Zwiększenie spektrum zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej i związany z tym szybki wzrost naszych wydatków na obronność w mniejszym stopniu dotyczy polskiej Marynarki Wojennej. Działania operacyjne sił obu stron konfliktu na Morzu Czarnym dostarczają jednak wielu przykładów znaczenia morskiego rodzaju sił zbrojnych w tym konflikcie i wskazują, że flota wojenna jest jednym z istotnych elementów współczesnej armii, a jej oddziaływanie wykracza poza morską domenę walki. Poniższy artykuł prezentuje zasadnicze projekty modernizacji technicznej polskiej Marynarki Wojennej w ostatnich latach, w tym przede wszystkim w zakresie sił okrętowych.
Niszczyciele min typu Kormoran II są wizytówką polskiego przemysłu stoczniowego.
Nowe okręty podwodne
Z kolei w ciągu ostatnich dwóch lat nie podjęto ostatecznej decyzji dotyczącej sposobu i trybu nabycia nowych okrętów podwodnych. Postępowanie w sprawie pozyskania trzech jednostek rozpoczęto jeszcze w czerwcu 2013 roku, kiedy IU zainicjował fazę analityczno-koncepcyjną dla projektu zakupu okrętów podwodnych nowego typu kryptonim Orka, na bazie wcześniej opracowanych WO. Nowe jednostki miały być okrętami podwodnymi średniej wielkości z systemem napędowym z dodatkowym układem „cichego biegu” opartym na niezależnym od powietrza źródle zasilania w energię elektryczną. Wymagane uzbrojenie miało obejmować wielozadaniowe torpedy do zwalczania celów nawodnych i podwodnych oraz miny morskie. Okręt miał dysponować wielofunkcyjnym systemem hydrolokacyjnym oraz zaawansowanym okrętowym systemem walki. W ramach fazy analityczno-koncepcyjnej w latach 2013– 2015 przeprowadzono dialogi techniczne z oferentami oraz ocenę występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa. Zmieniono również WO, wskazując, że wraz z jednostkami powinny być pozyskane odpalane spod wody pociski manewrujące dalekiego zasięgu przeznaczone do zwalczania celów lądowych w głębi operacyjnej. Wskazano przy tym, że pociski miały być zakupione w ramach odrębnego postępowania. W latach 2016–2017 prowadzone były dalsze analizy, a także wstępne negocjacje z potencjalnymi dostawcami okrętów: koncernem Naval Group (okręt typu Scorpene), Thyssen Krupp Marine Systems (okręt typu 212CD) oraz Saab Kockums (okręt typu A26). W październiku 2017 roku zakończono ocenę występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, a w grudniu tego roku MON poinformowało, że zakup jednostek nastąpi po wyborze partnera zagranicznego z którym będą prowadzone negocjacje w trybie międzyrządowym. W kolejnych latach trwały „prace związane z wypracowaniem rekomendowanego trybu pozyskania jednostek”. Zgodnie z ujawnionym w 2021 roku harmonogramem pozyskania okrętów kryptonim Orka dwa nowe okręty podwodne miały zasilić polską flotę w latach 2030–2034. Wobec zasadniczych zmian w środowisku bezpieczeństwa Polski jakie nastąpiły po agresji Rosji na Ukrainę niewykluczone są zmiany w podejściu do pozyskania nowych jednostek.
Polska posiada obecnie jeden okręt podwodny, którego możliwości są mocno ograniczone.
Świadczy o tym fakt, że, według dostępnych informacji faza analityczno-koncepcyjna dla projektu zakupu okrętów podwodnych kryptonim Orka została zakończona w 2023 roku. Jak poinformował w maju br. szef resortu obrony narodowej: “Przystępujemy do realizacji programu Orka. Jeszcze w tym roku planujemy uruchomić postępowanie, którego którego celem będzie zakup okrętów podwodnych wraz z transferem niezbędnych technologii, które chcemy uzyskać w drodze zamówienia offsetowego (…). Chcemy, żeby nasze okręty podwodne cechowała długotrwałość realizowanych misji oraz wysoka pojemność w zakresie przenoszonych środków bojowych i elastyczność konfiguracji, ale także wysokie zdolności skrytego przemieszczania się z dużą prędkością i długotrwałego wyczekiwania w ukryciu pod wodą (…)”.
Według upublicznionych przez Agencję Uzbrojenia informacji, nowe jednostki mają zabezpieczać szlaki komunikacyjne przed zagrożeniem ze strony okrętów podwodnych przeciwnika, prowadzić działania obronne, na przykład przeciwdziałając próbom desantu na polskie wybrzeże, jak również działania zaczepne paraliżując swobodę przemieszczania się okrętów przeciwnika. Jednostki mają być przystosowane do działań rozpoznawczych oraz współpracować z siłami specjalnymi. W zakresie zadań o charakterze operacyjnym nowe okręty podwodne mają wykonywać uderzenia pociskami manewrującymi odpalanymi spod powierzchni wody. Jednostki mają mieć zdolność do zanurzenia na głębokość większą niż 200 m i wysoką autonomiczność działania, nie mniejsza niż 30 dni.
