W trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej siły zbrojne Ukrainy i Federacji Rosyjskiej podają do publicznej wiadomości statystyki strat zadanych przeciwnikowi. Oto oficjalne wyniki podane przez obie strony za wrzesień oraz komentarz co do ich wiarygodności.
Porównanie sukcesów ogłoszonych przez Siły Zbrojne Ukrainy wg stanu na ranek 1 września i ranek 1 października 2024 roku.
Doniesienia Sił Zbrojnych Ukrainy
Według oficjalnej statystyki strat przeciwnika podawanej przez ukraiński Sztab Generalny we wrześniu Siły Zbrojne Ukrainy zadały przeciwnikowi następujące straty (w nawiasach dane za sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• personel: 38 130 (36 810 / 35 680 / 35 030 / 38 940/26 960 / 28 200 / 28 450 / 26 220 / 29 970 / 28 550 / 22 920 / 15 080 / 16 800 / 17 820 / 20 500 / 17 140 / 16 970 / 24 100) “zlikwidowanych żołnierzy”
• czołgi: 291 (193 / 300 / 359 / 428 / 326 / 376 / 288 / 339 / 419 / 341 /521 / 243 / 243 / 174 / 238 / 104 / 84 / 221)
• pojazdy opancerzone: 787 (557 / 653 / (652 / 880/746 / 739 / 809 / 686 / 715 / 538 / 843 / 378 / 408 / 337 / 390 / 286 / 219 / 343)
• lufowe systemy artyleryjskie: 1219 (1517 / 1520 / 1415 / 1160 / 942 / 976 / 878 / 744 / 551 / 681 / 773 / 947 / 691 / 677 / 688 / 553 / 211 / 290)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 30 (42 / 21 / 23 / 35 / 58 / 23 / 24 / 33 / 31 / 66 /48 / 63 / 36 / 67 / 58 / 31 / 17 / 48)
• systemy przeciwlotnicze: 17 (33 / 33 / 59 / 35 / 36 / 53 / 28 / 38 / 23 / 39 /26 / 37 / 38 / 73 / 56 / 38 / 16 / 32)
• samoloty: 1 (5 / 3 / 3 / 9/1 /2 / 13 / 3 / 6 / 2 / 5 / 1 / 0 / 0 / 2 / 5 / 2 / 6)
• śmigłowce: 0 (2 / 0 / 0 / 1/0/ 0 / 1 / 0 / 0 / 0 / 8 / 0 / 5 / 3 / 10 / 4 / 3 / 6)
• bezzałogowe statki powietrzne: 1815 (1539 / 1348 / 1003 / 1079/781 / 963 / 657 / 479 / 681 / 508 /425 / 584 / 394 / 482 / 414 / 655 / 228 / 193)
• pociski manewrujące i balistyczne: 56 (150 / 74 / 103 / 104/69 / 145 / 65 / 138 / 142 / 26 / 18 / 84 / 98 / 86 / 154 / 175 / 21 / 38)
• samochody: 1740 (2065 / 2103 / 1707 / 1831/1423 / 1546 / 939 / 937 / 931 /715 / 741 / 874 / 685 / 530 / 555 / 294 / 317 / 271)
• sprzęt specjalny: 323 (278 / 265 / 267 / 201/154 / 215 / 149 / 185 / 40 / 118 / 86 / 102 / 113 / 138 / 122 / 99 / 57 / 66)
Szacowane rosyjskie straty personalne poniesione we wrześniu wyniosły nieco ponad 38 tys. żołnierzy. Już piąty miesiąc z rzędu są więc znacznie wyższe w porównaniu do wcześniejszego okresu wojny. Ponownie znacznie wzrosły straty w pojazdach opancerzonych. W opublikowanych materiałach filmowych i fotograficznych potwierdzenie znalazło jednak zniszczenie we wrześniu tylko 73 czołgów i 218 innych pojazdów opancerzonych, czyli odpowiednio 25 i 28 proc. strat oficjancie ogłoszonych przez stronę ukraińską.
Here’s our quick #MonthlyLosses micro-🧵 on Sep 2024.
At 400 recorded 🇷🇺 losses in 🇺🇦, it’s rather underwhelming, although not that far off from this year’s daily average — 13.3 vs 15. There’s something else about it that’s interesting.
