W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za kwiecień oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy wg stanu na ranek 1 kwietnia i ranek 1 maja 2024 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w marcu Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za marzec, luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 26 960 (28 200 / 28 450 / 26 220 / 29 970 / 28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 326 (376 / 288 / 339 / 419 / 341 /521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 746 (739 / 809 / 686 / 715 / 538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 942 (976 / 878 / 744 / 551 / 681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 58 (23 / 24 / 33 / 31 / 66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 36 (53 / 28 / 38 / 23 / 39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 1 (2 / 13 / 3 / 6 / 2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 0 (0 / 1 / 0 / 0 / 0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 781 (963 / 657 / 479 / 681 / 508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące: 69 (145 / 65 / 138 / 142 / 26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 1423 (1546 / 939 / 937 / 931 /715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271)
• sprzęt specjalny: 154 (215 / 149 / 185 / 40 / 118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Szacowane rosyjskie straty personalne szósty miesiąc z rzędu utrzymują się na wysokim poziomie. Najzacieklejsze walki toczono we wioskach położonych na zachód od opuszczonego w lutym przez wojska ukraińskie miasta Awdijewka. Końcem miesiąca wojska rosyjskie zdołały przełamać tam linię oporu przeciwnika, zajmując kilka wiosek i zmuszając Ukraińcòw do cofnięcia się na nowe pozycje obronne. Działania ofensywne rosyjskich sił zbrojnych na innych odcinkach frontu nie przyniosły powodzenia, za wyjątkiem zdobycia wioski końcem miesiąca wioski Robotyne na Zaporożu – miejscowości, której wyzwolenie drogo kosztowało wojska ukraińskie podczas ofensywy letniej ubiegłego roku.
W kwietniu rosyjskie straty w artylerii osiągnęły rekordowy w ciągu całej wojny miesięczny wynik dokładnie 1000 systemòw, w tym 58 rakietowych.
Spadła liczba niszczonych rosyjskich pocisków manewrujących. Rosjanie wykonali jednak kilka uderzeń na obiekty ukraińskiego sektora paliwowo-energetycznego położone w słabiej bronionych obszarach Ukrainy, osiągając pewne sukcesy. Z drugiej strony szereg sukcesów odniosły ukraińskie drony dalekiego zasięgu, przedmiotem ataków których są zakłady rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego oraz rafinerie.
W powietrzu odnotowano zestrzelenie jedynie jednego rosyjskiego samolotu , ale był to stracony 19 kwietnia bombowiec Tu-22M, który jest pierwszą tego typu maszyną zastrzeloną w powietrzu przez ukraińską obroną powietrzną. Dodatkowo 10 kwietnia rosyjskie lotnictwo morskie straciło śmigłowiec Mi-24, który rozbił się w morzu u zachodniego wybrzeża Krymu, przy czym zginęła jego czteroosobowa załoga.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu kwietnia Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za marzec, luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 12 (6 / 7 / 3 / 25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 0 (3 / 2 / 2 / 2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 5469 (4317 / 2282 / 1262 / 970 (836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 221 (366 / 427 / 454 / 688 / 649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 14 (34 / 13 / 20 / 7 / 15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 619 (369 / 311 / 342 / 375 / 273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 14 (20 / 18 / 12 / 3 / 1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 937 (1240 / 1112 / 1199 / 1094 / 966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
Jeśli chodzi o wozy bojowe strona rosyjska odnotowała zniszczenie 221 pojazdów przeciwnika, podczas gdy Siły Zbrojne Ukrainy 1072, a więc niemal pięciokrotnie więcej. W marcu proporcja rosyjskich roszczeń odnośnie do ukraińskich strat w artylerii lufowej, w porównaniu do analogicznych danych ukraińskich co do strat rosyjskich, znacznie poprawiła się na korzyść Rosjan, wynosząc 619 do 942. Przekłada się to na i tak niekorzystny dla strony rosyjskiej współczynnik 2:3. Przy założeniu jednakowej wiarygodnościdanych obu stron (co jest jednak wątpliwe) byłby to wynik mocno niepokojący. Z kolei statystyka zniszczonych systemów artylerii rakietowej, przynosi korzystny dla Ukraińcòw stosunek 58:14, a więc 4:1.
Duża liczba zniszczonych ukraińskich bezzałogowych statków powietrznych od dwóch miesięcy przewyższa wcześniejsze doniesienia. Zapewne związane było to nie tyle z wzrostem skuteczności rosyjskiej obrony, co liczby obecnych w powietrzu ukraińskich dronów, zwłaszcza działających nad linią frontu małych urządzeń typu FPV. Dowodzi tego również ròwnoczesny duży wzrost ogłoszonej przez Ukraińców liczby zniszczonych rosyjskich samochodów wojskowych, które zwykle padają łupem tego typu uzbrojenia stanowiącym bezpośrednie zaplecze frontu.
Jeśli chodzi o straty załogowych statków powietrznych, rosyjskie siły zbrojne ogłosiły zestrzelenie 12 samolotów, spośród których potwierdzenia ewentualnie znajduje jedynie zniszczenie na ziemi jednego myśliwca MiG-29, ktòry spłonął na lotnisku w Dnieprze, lecz mógł być dobrze przygotowanym do roli wabika wypatroszonym z części płatowcem.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest na ile dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywistym jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Same dane liczbowe – jak w każdym konflikcie zbrojnym – są oczywiście zawyżane przez obie strony konfliktu. Liczby podawane przez stronę ukraińską są jednak bardziej wiarygodne, ponieważ znaczną ich część popierają opublikowane filmy. Można szacować, że rzeczywisty stosunek strat jest około dwukrotnie korzystniejszy dla Ukraińców, niż pokazuje to proste porównanie oficjalnych danych ogłoszonych przez obie strony.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. W okresie od 28 marca do 25 kwietnia 2024 r. potwierdzono 142 nowe nazwiska.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą około 25 procent liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych, tych zaś statystycznie przypada około trzech na jednego zabitego. Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące sprzętu wojsk lądowych wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi około 2:3. Na przestrzeni ostatniego pòłrocza bezwzględne potwierdzenie w opublikowanych filmach i zdjęciach znajduje zniszczenie około 100 rosyjskich czołgòw miesięcznie, choć można zakładać, że nie każdy sukces został sfilmowany i faktyczna liczba sukcesów była większa. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają dwa fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają jakichkolwiek dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
