W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za październik oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w październiku Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy rankiem 1 października i rankiem 1 listopada 2023 roku.
• personel: 22 920 (15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 521 (243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 843 (378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 773 (947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 48 (63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 26 (37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 5 (1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 8 (0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 425 (584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące: 18 (84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 741 (874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271)
• sprzęt specjalny: 86 (102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Szacowane straty osobowe wojsk rosyjskich były wyraźnie wyższe niż w poprzednich miesiącach, co niewątpliwie wiąże się z prowadzeniem “szturmów mięsnych” w rejonie Awdijiwki. Jako że w ich trakcie Rosjanie próbowali użyć oddziałów zmechanizowanych ponad dwukrotnie wzrosły podane przez Ukraińców straty przeciwnika w czołgach i innych pojazdach opancerzonych. Według informacji Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Ukrainy tylko atak w wykonany w rejonie Awdijiwki wykonany 19 października kosztował siły rosyjskie “prawie 900 zabitych i rannych, niemal 50 czołgów i ponad 100 innych pojazdów opancerzonych.”
Wyraźnie mniejsze niż w we wrześniu były natomiast rosyjskie straty w artylerii, systemach przeciwlotniczych i bezzałogowcach. W kategoriach załogowych statków powietrznych odnotowano jednak od dawna nie widziane sukcesy. W rejonie Awdijiwki zestrzelonych wedle doniesień strony ukraińskiej miało zostać kilka samolotów szturmowych Su-25, choć bezspornych dowodów na te sukcesy na razie brak. Potwierdzony jest natomiast sukces odniesiony w nocy z 16 na 17 października, kiedy Siły Zbrojne Ukrainy ostrzelały za pomocą nowodostarczonych pocisków ATACMS lotniska w Berdiańsku i Ługańsku. Na podstawie zdjęć satelitarnych sumaryczne rosyjskie straty poniesione w obu atakach można ocenić na aż 21 śmigłowców, w tym sześć Ka-52 zniszczonych i cztery uszkodzone, dwa Mi-8 zniszczone i siedem uszkodzonych, jeden zniszczony śmigłowiec nieokreślonego typu oraz jeden Mi-28 uszkodzony. Maszyny uszkodzone mogą przy tym nie nadawać się do naprawy w wyniku licznych trafień odłamkami.
Strącenie 18 pocisków manewrujących, tj. zdecydowanie mniejszej ich liczby niż w poprzednich miesiącach, ma natomiast związek z mocno ograniczoną liczbą ataków wykonanych za ich pomocą przez przeciwnika. Oszczędzanie przez Rosjan tego uzbrojenia, przy miesięcznej skali produkcji szacowanej na 100 sztuk, może zapowiadać próbę podjęcia kolejnej kampanii wymierzonej w ukraiński system elektroenergetyczny.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. Od 28 września do 26 października potwierdzono 145 nowych nazwisk.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu października Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec): sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 37 (17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 4 (3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 1198 (1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 842 (660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 13 (12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 330 (449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 2 (5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 1209 (1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
Kolejny miesiąc rosyjskie roszczenia odnośnie do ukraińskich strat w artylerii są wyraźnie mniejsze od analogicznych danych ukraińskich co do strat rosyjskich, które mają być 2,34 razy wyższe w stosunku do artylerii lufowej i 3,69 w stosunku do systemów rakietowych. Wobec ogromnego, 220-procentowego przyrostu doniesień ukraińskich o stratach rosyjskich wozów bojowych, strona rosyjska ogłosiła w tej kategorii tylko 28-procentowy przyrost strat przeciwnika. Same dane liczbowe są oczywiście zawyżane przez obie strony, acz nie w równomiernym stopniu. Jeśli wziąć pod uwagę większą wiarygodność danych ukraińskich, co popierają opublikowane filmy, stosunek faktycznych start jest zapewne jeszcze korzystniejszy Ukraińców.
Kolejny już miesiąc bardzo korzystnie dla strony ukraińskiej wygląda statystyka w zakresie zniszczonych systemów systemów przeciwlotniczych. Na ukraińskie roszczenia co do zniszczenia 26 systemów rosyjskich, nieprzyjaciel odpowiedział doniesieniem o unieszkodliwieniu tylko dwóch systemów ukraińskich.
Zupełnie niewiarygodne są natomiast dane rosyjskie dotyczące ukraińskich strat w samolotach, na które nie przedstawiono żadnych dowodów po nagraniem przedstawiającym zniszczenie stojącego na lotnisku w Krzywym Rogu samolotu szturmowego Su-25 za pomocą drona-pocisku Łancet.
Deklarowane przez Rosjan zniszczenie 37 ukraińskich samolotów oznaczało by zaś wyeliminowanie najprawdopodobniej co najmniej połowy aktywnych maszyn bojowych lotnictwa ukraińskiego. Swoją drogą Rosjanie ogłosili zniszczenie od początku wojny aż 520 ukraińskich samolotów, co dwukrotnie przekracza liczbę maszyn bojowych przedwojennego ukraińskiego lotnictwa, jego możliwych do aktywacji rezerw sprzętowych oraz deklarowanych dostaw z krajów sojuszniczych.
Zniszczony pod Awdijiwką wywrócony przestarzały gąsienicowy transporter opancerzony BTR-50 jest świadectwem rosyjskich braków sprzętowych jeśli chodzi o wyposażenie oddziałów zmechanizowanych.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest na ile dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywistym jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą około 30-40 procent liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych. Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące sprzętu wojsk lądowych wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi około 2:3. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają dwa fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Porzucone na polu bitwy pod Awdijewką wraki rosyjskich transporterów piechoty, będących prymitywną modyfikacją ciągników MT-LB – kolejny dowód kurczenia się rosyjskich rezerw wozów bojowych.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają jakichkolwiek dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję. Faktyczne dotychczasowe straty obu stron w samolotach czy śmigłowcach dopiero zbliżają się do 100 maszyn w każdej z tych kategorii.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
