W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za grudzień oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy rankiem 1 grudnia 2023 roku i rankiem 1 stycznia 2024 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w grudniu Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 29 970 (28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 419 (341/521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 715 (538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 551 (681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 31 (66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 23 (39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 6 (2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 0 (0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 681 (508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące: 142 (26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 931 (715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271)
• sprzęt specjalny: 140 (118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
4 grudnia strona ukraińska ogłosiła zniszczenie od początku wojny 6000 rosyjskich bezzałogowych statków powietrznych.
Szacowane straty osobowe wojsk rosyjskich były nieci wyższe niż w poprzednim miesiącu, ustanawiając kolejny miesięczny rekord w wysokości niespełna 30 tysięcy zabitych i rannych. Wzrosły też straty w pojazdach opancerzonych. W dalszym ciągu wiąże się to z prowadzonymi trzeci miesiąc z rzędu tzw. “szturmami mięsnymi” w rejonie Awdijiwki.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. Od 30 listopada do 27 grudnia potwierdzono 96 nowych nazwisk.
Spośród 142 pocisków manewrujących, aż 88 zostało zniszczonych w czasie niezwykle silnego ataku wykonanego nad ranem 29 grudnia, w trakcie którego użyto m.in. ponad 90 pocisków manewrujących dalekiego zasięgu rodziny Ch-101/555/55. Pozostałe zniszczone w grudniu pociski, to zwykle taktyczne Ch-59.
22 grudnia w zasadce przeciwlotniczej zorganizowanej na kierunku zaporoskim zestrzelić trzy rosyjskie samoloty uderzeniowe Su-34, a rosyjskie kanały potwierdziły śmierć trzech doświadczonych pilotów. Strona rosyjska zaprzeczyła natomiast ogłoszonemu 26 grudnia przez Ukraińców zestrzeleniu Su-34 w rejonie Mariupola i Su-30SM nad Morzem Czarnym. 5 grudnia w rejonie Wyspy Węży ukraińska obrona przeciwlotnicza zestrzeliła natomiast samolot uderzeniowy Su-24M, zaginięcie załogi którego potwierdziły kanały rosyjskie. Ponadto 17 grudnia rosyjskie lotnictwo straciło w katastrofie samolot szturmowy Su-25, w którym jak przyznano zginął wyróżniający się pilot w stopniu podpułkownika, który podjął się wykonania lotu bojowego w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych.
Innym dużym sukcesem strony ukraińskiej był wykonany 26 grudnia atak pociskami manewrującymi MBDA Storm Shadow/SCALP-EG na rosyjski okręt desantowy “Nowoczerkask” stojący w Teodozji na okupowanym Krymie. Wraz z jednostką zniszczeniu uległ przewożony ładunek amunicji artyleryjskiej przeznaczony dla wojsk walczących na odcinku zaporoskim.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu grudnia Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 20 (25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 7 (2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 970 (836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 688 (649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 7 (15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 375 (273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 3 (1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 1094 (966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
W grudniu proporcja rosyjskich roszczeń odnośnie do ukraińskich strat w artylerii lufowej w porównaniu do analogicznych danych ukraińskich co do strat rosyjskich była mniej niekorzystna dla Rosjan niż w poprzednich miesiącach wynosząc 1: 1,47 w porównaniu do 1: 2,5 miesiąc wcześniej. W stosunku do artylerii rakietowej ogłoszone dane utrzymały natomiast stosunek 1:4,4. Same dane liczbowe są oczywiście zawyżane przez obie strony, acz nie w równomiernym stopniu. Jeśli wziąć pod uwagę większą wiarygodność danych ukraińskich, co popierają opublikowane filmy, stosunek faktycznych start jest zapewne jeszcze korzystniejszy Ukraińców.
Kolejny już miesiąc bardzo korzystnie dla strony ukraińskiej wygląda statystyka w zakresie zniszczonych systemów systemów przeciwlotniczych. Na ukraińskie roszczenia co do zniszczenia 23 systemów rosyjskich, nieprzyjaciel odpowiedział doniesieniem o unieszkodliwieniu trzech systemów ukraińskich.
Tradycyjnie zupełnie niewiarygodne są natomiast dane rosyjskie dotyczące ukraińskich strat w samolotach, na które nie przedstawiono żadnych dowodów. Przypuszczalnie ma to związek z zastosowaniem przez przeciwnika pułapki radiolokacyjnej ADM-160 MALD, która jest zdolna odtwarzać charakterystykę radarową różnych rodzajów statków powietrznych. Zapewne raportowanie zestrzeleń imitatorów celu wyraźnie poprawia rosyjską statystykę w kategorii zniszczonych samolotów bojowych, choć oczywiście wyłącznie na papierze.
Pułapka radiolokacyjna ADM-160 MALD to miniaturowy samolot-pocisk, kóry ma nadajnik mikrofalowy, za którego pomocą może odtwarzać charakterystykę radarową różnych rodzajów statków powietrznych.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest na ile dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywistym jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą około 30-40 procent liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych. Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące sprzętu wojsk lądowych wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi około 2:3. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają dwa fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Świeżo skierowana do walki szwedzka haubica samobieżna FH77BW L52 Archer. Szwecja ogłosiła dostarczenie ośmiu tych bardzo nowoczesnych systemów, które znalazły się na wyposażeniu ukraińskiej 45. Brygady Artylerii.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Zniszczony w wyniku ataku ukraińskiego drona rosyjski transporter opancerzony BTR-82A w którym eksplodowała amunicja.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają jakichkolwiek dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję. Faktyczne dotychczasowe straty obu stron w samolotach czy śmigłowcach dopiero zbliżają się do 100 maszyn w każdej z tych kategorii.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
