• Wtorek, 15 października 2024
X

Rosyjskie Wojska Powietrznodesantowe

Rosyjskie Wojska Powietrznodesantowe, będące odrębną formacją w ramach Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej, od czasu uznania w 1941 roku za odrębny rodzaj wojsk uważane są za strukturę elitarną, co przejawia się m.in. w specyficznych elementach umundurowania i wyposażenia, począwszy od beretów, a skończywszy na specjalnie projektowanych wozach bojowych i sprzęcie wsparcia. Przygotowywane do działania samodzielnie lub w ramach grup wojsk na poszczególnych teatrach działań wojennych, w tym pełnienia roli awangardy sił głównych, w praktyce WDW spełniają rolę sił szybkiego reagowania (pierwszego użycia) w konfliktach lokalnych i regionalnych. W taki właśnie sposób zostały użyte podczas wojny rosyjsko-gruzińskiej w sierpniu 2008 roku, w czasie aneksji Krymu wiosną 2014 roku oraz podczas pełnoskalowej agresji na Ukrainę w 2022 roku.

 

Wojska Powietrznodesantowe (Wozduszno-diesantnyje wojska, WDW) są podporządkowane bezpośrednio Naczelnemu Dowódcy Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej, podobnie jak pozostałe rodzaje sił i wojsk tego państwa. Według dokumentów doktrynalnych formacja jest przeznaczona do szybkiego przerzutu i desantowania, w celu realizacji podstawowych zadań, którymi są: wtargnięcie w ugrupowanie przeciwnika, paraliżowanie systemu dowodzenia, wsparcia i zabezpieczenia logistycznego, blokowanie napływu odwodów, blokowanie i niszczenie desantów powietrznych przeciwnika, niszczenie systemów precyzyjnego rażenia, a także osłona skrzydeł ugrupowania własnego i samodzielnych kierunków działania. Z tego względu zasadniczym wymogiem stawianym WDW jest zdolność do szybkiego przerzutu drogą lądową, powietrzną lub morską, co ma zapewnić możliwość projekcji siły lub wykonania zadań bojowych w dowolnym rejonie Federacji Rosyjskiej oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie.

Zasadnicza część rosyjskich Wojsk Powietrznodesantowych ma utrzymywać wysoki stopień gotowości i ukompletowania. Część sił WDW stanowi odwód centralny Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych FR przeznaczony do natychmiastowego reagowania; część związków taktycznych, oddziałów i pododdziałów stanowi zaś element Komponentu Sił Operacyjnego Reagowania Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ), tj. międzynarodowej organizacji wojskowej Armenii, Białorusi, Kazachstanu, Kirgistanu, Rosji i Tadżykistanu.

Pomimo zasadniczych zmian w strukturach i wyposażeniu, WDW są nadal emanacją radzieckiej koncepcji głębokiej operacji zaczepnej, w której istotną rolę miały odgrywać desanty spadochronowe ludzi i sprzętu na zaplecze przeciwnika. Po zakończeniu drugiej wojny światowej, w której siły powietrznodesantowe używano jak zwykłą piechotę szturmową, rozpoczęto stopniowy rozwój koncepcji działań desantowych, w których WDW miały być użyte do opanowania ważnych obiektów, miejscowości lub rubieży w głębi ugrupowania przeciwnika i ich czasowego utrzymania. Dużym problemem był brak ciężkiego sprzętu, w tym pojazdów opancerzonych oraz odpowiedniej liczby samolotów transportowo-desantowych. Dopiero w latach 70. XX wieku osiągnięto odpowiednie zdolności do wykonywania zadań powietrznodesantowych i desantowo-szturmowych na skalę operacyjną.

Po upadku ZSRR formacje powietrznodesantowe, dzięki odpowiedniemu wyszkoleniu i wyposażeniu oraz poziomowi gotowości bojowej, a także wobec braku alternatywnych środków (tj. innych formacji o takim stopniu gotowości), pozostawały instrumentem polityczno-militarnego nacisku Rosji w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Z uwagi na określone ograniczenia, w tym przede wszystkim brak wystarczającej liczby platform desantowania, w konfliktach lokalnych po 1991 roku WDW wykorzystywano jako piechotę szturmową, której możliwości wzmacniano środkami walki sił lądowych. Wojny w Czeczenii, a przede wszystkim wojna z Gruzją w sierpniu 2008 roku, wykazały przydatność Wojsk Powietrznodesantowych jako wysoce mobilnego komponentu szybkiego reagowania prowadzącego działania rajdowe. Z kolei do operacji, której celem było opanowanie Półwyspu Krymskiego wczesną wiosną 2014 roku, ze składu WDW wydzielono co najmniej dziesięć taktycznych batalionowych grup bojowych. Po zajęciu Krymu WDW zostały przerzucone do Rosji, w pobliże granicy z Ukrainą w Donbasie, gdzie realizowały zadania wsparcia pododdziałów separatystów z tzw. Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej.

 

Zmiany doktrynalne i organizacyjne w rosyjskich WDW w ostatnich latach

Proces zmian w rosyjskich Wojskach Powietrznodesantowych swoje największe nasilenie miał w latach 2009–2013. W okresie tym prowadzono dalszą redukcją liczby jednostek przygotowanych do przerzutu i desantowania z wykorzystaniem systemów spadochronowych, które zanikały na rzecz pododdziałów desantowo-szturmowych. O ile w 2011 roku w składzie WDW były dwie dywizje powietrznodesantowe i dwie dywizje desantowo-szturmowe, to włączenie dwa lata później w skład tej formacji trzech brygad desantowo-szturmowych z Wojsk Lądowych zmieniło strukturę funkcjonalną, przenosząc środek ciężkości na pododdziały desantowo-szturmowe. Dodatkowo, włączenie do struktur czołgów, bojowych wozów piechoty oraz ciężkich zestawów przeciwlotniczych spowodowało utworzenie w ramach WDW komponentu ciężkiego, a więc niezdolnego co do zasady do przerzutu i desantowania przy użyciu platform lotniczych. Rozbudowano oddziały i pododdziały wsparcia oraz sformowano brygadę sił specjalnych.