Trzy nowe Kormorany mają wejść do służby w latach 2026-2027.
Okręty przeciwminowe
W służbie znajdują się trzy nowe niszczyciele min projektu 258 Kormoran II, których projekt okazał się sporym sukcesem. Historia serii tych okrętów rozpoczęła się formalnie w 2005 roku podjęciem decyzji o rozpoczęciu pracy badawczo-rozwojowej dotyczącej okrętu przeciwminowego Kormoran, która miała być realizowana przez Stocznię Marynarki Wojennej
oraz OBR CTM. Po wykonaniu projektu koncepcyjnego, projektu wstępnego oraz opracowaniu założeń niszczyciela min projektu 257 Kormoran (we współpracy z niemiecką stocznią Lürssen), w maju 2009 roku Departament Polityki Zbrojeniowej MON, rozpoczął nowy projekt „Nowoczesny niszczyciel min projektu 258 – kryptonim Kormoran II”. Założenia do projektowania okrętu opracowało konsorcjum w składzie Stocznia Marynarki Wojennej, Centrum Techniki Okrętowej i OBR CTM, wybierając jako materiał konstrukcyjny kadłuba i nadbudówki amagnetyczną stal austenityczną. Rozpatrywano koncepcję budowy prototypowego okrętu w Polsce lub za granicą. Na ogłoszone w lipcu 2011 roku IU zaproszenie w sprawie wykonania pracy rozwojowej „Nowoczesny niszczyciel min Kormoran II” odpowiedziało kilka polskich i zagranicznych podmiotów. W styczniu 2013 roku szef MON zatwierdził wniosek o IU w sprawie rozpoczęcia negocjacji z konsorcjum stoczni Remontowa Shipbuilding, Centrum Techniki Okrętowej, OBR CTM i Stoczni Marynarki Wojennej, a we wrześniu tego roku podpisano z konsorcjum umowę na budowę prototypu okrętu projektu 258 Kormoran II. Jednostka nazwana ORP Kormoran weszła do służby w listopadzie 2017 roku.
Sprawna realizacja tego kontraktu pozwoliła na podpisanie w grudniu tego roku umowy pomiędzy IU a konsorcjum Remontowa Shipbuilding, OBR CTM oraz PGZ Stocznia Wojenna umowy na dostawę dwóch jednostek typu Kormoran II w wariancie seryjnym. Pierwszy z nich, ORP Albatros, wszedł do służby w listopadzie 2022 roku, drugi, ORP Mewa, w następnym miesiącu. Okręty seryjne różnią się od prototypu uzbrojeniem i wyposażeniem, w związku z tym ORP Kormoran ma być w najbliższej przyszłości doposażony, m.in. otrzyma nowy okrętowy system uzbrojenia OSU-35K opracowany przez PIT-Radwar.
W „Planie Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP w latach 2021–2035” założono początkowo budowę kolejnych Kormoranów II w latach 2029–2031, ale zgodnie z decyzją kierownictwa MON nastąpiło przyspieszenie projektu. W czerwcu ub. roku podpisano umowę pomiędzy AU a konsorcjum Remontowa Shipbuilding, PGZ Stocznia Wojenna oraz OBR CTM na dostarczenie trzech jednostek projektu 258 wraz z pakietami wsparcia logistycznego. Zakontraktowane jednostki mają wejść do służby w latach 2026–2027 i będą zmodyfikowane zgodnie z doświadczeniami i wnioskami powstałymi w trakcie badań eksploatacyjno-wojskowych prowadzonych na ORP Kormoran. Druga trójka niszczycieli min otrzyma nazwy: ORP Jaskółka, ORP Rybitwa i ORP Czajka.
Mimo modernizacji polskie okręty rozpoznawcze wymagają zastąpienia nowymi jednostkami tej klasy.
Zmodernizowane i nowe okręty rozpoznawcze
Dwa polskie okręty rozpoznawcze, ORP Hydrograf i ORP Nawigator projektu 863 przeszły w ostatnich latach remont połączony z częściowa modernizacją, w tym montażem nowych systemów rozpoznania radioelektronicznego. W grudniu 2017 roku IU podpisał umowę z konsorcjum Gdańska Stocznia „Remontowa” S.A. oraz KenBIT Koenig i Wspólnicy Sp. J. i AM Technologies Sp. z o.o. Sp. K. na dostawę, montaż i integrację systemów wsparcia elektronicznego (Electronic Support Measures; ESM) i Szerokopasmowych Systemów Rozpoznania (SSR) na obu okrętach rozpoznawczych, a także dostawę, montaż i integrację systemu dowodzenia rozpoznaniem i systemu odbiorczo-antenowego, systemu optoelektronicznego i remont okrętu ORP Hydrograf (część remontowa umowy dotyczyła jedynie ORP Hydrograf, ponieważ ORP Nawigator został kompleksowo wyremontowany w latach 2010-2013). Zakończenie kontraktu w zakresie remontu i modernizacji ORP Hydrograf nastąpiło w kwietniu 2020 roku, w kolejnych dwóch latach prace (we wskazanym w kontrakcie zakresie) prowadzono na drugiej jednostce tego typu, rozpoznawczym ORP Nawigator.
