W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za marzec oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy wg stanu na ranek 1 marca i ranek 1 kwietnia 2024 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny w marcu Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 28 200 (28 450 / 26 220 / 29 970 / 28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 376 (288 / 339 / 419 / 341 /521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 739 (809 / 686 / 715 / 538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 976 (878 / 744 / 551 / 681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 23 (24 / 33 / 31 / 66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 53 (28 / 38 / 23 / 39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 2 (13 / 3 / 6 / 2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 0 (1 / 0 / 0 / 0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 963 (657 / 479 / 681 / 508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące: 145 (65 / 138 / 142 / 26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 1546 (939 / 937 / 931 /715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271)
• sprzęt specjalny: 215 (149 / 185 / 40 / 118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Szacowane rosyjskie straty piąty miesiąc z rzędu zbliżyły się do 30 tys. zabitych i rannych. Najzacieklejsze walki toczono we wioskach położonych na zachód od opuszczonego w lutym przez wojska ukraińskie miasta Awdijewka. Wojska rosyjskie starały się naciskać na przeciwnika, by zająć jego nową linię oporu i przerwać budowę umocnień polowych. Tego zadania nie udało się im jednak zrealizować. Działania ofensywne rosyjskich sił zbrojnych na innych odcinkach frontu także nie przyniosły powodzenia, choć poczyniono drobne postępy w rejonie Robotyne na Zaporożu.
W marcu wzrosły rosyjskie straty w artylerii, osiągając rekordowy w ciągu całej wojny miesięczny wynik niemal tysiąca systemów. Dużo lepszy rezultat w porównaniu do poprzednich miesięcy przyniosły również działania zmierzające do eliminacji rosyjskich systemów przeciwlotniczych.
Wzrosła liczba niszczonych rosyjskich pocisków manewrujących, ale po nieudanych atakach na silnie broniony Kijów, Rosjanie wykonali kilka uderzeń na obiekty ukraińskiego sektora paliwowo-energetycznego położone w innych rejonach kraju, uzyskując spory odsetek pocisków, które zdołały przedrzeć się do wyznaczonych celów. Bolesnym dla Ukraińców ciosem było uszkodzenie 22 marca Dnieprzańskiej Elektrowni Wodnej w Zaporożu, będącej największym tego typu obiektem w kraju, w którym zniszczeniu uległa odpowiedzialną za produkcję prądu hala turbin. Z drugiej strony szereg sukcesów odniosły ukraińskie drony dalekiego zasięgu, przedmiotem ataków których są zakłady rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego oraz rafinerie, których zdolności wytwórcze zostały podobno obniżone o kilkanaście procent.
Na Morzu Czarnym ukraińskie drony morskie zniszczyły kolejny okręty rosyjskiej Floty Czarnomorskiej. Były to zatopiony 5 marca patrolowiec „Siergiej Kotow”, który wszedł do służby już po wybuchu wojny. Ponadto w nocy z 23 na 24 marca, w czasie kombinowanego ataku na port w Sewastopolu, wykonanego za pomocą odpalanych z lądu pocisków Neptun i odpalonych z bombowców Su-24M pocisków manewrujących Storm Shadow/SCALP-EG, uszkodzono dwa duże okręt desantowe projektu 775 – właśnie wyremontowany „Jamał” oraz „Konstjantin Olszańskij” (poddawana remontowi była jednostka ukraińska przejęta przez Rosję w 2014 roku), a także cenny nowoczesny okręt rozpoznawczy “Iwan Churs”.
