 1945 r.; USS Valley Forge, CV-45 – w służbie od 1946 r.;
USS Iwo Jima, CV 46 – budowa anulowana; USS Philippine Sea, CV-47 – w służbie od 1946 r.
Przebudowy i idące wraz z nimi zmiany klasyfikacji oraz, co ważniejsze, stawianych zadań nie dotknęły po wojnie wszystkich pozostających w aktywnej służbie Essexów w jednakowym zakresie. Był to bowiem proces skomplikowany technicznie, czasochłonny oraz kosztowny, nawet jeśli ówczesne kwoty dziś wydają się śmiesznie niskie. W sumie gruntowne przebudowy i modernizacje według przygotowanych kolejno projektów nie objęły pięciu lotniskowców: dwóch wspomnianych, uszkodzonych w czasie wojny – USS Franklin i USS Bunker Hill,a także trzech wcielonych do służby już po zakończeniu wojny – USS Leyte, USS Tarawa i USS Philippine Sea. Pierwsza wspomniana para nie przechodziła nawet drobnych wymian starszych radarów, zachowując pierwotne, wojenne parametry taktyczno-techniczne do ostatecznego wycofania.
Wspomniana w drugiej kolejności trójka lotniskowców w trakcie dość krótkiej służby miała wymienione tylko niektóre elementy wyposażenia elektronicznego. I tak USS Leyte w latach 1955-1958 otrzymał radary SPS-6 i SPS-8A oraz systemy kierowania ogniem artylerii: dwa Mk 37 (z radarem Mk 25) i po jednym Mk 56 oraz Mk 62. Okręt wycofano z aktywnej służby w maju 1959 r., a skierowano do rozbiórki w 1970 r. USS Tarawa w 1957 r. wyposażono w radary: SPS-6, SPS-8A i SC-2, po czym w maju 1960 r. wycofano go do rezerwy, a w 1968 r. przeznaczono do rozbiórki. Wreszcie USS Philippine Sea w latach 1951-1952 otrzymał stacje SPS-6 i SK-2, dwa zestawy kierowania ogniem Mk 37 (z radarami Mk 25) i jeden Mk 56, ale zakończył aktywną służbę w grudniu 1958 r., a na złom trafił w 1971 r. Na tej trójce zmieniały się również typy samolotów w składzie pokładowego skrzydła lotniczego, ale tu wymiana zależała nie tylko od modernizacji okrętu i zmiany klasyfikacji, ale również od procesu wycofywania starszych maszyn lotnictwa US Navy.
Krótko po zakończeniu II wojny światowej wskazywano, że liczba posiadanych przez US Navy lotniskowców była za duża do pokojowych potrzeb, tym bardziej że w latach 1945-1947 do służby trafiły trzy jednostki typu Midway. Dlatego też z 22 czynnych jednostek typu Essex część odstawiono do rezerwy, pozostawiając je w tzw. gorącej konserwacji, ale ze szkieletową załogą, wykorzystywaną tylko do podstawowej obsługi postojowej. W sumie do rezerwy na krótko trafiło siedem jednostek: USS Intrepid, USS Hornet, USS Bon Homme Richard, USS Antietam, USS Princeton, USS Shangri-La i USS Tarawa. Pogląd na konieczność posiadania w służbie operacyjnej większej liczby okrętów (nie tylko zresztą lotniskowców) dość szybko zweryfikowała wojna w Korei. Wymieniona wyżej siódemka w latach 1950-1952 powróciła do aktywnej służby, aby po uzupełnieniu załogi, zaokrętowaniu grupy lotniczej i niezbędnym szkoleniu trafić w rejon konfliktu albo przejść do wyznaczonej stoczni na zaplanowaną przebudowę i modernizację. W sumie podczas wojny koreańskiej w rejonie konfliktu znalazło się w różnych okresach aż tuzin Essexów.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