— WarSpotting (@WarSpotting) October 2, 2024
Po raz pierwszy od kwartału spadła liczba zniszczonych rosyjskich lufowych systemów artyleryjskich. Również zniszczenie 17 systemów przeciwlotniczych było najsłabszym wynikiem od ponad roku. Za tę cenę siły rosyjskie kontynuowały mozolny pochód w kierunku Pokrowska. Ponadto zdobyły poprzez oskrzydlenie atakowany od początku wojny Wuhłedar, który będąc położony na wzniesieniu górował nad terenem, stanowiąc dla sił ukraińskich doskonałą pozycję obronną w rejonie na południe od Doniecka.
Wciąż rośnie skala użycia przez obie strony konfliktu bezpilotowych statków powietrznych, dowodem na co jest kolejny rekord w liczbie zniszczonych rosyjskich aparatów. We wrześniu siły rosyjskie po raz pierwszy atakowały terytorium Ukrainy każdego dnia miesiąca za pomocą dronów uderzeniowych Szachid. Według danych ukraińskich wystrzelono łącznie rekordowe 1339 aparatów, z których 1107 miało zostać zestrzelonych. Z pozostałych 700 większość to drony rozpoznawcze.
Ukraina wciąż wzmacnia swoje możliwości w zakresie ataków bezzałogowcami uderzeniowymi dalekiego zasięgu, wprowadzając do użycia aparaty o napędzie odrzutowym. We wrześniu ich celem obok atakowanych dotychczas obiektów przemysłu zbrojeniowego, rafinerii oraz lotnisk stały się centralne magazyny amunicji Głównego Zarządu Wojsk Rakietowych i Artylerii. Magazyn położony w pobliżu wsi Kamiennyj niedaleko Tichorecka w obwodzie krasnodarskim został zniszczony w ponad 90 proc. Poważne szkody wyrządzano także w dwóch składach w rejonie Toropca.
Na ataki ukraińskich dronów dalekiego zasięgu strona rosyjska opowiedziała uderzeniem wykonanym w nocy z 1 na 2 września, kiedy ukraińska obrona powietrzna zestrzeliła dziewięć z 16 wykrytych pocisków balistycznych, 13 z 14 pocisków manewrujących Ch-101 i 20 z 23 Szahidów. Trafiono jednak wówczas kijowskie zakłady Artem zajmujące się produkcją rakietowych pocisków lotniczych i przeciwpancernych oraz zakłady lotnicze Antonowa, gdzie montowano uderzeniowe bezzałogowe statki powietrzne dalekiego zasięgu.
Ukraina zadeklarowała zniszczenie w powietrzu tylko jednego rosyjskiego statku powietrznego, którym był strącony 11 września Su-30SM. Maszyna należała do 43. Samodzielnego Morskiego Pułku Lotnictwa Szturmowego, a obaj członkowie załogi w stopniu kapitana zginęli. Samolot utracono nad Morzem Czarnym w czasie atakowaniu łodzi ukraińskich wojsk specjalnych, które przeprowadziły operację zajęcia jednej z platform wiertniczych, która miała zostać wysadzona w powietrze. Strona rosyjska doniosła natomiast o klęsce ukraińskiej flotylli łodzi desantowych, donosząc o zniszczeniu ośmiu spośród 14 i śmierci 80 ukraińskich żołnierzy, na co jednak nie przedstawiono przekonujących dowodów poza ujęciem wraku jednej łodzi i kilku ciał.
