W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za luty oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy wg stanu na ranek 1 lutego i ranek 1 marca 2024 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w lutym Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za styczeń br. i miesiące 2023 roku grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 28450 (26 220 / 29 970 / 28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 288 (339 / 419 / 341 /521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 809 (686 / 715 / 538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 878 (744 / 551 / 681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 24 (33 / 31 / 66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 28 (38 / 23 / 39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 13 (3 / 6 / 2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 1 (0 / 0 / 0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 657 (479 / 681 / 508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące: 65 (138 / 142 / 26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 939 (937 / 931 /715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271)
• sprzęt specjalny: 149 (185 / 40 / 118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Rosyjskie czołgi porzucone na polu bitwy.
Szacowane straty czwarty miesiąc z rzędu zbliżyły się do 30 tys. zabitych i rannych. O ile nieco spadły straty w czołgach, to wzrosły w innych pojazdach opancerzonych. Dużą część z nich przypadła na prowadzone już czwarty miesiąc z rzędu tzw. szturmy mięsne w rejonie Awdijiwki, które zostały w końcu uwieńczone wymuszeniem na Siłach Zbrojnych Ukrainy ewakuacji garnizonu miasta. Na filmach i zdjęciach z rejonu miasteczka naliczono jednak około 700 zniszczonych rosyjskich wozów bojowych i innych systemów uzbrojenia, przy jedynie 75 zidentyfikowanych startach ukraińskich. Siły ukraińskie przeprowadziły sprawny odwrót na przygotowaną nową linię umocnień, oddając przeciwnikowi także kilka nie nadających się do obrony wiosek położonych na zachód od miasta. Działania ofensywne rosyjskich sił zbrojnych na innych odcinkach frontu nie przyniosły powodzenia, ataki prowadzących je związków taktycznych zostały bowiem odparte.
Porzucony rosyjski bojowy wóz piechoty BMP-2
W lutym wzrosły rosyjskie straty w artylerii, osiągając drugi wynik miesięczny w toku działań wojennych. Według ukraińskich statystyk licząc początku wojny w lutym osiągnięto wynik 10 tys. zniszczonych rosyjskich lufowych systemów artyleryjskich i tysiąca rakietowych. Dobry wynik przyniosły również działania zmierzające do eliminacji rosyjskich systemów przeciwlotniczych.
W drugiej połowie lutego ukraińska obrona powietrzna ogłosiła zestrzelenie 13 rosyjskich samolotów w ciągu 12 dni.
Istna rewolucja, poprzedzona zresztą potwierdzonymi sukcesami odniesionymi w poprzednich miesiącach, miała miejsce na niebie. W drugiej połowie lutego ukraińska obrona powietrzna ogłosiła bowiem zestrzelenie aż 13 rosyjskich samolotów i jednego śmigłowca. Wieczorem 23 lutego nad Krajem Krasnodarskim na terenie Rosji zestrzelono samolot wczesnego ostrzegania Berijew A-50U Titan-U, co było drugim takim przypadkiem po sukcesie z 14 stycznia. Zastanawiająca była odległość od linii frontu, wynosiła bowiem około 220 km od linii frontu. Sugeruje to użycie starego poradzieckiego systemu przeciwlotniczego S-200 dysponującego tak dużym zasięgiem, ale skutecznym tylko przeciwko dużym i mało manewrowym celom.
Jeśli chodzi o samoloty lotnictwa taktycznego, za ogłoszone zestrzelenie dziesięciu samolotów uderzeniowych Su-34 i dwóch myśliwców Su-35S odpowiada zapewne działający w pobliżu linii frontu system Patriot. Na razie potwierdzenie znajduje zestrzelenie obu Su-35S i najpewniej dwóch Su-34. Wykazane 65 sukcesów przeciwko pociskom manewrującym jest miarą ponad dwukrotnego spadku w porównaniu ze styczniem natężenia ataków prowadzonych za ich pomocą, a jednocześnie dowodem, że Rosja nie jest w stanie zwiększyć produkcji tej kategorii uzbrojenia, przy jednoczesnym wyczerpaniu posiadanych zapasów.
Na Morzu Czarnym ukraińskie drony morskie zniszczyły kolejne dwa okręty rosyjskiej Floty Czarnomorskiej. Były to zatopiony 1 lutego okręt rakietowy „Iwanowiec” oraz posłany na dno 14 lutego okręt desantowy „Cezar Kunikow”, który podobno przewoził ładunek północnokoreańskiej amunicji.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu lutego Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za styczeń br. i miesiące 2023 roku grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 7 (3 / 25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 2 (2 / 2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 2282 (1262 / 970 (836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 427 (454 / 688 / 649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 13 (20 / 7 / 15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 311 (342 / 375 / 273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 18 (12 / 3 / 1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 1112 (1199 / 1094 / 966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
26 lutego siłom rosyjskim udało się zniszczyć pierwszy dostarczony przez Stany Zjednoczone czołg M1A1 Abrams.
Jeśli chodzi o wozy bojowe strona rosyjska odnotowała zniszczenie 427 pojazdów przeciwnika, podczas gdy Siły Zbrojne Ukrainy 1097. W lutym proporcja rosyjskich roszczeń odnośnie do ukraińskich strat w artylerii lufowej, w porównaniu do analogicznych danych ukraińskich co do strat rosyjskich, ponownie pogłębiła się na niekorzyść Rosjan, wynosząc, czyli 311: do 874, co przekłada się na współczynnik 1: 2,82. Rosjanie polepszyli jednak statystykę zniszczonych systemów przeciwlotniczych przeciwnika, ogłaszając zniszczenie 18, podczas gdy Ukraińcy odpowiedzieli doniesieniami o 28 sukcesach w tej kategorii.
Zniszczony rosyjski czołg T-72B3.
Same dane liczbowe – jak w każdym konflikcie zbrojnym – są oczywiście zawyżane przez obie strony konfliktu. Liczby podawane przez stronę ukraińską są jednak bardziej wiarygodne, ponieważ znaczną ich część popierają opublikowane filmy. Można szacować, że rzeczywisty stosunek strat jest około dwukrotnie korzystniejszy dla Ukraińców, niż pokazuje to proste porównanie oficjalnych danych ogłoszonych przez obie strony.
Jeśli chodzi o straty lotnicze, rosyjskie siły zbrojne ogłosiły zestrzelenie siedmiu samolotów i dwóch śmigłowców, z których potwierdzenie w niezależnych źródłach znajduje zestrzelenie samolotu szturmowego Su-25 i śmigłowca Mi-8.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest na ile dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywistym jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. od 1 lutego do 1 marca 2024 r. potwierdzono 167 nowych nazwisk.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą około 25-30 procent liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych. Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące sprzętu wojsk lądowych wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi około 2:3. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają dwa fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Wrak rosyjskiej ciężarówki zniszczonej w wyniku ataku ukraińskiego drona FPV.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają jakichkolwiek dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję.
Porzucony na polu bitwy rosyjski czołg T-80BW z trałem przzeciwminowym.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