W powietrzu odnotowano zestrzelenie jedynie dwóch rosyjskich samolotów uderzeniowych Su-34, obu 2 marca, bez przedstawienia na te sukcesy wiarygodnych dowodów. Za to 28 marca rosyjska obrona przeciwlotnicza omyłkowo zestrzeliła nad Sewastopolem własny myśliwiec Su-27. Z kolei 12 marca w pobliżu lotniska Siewiernyj rozbił się samolot transportowy Iljuszyn Ił-76, w którym obok nominalnej załogi zginęła druga, która leciała jako pasażerowie.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu marca Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 6 (7 / 3 / 25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 3 (2 / 2 / 2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 4317 (2282 / 1262 / 970 (836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 366 (427 / 454 / 688 / 649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 34 (13 / 20 / 7 / 15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 369 (311 / 342 / 375 / 273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 20 (18 / 12 / 3 / 1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 1240 (1112 / 1199 / 1094 / 966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
Jeśli chodzi o wozy bojowe strona rosyjska odnotowała zniszczenie 366 pojazdów przeciwnika, podczas gdy Siły Zbrojne Ukrainy 1115. W marcu proporcja rosyjskich roszczeń odnośnie do ukraińskich strat w artylerii lufowej, w porównaniu do analogicznych danych ukraińskich co do strat rosyjskich, nieznacznie poprawiła się na korzyść Rosjan, wynosząc 369 do 976, co przekłada się na i tak niekorzystny dla strony rosyjskiej współczynnik 1: 2,64. Rosjanie polepszyli jednak statystykę zniszczonych systemów artylerii rakietowej, ogłaszając przeciwko nim 34 sukcesy. Co wiecej, po praz pierwszy zaprezentowano film ze zniszczenia amerykańskiego systemu M142 HIMARS. Z kolei wśród 20 zniszczonych systemów przeciwlotniczych była ostrzelana 9 marca pociskami aerobalistycznymi Iskander kolumna sekcji ogniowej systemu obrony powietrznej Patriot lekkomyślnie stojąca na drodze w rejonie miasta Pokrowsk, niespełna 50 km od obecnej linii frontu po wycofaniu się wojsk ukraińskich z Awdijiwki.
Spektakularny był wzrost liczby zniszczonych ukraińskich bezzałogowych statków powietrznych, który niemal dwukrotnie przewyższył doniesienia z poprzednich miesięcy. Zapewne związane było to nie tyle z wzrostem skuteczności rosyjskiej obrony, co liczby obecnych w powietrzu ukraińskich dronów. Dowodzi tego również duży wzrost ogłoszonej przez Ukraińców liczby zniszczonych rosyjskich samochodów wojskowych, które zwykle padają łupem tego typu uzbrojenia.
Jeśli chodzi o straty załogowych statków powietrznych, rosyjskie siły zbrojne ogłosiły zestrzelenie sześciu samolotów, spośród których potwierdzenia znajduje zestrzelenie 8 marca myśliwca MiG-29, którego pilot zginął. Sporym sukcesem było też ostrzelanie 12 marca przez wojska rakietowe polowego lądowiska z trzema ukraińskimi śmigłowcami rodziny Mi-8, z których dwa uległy zniszczeniu. Dodatkowo 17 marca w rejonie rosyjskiej wioski Kozinka położonej między ukraińskimi miastami Sumy i Charków zestrzelono śmigłowiec szturmowy Mi-24.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest na ile dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywistym jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Same dane liczbowe – jak w każdym konflikcie zbrojnym – są oczywiście zawyżane przez obie strony konfliktu. Liczby podawane przez stronę ukraińską są jednak bardziej wiarygodne, ponieważ znaczną ich część popierają opublikowane filmy. Można szacować, że rzeczywisty stosunek strat jest około dwukrotnie korzystniejszy dla Ukraińców, niż pokazuje to proste porównanie oficjalnych danych ogłoszonych przez obie strony.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. od 1 do 28 marca 2024 r. potwierdzono 191 nowych nazwisk.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą około 25 procent liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych, tych zaś statystycznie przypada około trzech na jednego zabitego. Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące sprzętu wojsk lądowych wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi około 2:3. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają dwa fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Płonący rosyjski czołg rodziny T-72.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają jakichkolwiek dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
