9 marca amerykańskie przedsiębiorstwo Stratolaunch ogłosiło, że pomyślnie przeprowadziło pierwszy lot z napędem przy użyciu bezzałogowego pojazdu hipersonicznego Talon-A (nr TA-1), który został zrzucony z największego na świecie samolotu Roc. Jak podkreślono jest to debiut pierwszego prywatnego pojazdu do testów hipersonicznych wielokrotnego użytku.
Chociaż nie podano konkretnej wysokości i prędkości osiągniętej przez TA-1, z uwagi na klauzulę tajności nałożoną przez zleceniodawcę, przy okazji spełnienia wszystkich głównych celów lotu i celów klienta, udało się osiągnąć wysokie prędkości naddźwiękowe, zbliżone się do Mach 5, a także zgromadzić ogromną ilość danych, które mają wielką wartość naukową.
Talon-A na wózku transportowym.
Podstawowe cele przeprowadzonego 9 marca lotu próbnego obejmowały: bezpieczne oddzielenie się pojazdu TA-1 od nosiciela, zapłon silnika, przyspieszenie, stabilne wznoszenie się na zadany pułap oraz kontrolowane lądowanie na wodach Oceanu Spokojnego. Zebrane dane zostaną wykorzystane przy planowaniu kolejnych lotów. Drugi pojazd, oznaczony jako TA-2, ma zostać wystrzelony jeszcze w tym roku. Równolegle z testami postępuje budowa egzemplarza nr TA-3, kolejnego pojazdu wielokrotnego użytku serii Talon-A. Firma Stratolaunch rozpoczęła również modyfikacje na dodatkową platformę startową posiadanego Boeinga 747-400 o imieniu „Spirit of Mojave”.
Należący do firmy Stratolaunch samolot Boeing 747-400 o imieniu „Spirit of Mojave”, który także ma być zamieniony w powietrzna platformę startową.
Wystrzelenie pojazdów hipersonicznych poprzedziła próba z 13 maja 2023 roku, kiedy pomyślnie przeprowadzono test separacji beznapędowej makiety pojazdu Talon-A (TA-0) od samolotu Roc. Lot ten miał potwierdzić, że zaprojektowany dla Talonów-A system startowy może bezpiecznie oddzielić pojazdy hipersoniczne od pylonu na centropłacie Roca. Podczas tej próby sprawdzono również prawidłowe funkcjonowanie łączności pomiędzy statkami powietrznymi a Bazą Sił Kosmicznych Vandenberg, zapewniając, że podczas przyszłych hipersonicznych testów nastąpi prawidłowe gromadzenie danych telemetrycznych.
Stratolaunch Roc podczas próbnego zrzutu makiety pojazdu Talon-A (TA-0).
Stratolaunch Roc
Roc to największy na świecie samolot, który został zbudowany przez Scaled Composites dla firmy Stratolaunch. Początkowo miał służyć jako powietrzna platforma startowa do komercyjnego wynoszenia rakiet na orbitę. Po śmierci właściciela firmy, Paula Allena (współzałożyciela Microsoftu), nowy zarząd Stratolaunch ogłosił w styczniu 2019 roku, że nie jest zainteresowany podbojem kosmosu i wstrzymuje rozwój własnej rodziny rakiet nośnych wystrzeliwanych z powietrza. Mimo to prace przy niemal ukończonym Rocu był kontynuowane i maszyna po raz pierwszy wzniosła się w powietrze 13 kwietnia 2019 roku, co było spełnieniem ostatniej woli Paula Allena. Niestety wkrótce potem, 31 maja, firma ogłosiła zaprzestanie działalności i zamiar sprzedaży aktywów.
Niezrealizowana koncepcja wystrzeliwania z samolotu Roc rakiet kosmicznych na niską orbitę okołoziemską.
Nabywca znalazł się dość szybko, bowiem 11 października 2019 roku przedsiębiorstwo Stratolaunch poinformowało, że ma nowego właściciela i będzie kontynuowało działalność, ale odtąd będzie koncentrować się na oferowaniu usług wspomagających badania w lotach z dużą prędkością. W tym celu na początku 2020 roku w Stratolaunch rozpoczęto opracowywanie hipersonicznego pojazdu latającego Talon-A z napędem rakietowym, który po zrzucie na dużej wysokości, w rozrzedzonych warstwach atmosfery, miał rozpędzać się do prędkości rzędu Mach 5-7.
Samolot transportowy Stratolaunch Roc z podwieszonym na centropłacie pojazdem Talon-A.
Talon-A to relatywnie niewielki obiekt bezzałogowy o długości 8,5 m i rozpiętości 3,4 m oraz maksymalnej masie startowej 2,7 t. Tymczasem olbrzymi Roc, jako platforma startowa dla pełnowymiarowych rakiet kosmicznych, został zaprojektowany do przenoszenia ładunku o masie do 250 ton, co dobitnie wskazuje na skalę rozdźwięku z ambicjami poprzedniego właściciela. Niemniej na bazie doświadczeń zebranych podczas lotów eksperymentalnego Talona-A, mógłby w przyszłości zostać zaprojektowany znacznie większy pojazd. Według wstępnych koncepcji byłby on zdolny do poruszania się z prędkością ponad Mach 10 i miałby możliwość zabierania na orbitę ładunku użytecznego lub ludzi. Wówczas potencjał unikatowego samolotu byłby w pełni wykorzystany.
Komputerowa wizja różnego rodzaju i wielkości statków hipersonicznych, które mogą być opracowane na bazie wyników badań nad Talonem-A.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