WDW dysponowały na początku 2022 roku dwoma dywizjami powietrznodesantowymi – 98. i 106. Dywizją Powietrznodesantową – oraz dwoma dywizjami desantowo-szturmowymi – 7. (o profilu górskim) i 76. Dywizją Desantowo-Szturmową. W rezultacie reorganizacji obie dywizje powietrznodesantowe miały być zdolne do przerzutu i desantowania ze spadochronami całością sił, w związku z czym ich trzy pułki powietrznodesantowe mają po trzy bataliony. Z kolei w dywizji desantowo-szturmowej występują pułki desantowo-szturmowe, które mają strukturę mieszaną: pozostawiono jeden batalion powietrznodesantowy, przygotowany do desantowania ze spadochronami i realizacji zadania uchwycenia lotniska lub lądowiska, podczas gdy reszta pułku może być przerzucona drogą powietrzną i osiągnąć zdolność do użycia po wyładowaniu z samolotów transportowych na ziemi. Ponadto dywizje desantowo-szturmowe dysponują batalionem czołgów. W składzie każdej z czterech dywizji znajdują się zbliżone organizacją pododdziały wsparcia i zabezpieczenia szczebla pułku i batalionu lub kompanii: artylerii, przeciwlotnicze, rozpoznawcze, łączności i dowodzenia, inżynieryjno-saperskie, walki elektronicznej oraz zabezpieczenia logistycznego.

Trzy brygady desantowo-szturmowe – 11., 31. i 83. Brygada Desantowo-Szturmowa – mają zbliżoną strukturę, która oficjalnie obejmuje batalion powietrznodesantowy, dwa bataliony desantowo-szturmowe i batalion czołgów oraz pododdziały wsparcia i zabezpieczenia szczebla kompanii: artylerii, przeciwlotnicze, rozpoznawcze, łączności i dowodzenia, inżynieryjno-saperskie, walki elektronicznej oraz zabezpieczenia logistycznego. Wprowadzenie do uzbrojenia WDW pododdziałów czołgów i zmechanizowanych (zmotoryzowanych) oznaczało utworzenie komponentu ciężkiego, przerzucanego do rejonu operacji transportem lądowym lub morskim.

Wśród poszczególnych jednostek występowały różnice związane z ciągłymi zmianami w strukturach i wyposażeniu. Część sił, czyli 98. Dywizja Powietrznodesantowa oraz 31. Brygada Desantowo-Szturmowa, stanowiły przed wojną bezpośrednio podporządkowany odwód Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Na szczeblu operacyjnym utrzymywano gotowość do realizacji zadań samodzielnie lub w ramach wsparcia zgrupowania wojsk na dowolnym kierunku – każde z Połączonych Dowództw Operacyjno-Strategicznych Sił Zbrojnych FR miało dysponować brygadą desantowo-szturmową, czyli utrzymać zdolność do szybkiego reagowania na wzrost zagrożenia w skali regionalnej. W przypadku eskalacji konfliktu do działań miały być wprowadzane zasadnicze związki taktyczne Wojsk Powietrznodesantowych, we współdziałaniu z siłami operacji specjalnych i komponentem lądowym.

Samodzielnym oddziałem w ramach WDW jest 45. Brygada Specjalnego Przeznaczenia, w której znajdował się batalion specjalnego przeznaczenia i batalion rozpoznawczy. Za zabezpieczenie działań na poziomie operacyjnym miały odpowiadać 38. Brygada Dowodzenia z dwoma batalionami łączności oraz 345. Brygada Zabezpieczenia Materiałowo-Technicznego, a także 150. Batalion Ewakuacyjno-Remontowy i 35. Oddział Medyczny WDW. Za szkolenie odpowiadały Uljanowska Szkoła WDW, Riazańska Wyższa Szkoła Dowodzenia WDW, 242. Centrum Szkolne WDW i 309. Centrum Szkolenia Spadochronowego WDW.

Brak perspektyw na skokowe zwiększenie potencjału lotnictwa transportowego zdecydował prawdopodobnie o wprowadzeniu zmian skutkujących rozbudową całej formacji w kierunku dalszego wzmocnienia komponentu desantowo-szturmowego. Przed wojną z Ukrainą planowano rozwinąć na bazie 31. Brygady Desantowo-Szturmowej piątą dywizję WDW – 104. Dywizję Desantowo-Szturmową, w składzie analogicznym jak funkcjonujące już związki taktyczne, tj. trzy pułki desantowo-szturmowe z mieszanym desantowo-szturmowym i powietrznodesantowym komponentem szczebla taktycznego. W kolejnych etapach zmian zaplanowano sformowanie brygady śmigłowców z eskadrami śmigłowców bojowych i transportowo-bojowych, ale z dostępnych informacji nie wynika, czy zapoczątkowano ten proces. Planowano kontynuację formowania pododdziałów desantowo-szturmowych (aeromobilnych) wyposażonych w lekkie pojazdy kołowe i zdolnych do przerzutu śmigłowcami – w każdym z siedmiu związków taktycznych po jednym batalionie aeromobilnym. Ponadto podjęto decyzję o sformowaniu w strukturach samodzielnej brygady artylerii, ale w tym przypadku również brak informacji, czy zapoczątkowano ten proces.

Reklama

Najnowsze czasopisma

Zobacz wszystkie
X
Facebook
Twitter
X

Dołącz do nas

X