Samoloty uderzeniowe (bombowce frontowe) Su-24 obok lotnictwa ZSRR i Rosji trafiły na wyposażenie sił powietrznych 12 krajów, w tym pięciu byłych republik radzieckich. Najintensywniejsze użycie bojowe znalazły maszyny lotnictwa syryjskiego i ukraińskiego.
W związku z zainteresowaniem potencjalnych użytkowników samolotem Su-24M, OKB im. Suchoja otrzymało w październiku 1986 roku zlecenie budowy wersji eksportowej. Projekt dostał wewnętrzne oznaczenie T-6MK (kommierczeskij; pol. eksportowy). Pierwszy prototyp, oznaczony jako Su-24MK, zbudowano na bazie jednego z seryjnych egzemplarzy. Samolot miał starszą wersję systemu identyfikacji swój-obcy Kremnij. Zdjęto wyposażenie do przenoszenia i zrzutu bomb jądrowych, w ramach dopuszczalnego udźwigu samolot mógł jednak przenosić większą liczbę bomb swobodnie spadających. Na górnych powierzchniach skrzydeł za krawędzią natarcia zamontowano owiewki, w których umieszczono wyrzutniki APP-50 dla pułapek termicznych. Samolot otrzymał specjalnie opracowany procesor sterujący awioniki CWM-24. Założono, że wyposażenie nawigacyjno-celownicze, system sterowania uzbrojeniem, a także środki łączności będą w wersjach zgodnych z zamówieniem konkretnego odbiorcy (przy założeniu, że samoloty będą eksportowane z wyposażeniem zubożonym jeśli chodzi o możliwości bojowe), a napisy eksploatacyjne w językach angielskim lub francuskim.
Pierwszy prototyp Su-24MK oblatano w maju, a drugi w czerwcu 1987 roku. Oba przekazano do badań kwalifikacyjnych, które zakończono jeszcze w tym samym roku. Samolot otrzymał oznaczenie produkcyjne izdielije 45. Pierwszy seryjny Su-24MK dla docelowego odbiorcy oblatano w maju 1988 roku, a w następnym roku prototyp wersji eksportowej zaprezentowano po raz pierwszy publicznie. W 1992 roku dopuszczono do eksportu wersję rozpoznawczą Su-24MRK (według dostępnych danych dostarczane samoloty tej odmiany nie były nowe, ale pochodziły ze stanu rosyjskich sił powietrznych). Z kolei eksportowa wersja walki elektronicznej otrzymała oznaczenie Su-24MPK.
Algieria
Umowę na dostawę 12 bombowców Su-24MK Algieria podpisała w 1989 roku. Z uwagi na bardzo krótkie terminy dostaw zamówione samoloty były transportowane drogą lotniczą w stanie rozłożonym i montowane na miejscu przez radzieckich specjalistów. Według dostępnych danych cała partia 12 maszyn została dostarczona w latach 1989–1990. Samoloty weszły na stan 274. Eskadry Uderzeniowej (Bombowej) stacjonującej w bazie Ain Oussera, a później w bazie Laghouat. Dodatkowo w kolejnych latach Algierczycy mieli zakupić pięć rozpoznawczych Su-24MRK oraz jeden samolot walki elektronicznej Su-24MPK – wszystkich sześć maszyn ze stanu rosyjskich sił powietrznych. Te samoloty weszły z kolei na stan 510. Eskadry Rozpoznawczej w bazie Ain Oussera.
W 2000 roku rząd Algierii podpisał z zakładem produkcyjnym NAPO z Nowosybirska umowę na modernizację wszystkich używanych do tej pory samolotów Su-24MK/MRK do standardu odpowiadającemu Su-24M Gefest i T, a także na zakup kolejnych 22 egz. Su-24M z zasobów rosyjskich sił powietrznych i ich modernizację do analogicznego standardu. W tym samym roku Algierczycy zakupili w Ukrainie trzy kolejne Su-24M, które również miały być zmodernizowane przez stronę rosyjską. Łącznie unowocześnionych miało być 38 samolotów w wersji bombowej oraz pięć w wariancie rozpoznawczym. Modernizacja została przeprowadzona w następnych latach (prawdopodobnie 2001–2002).
W 2004 roku algierskie Siły Powietrzne miały na stanie 41 unowocześnionych samolotów, w tym 37 Su-24MK2 oraz cztery rozpoznawcze Su-24MKR2. Maszyny wchodziły w skład 4. Skrzydła Uderzeniowego i Przełamania (4. Escadre d’appui et de pénétration) złożonego z 274., 284. i 294. Eskadry (escadron d’appui et de pénétration) w bazie Laghouat. W następnych latach liczba samolotów tego typu na stanie sił powietrznych Algierii znajdowała się na stałym poziomie, ale później kilka maszyn zostało wycofanych z eksploatacji. Dwa samoloty utracono wraz z załogami w katastrofach 13 października 2014 roku (wersja MK2) i 20 lutego 2019 roku (wersja MKR2). W ub. roku w dwóch eskadrach bojowych znajdowały się 33 Su-24MK2 i trzy rozpoznawcze Su-24MKR2.
Angola
Angola pozyskała dwa samoloty Su-24M z Białorusi. Pierwszy został zauważony na lotnisku w Luandzie w 1999 roku. Strona białoruska oficjalnie potwierdziła dostawę w następnym roku. Drugi samolot został przekazany rządowi angolskiemu w 2001 roku. Według części danych w 2004 roku na stanie Narodowych Sił Powietrznych Angoli znajdowały się cztery Su-24M. Brak informacji, czy samoloty były używane w operacjach bojowych. Z danych dotyczących ub. roku wynika, że samoloty Su-24M nie są wykazywane jako znajdujące się na stanie lotnictwa tego kraju.
Azerbejdżan
W chwili rozpadu ZSRR kilkanaście samolotów rozpoznawczych Su-24MR z 882. ORAP stacjonowało w bazie Dallar. Sprzęt został przejęty przez Azerbejdżan w następnym roku. Samoloty miały być eksploatowane w latach 90. i w pierwszych latach kolejnej dekady. W 2004 roku na stanie lotnictwa Azerbejdżanu wykazywano pięć Su-24, a dziesięć lat później liczba ta miała się zmniejszyć do dwóch. Z danych dotyczących ub. roku wynika, że samoloty Su-24 nie są wykazywane jako znajdujące się na stanie lotnictwa tego kraju.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