Doniesienia Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Z kolei według danych ogłaszanych przez Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej w ciągu września Siłom Zbrojnym Ukrainy zadano następujące straty sprzętowe (w nawiasach dane za sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień, marzec, luty i styczeń br. i miesiące 2023 roku: grudzień, listopad, październik, wrzesień, sierpień, lipiec, czerwiec, maj, kwiecień i marzec):
• samoloty: 4 (10/ 15 / 9 / 14 /12 / 6 / 7 / 3 / 25 / 37 / 17 / 8 /14 / 14 / 17 / 8 / 14)
• śmigłowce: 0 (5 / 2 / 0 / 4 /0 / 3 / 2 / 2 / 2 / 4 / 3 / 2 /5 / 5 / 5 / 2 / 16)
• bezzałogowe statki powietrzne: 1638 (2125 / 1755 / 2076 / 1316 /5469 / 4317 / 2282 / 1262 / 970 / 836 / 1198 / 1021 / 891 /557 / 438 / 494 / 283 / 369)
• opancerzone wozy bojowe: 667 (1067 / 263 / 252 / 328 /221 / 366 / 427 / 454 / 688 / 649 / 842 / 660 / 520 /637 / 1078 / 425 / 430 / 421)
• rakietowe systemy artyleryjskie: 35 (39 / 33 / 36 / 51 /14 / 34 / 13 / 20 / 7 / 15 / 13 / 12 / 6 /7 / 29 / 90 / 18 / 31)
• działa i moździerze: 1552 (1232 / 1481 / 1187 / 768 /619 / 369 / 311 / 342 / 375 / 273 / 330 / 449 / 537 /408 / 337 / 251 / 225 / 237)
• systemy przeciwlotnicze: 4 (16/ 24 / 10 / 16 /14 / 20 / 18 / 12 / 3 / 1 / 2 / 5 / 7 /1 / 2 / 3 / 6 / 9)
• inny sprzęt: 1264 (1251 / 1049 / 1019 / 769 937 / 1240 / 1112 / 1199 / 1094 / 966 / 1209 / 1054 / 599 /679 / 737 / 694 / 646 / 648)
Strona rosyjska odnotowała w wrześniu zniszczenie 667 pojazdów przeciwnika, a więc mniejszej liczby w stosunku do 1078 rosyjskich pojazdów opancerzonych, których zniszczenie zadeklarowali Ukraińcy. Za to Rosjanie po raz pierwszy wyraźnie przebili analogiczne doniesienia przeciwnika w kategorii systemów artyleryjskich: w przypadku artylerii lufowej w stosunku 1552 do 1219 i 35 do 30 jeśli chodzi o systemy rakietowe. Wydaje się jednak, że dane ukraińskie są dużo wiarygodniejsze, choć również przesadzone. Zwłaszcza uwzględniwszy, że zwiększone w ostatnim czasie dostawy amunicji z krajów Zachodu znacznie podniosły ukraińskie możliwości w zakresie walki kontrbateryjnej. Z kolei Rosjanie coraz częściej wykorzystują stare systemy uzbrojenia, w tym mało efektywną na współczesnym polu walki artylerię ciągnioną.
Jeśli chodzi o straty załogowych statków powietrznych, rosyjskie siły zbrojne ogłosiły zniszczenie tylko czterech samolotów, z których jeden miał zostać zestrzelony przez system obrony powietrznej, a trzy zniszczone w trakcie uderzeń na lotniska. Niezbitych dowodów na te twierdzenia jednak nie przedstawiono.
Problem wiarygodności danych
Osobną kwestią jest, w jakim stopniu dane przedstawiane przez ministerstwa obrony obu państw odpowiadają rzeczywistości. Oczywiste jest, że obie strony przeceniają straty przeciwnika, co jest charakterystyczne dla każdego konfliktu zbrojnego. Ze względu na duże odległości, na które zwykle następuje wymiana ognia, w praktyce nie ma możliwości dokładnego ustalenia faktycznych strat przeciwnika i często dokonuje się tego w sposób szacunkowy.
Same dane liczbowe – jak w każdym konflikcie zbrojnym – są oczywiście zawyżane przez obie strony konfliktu. Liczby podawane przez stronę ukraińską są jednak bardziej wiarygodne, ponieważ znaczną ich część popierają opublikowane filmy. Można szacować, że rzeczywisty stosunek strat jest około dwukrotnie korzystniejszy dla Ukraińców, niż pokazuje to proste porównanie oficjalnych danych ogłoszonych przez obie strony.
Podsumowanie potwierdzonych imiennie strat rosyjskich oficerów wg statystyki prowadzonej przez czeski blog twitterowy “Russian Officers killed in Ukraine”. W okresie od 1 do września 2024 r. potwierdzono 164 nowe nazwiska.
Należy przyjąć, że rosyjskie straty w zabitych wynoszą nie więcej niż 25 proc. liczby „zlikwidowanych żołnierzy” podawanej przez stronę ukraińską. W praktyce podawana przez Ukraińców liczba obejmuje bowiem także rannych, tych zaś statystycznie przypada około trzech na jednego zabitego.