Mimo utrzymywania obu okrętów w wysokiej sprawności, jednostki mają już za sobą prawie 50 lat służby, wchodziły bowiem do linii w latach 1975–1976 i możliwości ich dalszej eksploatacji z każdym rokiem będą coraz bardziej ograniczone. W związku z tym w styczniu 2016 roku IU uruchomił postępowanie w zakresie pozyskania dwóch nowych okrętów rozpoznawczych kryptonim Delfin. W sierpniu tego samego roku ogłoszono nabór do procedury dialogu technicznego dla wykonawców zainteresowanych dostawą okrętów rozpoznawczych dla naszej floty, ostatecznie prowadzono rozmowy m.in. z firmami: Ledios, Saab Kockums, Thales Polska Sp. z o.o., Stocznia Remontowa „Nauta” S.A.; Stocznia Remontowa Shipbulilding. W latach 2017–2022 prowadzono fazę analityczno-koncepcyjną dotyczącą wymagań dla jednostki czy proponowanego sposobu pozyskania.
Ostatecznie w listopadzie 2022 roku Agencja Uzbrojenia zawarła umowę z firmą Saab na zaprojektowanie, budowę i wsparcie techniczne dwóch okrętów rozpoznania radioelektronicznego dla Marynarki Wojennej RP. Szwedzki Saab będzie głównym wykonawcą, odpowiedzialnym za zaprojektowanie i wyposażenie okrętów w systemy zadaniowe oraz montaż ostateczny jednostki. Z kolei kadłuby obu jednostek zostaną wybudowane przez polską stocznię Remontowa Shipbuilding, która jest w tym zakresie podwykonawcą Saaba.
Nowe polskie okręty rozpoznawcze powstaną na bazie projektu jednostki opracowanej dla szwedzkiej marynarki wojennej.
Projekt polskich okrętów będzie bazował na zbudowanej dla szwedzkiej marynarki jednostce Artemis, z kadłubem o długości 74 m, szerokości 14 m i wyporności ok. 2200 ton, ponieważ autorem obu projektów – dla szwedzkiej i polskiej floty – jest biuro projektowe MMC Ship Design & Marine Consulting. Firma Saab AB otrzymała w czerwcu 2016 roku zamówienie na wybudowanie okrętu rozpoznania radioelektronicznego. Za wybudowanie kadłuba i wykonanie prób morskich niewyposażonej jednostki odpowiadała polska Stocznia Remontowa „Nauta”. W wyniku porozumienia kadłub wykonała PGZ Stocznia Wojenna, która została podwykonawcą stoczni „Nauta”. Wodowanie nastąpiło w kwietniu 2017 roku i kadłub został przeholowany do stoczni „Nauta”, gdzie miał zostać ukończony i przejść próby. Z uwagi na problemy finansowe polskiego wykonawcy nieukończoną jednostkę w lutym 2021 roku przeholowano do stoczni Saab Kockums w Karlskronie, gdzie budowa platformy okrętowej została zakończona. W kwietniu br. Artemis został przekazany przez Saab Kockums zamawiającemu, czyli szwedzkiej administracji materiałów obronnych (Försvarets materielverk, FMV). Jednostka ma wejść do służby najpóźniej w 2024 roku.
Rozpoczęcie budowy pierwszego polskiego Delfina, czyli okrętu projektu 107, nastąpiło w gdańskiej stoczni Remontowa Shipbuilding w kwietniu br., a położenie stępki w lipcu. Stocznia jest generalnym podwykonawcą firmy Saab i ma zbudować zdolne do pływania platformy okrętowe oraz przeprowadzić ich testy w tym próby stoczniowe na uwięzi oraz próby morskie. Następnie jednostka zostanie wyposażona w systemy elektroniczne, w tym zadaniowe, przez firmę Saab oraz jej podwykonawców. Polskie okręty rozpoznawcze typu Delfin otrzymają nazwy ORP Jerzy Różycki i ORP Henryk Zygalski. Pierwszy okręt ma wejść do służby w ciągu 48 miesięcy od końca 2022 roku, a drugi 54 miesiące od tego terminu, co oznacza, że oba polskie Delfiny mają znaleźć się w służbie do połowy 2027 roku.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
