14 lipca, z okazji francuskiego Święta Narodowego upamiętniającego szturm na Bastylię w czasie Rewolucji Francuskiej, co roku w Paryżu odbywa się wieka defilada z udziałem wielu typów sprzętu wojskowego. Olbrzymią uwagę przykuwa jej komponent lotniczy, który nie tylko stanowi doskonały przegląd zasobów sprzętowych Armée de l’Air et de l’Espace (AAE), ale też demonstrację możliwości oddziaływania sił powietrznych w warunkach kryzysu lub wojny.
Zgodnie z tradycją paradę powietrzną otworzył zespół akrobacyjny Patrouille de France. Samoloty Alphajet przeleciały nad Polami Elizejskimi w formacji „Big Nine” rozwijając dymy w kolorach flagi narodowej.
W drugim bloku parady powietrznej o nazwie „Projekcja siły”, A330 Phénix przewodził dwóm wielozadaniowym samolotom bojowym Rafale (maszyna dwumiejscowa i jednomiejscowa). Dzięki A330 Phénix, AAE poosiada znaczny zasięg oddziaływania, o czym świadczy zrealizowana w ubiegłym roku misja „Heifara”, czyli przerzut sił na odległość ponad 17 000 km z kontynentalnej Francji po czasie przygotowania krótszym niż 48 godzin. Tym samym misja udowodniła, że Francja jest w stanie chronić swoich obywateli i terytoria, położone nawet w najbardziej odległych zakątkach globu. W skład misji „Heifara” zrealizowanej przy udziale 170-osobowego kontyngentu weszły trzy Rafale, dwa A330 MRTT Phénix i dwa A400M Atlas. Było to praktyczne przebadanie możliwości szybkiego rozwinięcia sił w obszarze Oceanu Spokojnego niedalekiej przyszłości. W 2023 roku francuskie Armée de l’Air et de l’Espace mają nabyć zdolność do rozmieszczenia na południowym Pacyfiku w mniej niż 48 godzin eskadry 20 myśliwców Rafale i 10 samolotów A330MRTT. Jest to reakcja na rosnące zagrożenie dla francuskich interesów na tym obszarze ze strony Chin.
W trzecim bloku, zatytułowanym „Wsparcie własnych obywateli”, we wspólnej formacji przeleciały A330 i A400M. Oba samoloty wzięły udział w ubiegłorocznej operacji o kryptonimie „Apagan”, mającej na celu ewakuację drogą powietrzną z Afganistanu ponad 3000 osób po pogorszeniu się sytuacji bezpieczeństwa w kraju. 42 wyloty z udziałem taktycznego lotnictwa transportowego (C-130, A400M) i strategicznego lotnictwa transportowego (A330-200 MRTT Phénix, A310) umożliwiły utworzenie mostu powietrznego między Kabulem a Francją. Operacja „Apagan” zademonstrowała techniczne możliwości AAE w błyskawicznych akcjach reagowania kryzysowego na dalekim dystansie.
Czwarty blok tematyczny poświęcony był francuskiemu wkładowi we wzmocnienie wschodniej flanki Europy w ramach operacji „Enhanced Vigilance Activities”. Rozpoczęta 18 lutego 2022 r. na rozkaz dowództwa NATO operacja ma na celu monitorowanie przestrzeni powietrznej na wschodniej flance Sojuszu poprzez wykrywanie wszelkich możliwych wtargnięć obcych sił powietrznych. Aktualnie AAE realizuje w ramach tych zadań następujące działania operacyjne:
• Zadania obrony powietrznej i patrolowania przestrzeni powietrznej państw bałtyckich z czterema Mirage 2000-5 rozmieszczonymi w bazie na terenie Estonii;
• Misje obserwacyjne z użyciem samolotów wczesnego ostrzegania i dowodzenia E-3F AWACS;
• Patrole bojowe CAP na granicy Polski i Ukrainy oraz w Rumunii samolotami Rafale startującymi z Francji, które są tankowane przez francuskie A330 Phénix i C-135;
• Rozmieszczenie systemu obrony ziemia-powietrze Mamba w Rumunii.
W ramach formacji „Enhanced Vigilance Activities” złożonej z sześciu Rafale i jednego Mirage 2000-5 na końcu szyku leciała para Rafale lotnictwa Grecji.