Z kolei jeśli chodzi o rosyjskie straty sprzętowe dotyczące wyposażenia wojsk lądowych, wiarygodność ukraińskich meldunków odnośnie do liczby zniszczonych wozów bojowych wynosi aktualnie około 1:2. Na przestrzeni ostatniego półrocza bezwzględne potwierdzenie w opublikowanych filmach i zdjęciach znajduje zniszczenie około 100 rosyjskich czołgów miesięcznie, choć można zakładać, że nie każdy sukces został sfilmowany i faktyczna liczba sukcesów była większa. Dokonując analogicznego porównania znanych strat ukraińskich wozów bojowych z rosyjskimi danymi na ten temat, można zauważyć, że doniesienia strony rosyjskiej są przeszacowane w stopniu około dwukrotnie większym niż strony ukraińskiej, a więc na jeden sukces realny przypadają ponad trzy-cztery fikcyjne.
Zawyżenia strat przeciwnika mają szereg przyczyn, typowych dla wszelkich konfliktów zbrojnych. Otóż w celu zmylenia przeciwnika powszechnie stosowaną praktyką po obu stronach frontu jest stawianie makiet sprzętu bojowego, które mają za zadanie ściągnąć na siebie atak wroga. W tym celu stosowane są wraki wcześniej zniszczonego sprzętu, makiety wykonywane doraźnie na miejscu z materiałów podręcznych oraz profesjonalne zestawy fabryczne, specjalnie przeznaczone do mylenia przeciwnika w wielu zakresach obserwacji.
Kolejnym czynnikiem jest ułomność dostępnych technik zwiadu i rozpoznania, które nie zawsze umożliwiają dokonanie dokładnej oceny skutków przeprowadzonych uderzeń. Często cel zakwalifikowany jako zniszczony bywa tylko lekko uszkodzony lub jedynie zasłonięty chmurą dymu po bliskim wybuchu. Należy mieć na uwadze, że ujawniane filmy z dronów przedstawiające niszczenie sprzętu wojskowego przeciwnika są starannie dobierane pod względem wartości propagandowej i przedstawiają jednoznaczne sytuacje, sfilmowane ze stosunkowo bliskiej odległości, co jest statystycznie unikalne. Ponadto dynamicznie zmieniająca się sytuacja taktyczna na polu walki nie pozwala na długie prowadzenie obserwacji jednego miejsca.
Często bywa, że jeden wóz bojowy zostaje uszkodzony i unieruchomiony przez jeden pododdział, a po pewnym czasie ostatecznie zniszczony przez inny. Każdy z nich w dobrej wierze raportuje zniszczenie tego samego pojazdu jako swoje indywidualne osiągnięcie, co sprawia, że w ogólnych statystykach pojedynczy sukces ulega podwojeniu.
Praktyka zawyżania strat przeciwnika najbardziej widoczna jest w przypadku doniesień dotyczących lotnictwa. Otóż liczbę podawanych zniszczonych nieprzyjacielskich statków powietrznych należy traktować raczej jako liczbę maszyn celnie ostrzelanych, a następnie raportowanych jako zniszczone po utracie z nimi kontaktu radarowego lub wzrokowego. Ze względu na zwykle duże odległości, na jakich toczy się walka z samolotami, raportujący w większości przypadków nie mają żadnych dowodów na sukces. Jeśli takie zaś istnieją, to są niezwłocznie wykorzystywane na polu propagandowym, co jednak zdarza się rzadko w stosunku do liczby oficjalnie ogłoszonych sukcesów. Z przyczyn obiektywnych, przede wszystkim niemożności dotarcia do wraków spoczywających na terenie kontrolowanym przez przeciwnika, faktyczna liczba sukcesów jest większa od bezsprzecznie udokumentowanej, lecz i tak większość raportowanych sukcesów należy uznać za fikcję.
Nierzadkim zjawiskiem, zwłaszcza po stronie rosyjskiej, jest składanie przez dowódców raportów o fikcyjnych lub celowo zawyżonych sukcesach. Przyczyną jest chęć usprawiedliwienia wysokich strat własnych oddziałów, jak również wybujałe ambicje poszczególnych oficerów, czy też naturalna skłonność części osób do przeceniania swoich osiągnięć. Wreszcie powodem wpływającym na zawyżanie własnych sukcesów są towarzyszące walce skrajne emocje, które uniemożliwiają jej uczestnikom obiektywną ocenę sytuacji na polu walki.
Reklama
Zobacz również
Reklama
Reklama