Piąty blok powietrznych pokazów dedykowany był „Transportowi wielozadaniowemu”, który we Francji przyjmuje formę szerokiej współpracy pomiędzy wieloma krajami w zakresie produkcji i wspólnego użytkowania samolotów tej kategorii. Międzynarodowej formacji A400M Atlas i C-130 Hercules przewodziły załogi francuskie, które będą latać u boku swoich belgijskich, włoskich, hiszpańskich i niemieckich kolegów. We francusko-niemieckiej eskadrze transportowej żołnierze francuscy i niemieccy pracują w zespołach mieszanych. Eskadra od czasu do czasu bierze udział w operacji Barkhane. Głównym celem jest pełna integracja operacyjna załóg z obu krajów. Udział przedstawicieli innych narodów w locie nad Polami Elizejskimi jest symbolem współpracy europejskiej i bliskich więzi między wszystkimi sojusznikami, działającymi wspólnie na rzecz obrony europejskiego nieba.
Potem zaprezentowały się dwie formacje lotnictwa morskiego w podziale na maszyny pokładowe (E-2C w otoczeniu ośmiu myśliwskich Rafale M) oraz bazowe (trzy patrolowe Atlantique 2 i pojedynczy Falcon 50M).
Siódmy blok o nazwie „Operacje zagraniczne” tworzyły jedno- i dwumiejscowe Rafale, Mirage 2000C/D oraz C-135. Szereg typów samolotów ilustrować ma siły rozmieszczone przez AAE na odległych teatrach operacyjnych, w tym w ramach operacji „Barkhane” na Sahelu oraz „Chammal” w Lewancie.
Samolot A330 Phénix w otoczeniu czterech Rafale tworzyły razem blok zatytułowany „Odstraszanie”. Te pięć samolotów reprezentuje Strategiczne Siły Powietrzne, które od 8 października 1964 zapewniają nieprzerwany ciągłość francuskiego odstraszania nuklearnego. Aktualnie lotnicza triada składa się z uderzeniowych Rafale B, strategicznych pocisków ASMP-A i wspierających je tankowców Phénix.
Blok zatytułowany „Obrona przestrzeni powietrznej” składał się z samolotów E-3F AWACS, dwumiejscowego Rafale, Mirage 2000-5 i dwóch Mirage 2000C. Zapewnienie bezpieczeństwa krajowej przestrzeni powietrznej jest priorytetową i stałą misją AAE. Pełniony przez siły powietrze dyżur w trybie 24/7 zapewnia suwerenność francuskiej przestrzeni powietrznej poprzez wykrywanie zagrożeń, ich identyfikację, a na koniec podjęcie interwencji. Do realizacji tej misji stale dostępny jest rozbudowany system, na który składają się naziemne radary, centra wykrywania i kontroli, gotowe do startu w każdej chwili myśliwce i śmigłowce, oraz wspierające je samoloty AWACS i tankowce. Po oficjalnym wycofaniu ze służby 23 czerwca samolotów Mirage 2000C myśliwce tego typu w trakcie defilady 14 lipca wykonały swój ostatni lot.
W ramach bloku poświęconemu szkoleniu lotniczemu oficjalnie zaprezentowały się dwa najnowsze PC-21 służące do przygotowania pilotów myśliwców, oraz dwa samoloty Xingu szkolące załogi transportowe. Na początku 2019 roku do bazy w Cognac przybyło 17 turbośmigłowych PC-21, które zastąpiły zarówno Epsilony z Cognac, jak i Alphajety z bazy w Tours. Dzięki temu uzyskano znaczne korzyści pod względem racjonalizacji typów posiadanych samolotów i kosztów utrzymania floty. Nastąpiło także skrócenie czasu szkolenia, poprzez wprowadzenie maszyn efektywniej zaspokajających potrzeby edukacyjne.
Po raz pierwszy w paryskiej defiladzie wziął bezzałogowiec bojowy MQ-9 Reaper. Znajdujące się na wyposażeniu eskadry 1/33 „Belfort” aparaty tego typu zostały ostatnio zmodernizowane do wersji Block 5. Aktualnie mają lepszą jakość zobrazowania z głowicy rozpoznawczej, a także zyskały możliwość przenoszenia uzbrojenia. Do 2025 roku Siły Powietrzne i Kosmiczne powinny mieć 12 takich samolotów bezzałogowych, a następnie 24 do 2030 roku.
Zamykającą część parady powietrznej stanowiły śmigłowce. Ten blok prowadziły dwa Caracale siły specjalnych, za którymi podążał szereg maszyn bojowych i transportowych lotnictwa wojsk lądowych: Tigre, Cougary, Gazelle, Fenneki, Pumy i Caimany. Jedną z końcowych formacji stanowiły śmigłowce morskie – obok Caimana i Dauphina z godnością defilowały sędziwe Alouette III. Te ostatnie dożywają już swoich dni w służbie francuskiej floty, bowiem mają być wycofane pod koniec roku. Całość defilady zamykały lekkie śmigłowce H145 żandarmerii i obrony cywilnej. Łącznie w całych uroczystościach uczestniczyły 64 samoloty i 25 wiropłatów.
Zdjęcia: Armée de l’air